Ortaokul Öğrencilerinin Uzay ve Uzay