Okul Müdürlerinin Öğretim Liderliği Davranışları ile Ders Denetimleri Arasındaki İlişkinin Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 17 Sayı: 34, 395 - 422, 30.06.2022

Ahmet Demirbaş Ender Kazak

https://doi.org/10.35675/befdergi.775056

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı; okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile ders denetimleri arasındaki ilişkiyi öğretmen algılarına göre belirlemeye çalışmaktır. Araştırma, ilişkisel tarama modelinin kullanıldığı betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini, 2019-2020 eğitim öğretim yılında Düzce ili Merkez ilçesinde resmi ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 368 öğretmen oluşturmaktadır. Veriler, “Öğretim Liderliği” ve “Müdürlerin Ders Denetimleri” ölçekleri ile toplanmıştır. Veriler normal dağılım göstermediği için verilerin analizinde parametrik olmayan testler kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, öğretmenlerin okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışlarını gerçekleştirme düzeylerine ilişkin algılarının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Okul müdürlerinin ders denetimlerine ilişkin öğretmen görüşlerinin yüksek düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile ders denetimleri arasında orta düzeyde pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu ve okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışlarının ders denetim davranışlarını anlamlı şekilde yordadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ders denetimi, Okul müdürü, Öğretim liderliği, Öğretmen

Kaynakça

• Alagöz, S. (2016). Okul müdürlerinin ders denetim yetkinlik düzeyleri konusunda yönetici ve öğretmen görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Arın, A. (2006). Lise yöneticilerinin öğretim liderliği davranışları ile kullandıkları karar verme stratejileri ve problem çözme becerileri arasındaki ilişki düzey (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Balcı, A. (2002). Etkili okul ve okul geliştirme (3. baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Başaran, İ. E. (2000). Eğitim yönetimi (4. baskı). Ankara: Feryal Matbaası.
• Bayraktutan, İ. (2011). İlköğretim okul müdürlerinin denetim rolleri (Sivas ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Blase, J. & Blase, J. (2000). Effective instructional leadership, teachers’ perspectives on how principals promote teaching and learning in schools. Journal of Educational Administration, 38(2), 130-141.
• Bouchamma, Y. & Basque, M. (2012). Supervision practices of school principals reflection in action. US-China Education Review B, 7(2012), 627-637.
• Bulut, Ö. (2018). Öğretimin denetiminde kurum yöneticilerinin etkililiğine ilişkin öğretmen görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Buran, K. (2018). Okul müdürlerinin ders denetim faaliyetlerinin öğretimsel liderlik bağlamında incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bursalıoğlu, Z. (2010). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (15. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri (10. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Canakay, Ö. (2013). Eğitim denetmenlerinin rehberlik görevlerini yerine getirmeleri konusunda okulöncesi öğretmenlerinin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Çalık, T. (2013). Yönetim kuramları ve insan. S. Özdemir (Ed). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (2. baskı, s. 53-73) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Çelebi, S. (2009). Özel ve kamu ilköğretim okullarında görev yapan müdürlerin göstermiş oldukları öğretim liderliği davranışlarına ilişkin öğretmenlerin ve müdür yardımcılarının algıları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Çelik, V. (2013). Eğitimsel liderlik (7. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Deniz, Ü. (2017). Öğretimsel liderliğin sınıf denetimi üzerine yansıması: Öğretimsel denetim (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Dönmez, B. (2002). Müfettiş, okul müdürü ve öğretmen algılarına göre ilköğretim okulu müdürlerinin yeterlikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8(1), 27–45.
• Duykuluoğlu, A. (2016). Lise müdürlerinin ders denetim görevine ilişkin öğretmen görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erdem, A. R. (2006). Öğretimin denetiminde yeni bakış açısı: “sürekli geliştirme” temeline dayalı öğretimin denetimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (16), 275-294.
• Erdem, A. R. & Eroğul, M. G. (2012). Sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre ders denetiminde eğitim müfettişlerinin öğretmene ilişkin tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (31), 13-26.
• Erdoğan, İ. (2000). Okul yönetimi ve öğretim liderliği (1. baskı). İstanbul: Sistem Yayınları.
• Erdoğan, H. (2017). Ortaokul yöneticilerinin öğretim liderliği ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ergen, H. & Eşiyok, İ. (2017). Okul müdürlerinin ders denetimi yapmasına ilişkin öğretmen görüşleri. Çağdaş Yönetim Bilgileri Dergisi, 3(1), 2-19.
• Fırıncıoğulları Bige, E. (2014). İlkokul müdürlerinin ders denetimleri ile ilgili öğretmen görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Findley B. & Findley D. (1992) Effective schools: the role of principal. Contemporary Education, 63(2), 102-104.
• Gökçe, F. (1994). Eğitimde denetimin amaç ve ilkeleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (10), 73-78.
• Göktaş, A. (2008). İlköğretim okulu müdürlerinin ve ilköğretim müfettişlerinin ders denetimine ilişkin yeterliklerinin sınıf öğretmenlerince değerlendirilmesi(Kırıkkale ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Görgün Karakış, H. (2019). Okul müdürlerinin denetim görevlerini yerine getirme düzeylerinin belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Siirt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt.
• Ilgar, L. (2005). Eğitim yönetimi, okul yönetimi, sınıf yönetimi (3. baskı). İstanbul: Beta.
• İnandı, Y. & Özkan, M. (2006). Resmi ilköğretim ve liselerde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin görüşlerine göre müdürler ne derece öğretim liderliği davranışları göstermektedir?. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 123–149.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi (21. baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Karatay, Ş. (2011). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretim liderliği davranışları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kazak, E. (2016). Okul yöneticilerinin öğretim liderliği davranışları ile okulda kuşaklararası iklim ve kuşaklararası öğrenme arasındaki ilişki (Yayımlanmamış doktora tezi). Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Konan, N. & Oğuz, V. (2014). Okul Öncesi öğretmenlerinin öğretmen teftiş formu’ndan aldıkları puanların analizi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 123-136.
• Köse, Ü. (2016). İlkokul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kurt, B. (2013). İlkokul ve ortaokul yöneticilerinin öğretim liderliği davranışlarının öğretmen motivasyonuna etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Küp, H. (2011). İlkögretim okulu müdürlerinin ögretim liderliği niteliğinin eğitim programlarının başarıyla uygulanmasına etkilerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Kayseri ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Lineburg, P. N. (2010). The influence of the instructional leadership of principals on change in teachers’ instructional practices (Doctoral thesis). Blacksburg, USA, Virginia Polytechnic Institute and State University.
• Marczely, B. (2001). Instructor’s manual for supervision in education. America: Aspen Publishers, Inc.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2011). Öğretmen denetim rehberi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı. http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/61/02/319223/dosyalar/2015_04/15014638_ogretmen_denetim_rehberi.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2015). Millî eğitim bakanlığı öğretmen atama ve yer değiştirme yönetmeliği. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150417-4.htm
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2016). Okul müdürü ders denetim kılavuzu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. https://sivas.meb.gov.tr/www/guncellendiogretmen-ders-denetim-formu-merkez/icerik/1663
• Memduhoğlu, H. B. & Zengin, M. (2012). Çağdaş eğitim denetimi modeli olarak öğretimsel denetimin Türk eğitim sisteminde uygulanabilirliği. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(1), 131-142.
• Millman, J. & Hammond, L. D. (1990). The new handbook of teacher evaluation: assessing elementary and secondary school teachers. California: Corwın Press, Inc.
• Mohd A. M. N., Ezad A. J., Adibah S. & Mohd I. H.. (2013). Development and evaluation of ning social network for teaching training online surveillance. Turkish Online Journal of Distance Education. 14(1), 245-255.
• Muraina, M. B. & Olanrewaju M. K. (2016). The impact of principal leadership styles on instructional supervision of secondary schools in Oyo North Senatorial District, Oyo State, Nigeria. E-International Journal of Educational Research, 7(2), 76-90.
• Murphy, J., Hallinger, P., Weil, M. & Mitman, A. (1983). Instructional leadership: a conceptual framework. Planning and Changing, 14(3),137-149.
• Owala, Z. M., Odongo, B. & Raburu, P. (2016). Motivational factors influencing teachers job performance in pre-school centres in Kenya. International Journal of Innovative Research and Development, 5(5), 121-132.
• Öncel, Y. (2006). İlköğretim okulu müdürlerinin denetimdeki rol ve yeterlikleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Öz, F. (2003). Türkiye cumhuriyeti milli eğitim sisteminde teftiş (1. baskı). Eskişehir: Anı Yayınları.
• Özgün, V. (2018). Okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin motivasyonu arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
• Özmen, F. & Batmaz, C. (2006). İlköğretim okul müdürlerinin öğretmen denetimindeki etkililikleri – hizmet yılı ve görev türü değişkenine göre öğretmen görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(2006), 102-120.
• Öztürk, A. & Deniz, M. E. (2008). Okul öncesi öğretmenlerinin duygusal zekâ yetenekleri iş doyumları ve tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Elementary Education Online, 7(3), 578-599.
• Sezgin, İ. S. (2000). Mesleki ve teknik eğitimde program geliştirme (4. baskı). Ankara: Gazi Büro Kitabevi.
• Şahin, T. (2005). İlköğretim düzeyinde ders denetimiyle ilgili yeterlilikler hakkında denetmen ve öğretmen görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Eğitim Enstitüsü, Bolu.
• Şişman M. (2014). Öğretim liderliği (5. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Taymaz, H. (2005). Eğitim sisteminde teftiş: kavramlar, ilkeler, yöntemler (6. baskı). Ankara: Öncü Basımevi.
• Temiz, S. (2018). Okul müdürlerinin denetim rollerine ilişkin öğretmen algılarının incelenmesi (Şanlıurfa ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Tıkır, N. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarıyla duygusal zekâları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Gaziantep ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Toker, T. (2007). Sınıf öğretmenlerinin okul müdürlerinden öğretim liderliği davranışlarına ilişkin beklentiler ve beklentilerinin gerçekleşme düzeyleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ünal, A. (2016). Yeni nesil denetim. M. Yavuz (Ed), Yeni nesil okul “araştıran okul” (1. baskı, s. 224-316) içinde. Konya: Eğitim Kitabevi.
• Yavuzer, H. (2008). Çocuk psikolojisi (31. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yılmaz, M.(2007). Eğitimde orta kademe yöneticilerinin öğretim liderliğini yerine getirme dereceleri (meslek lisesi uygulamaları ve Bağcılar ilçesinde örnek çalışma) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi. Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, K. (2009). Okul müdürlerinin denetim görevi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 19-35.
• Yüce, S. (2010). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Ankara ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.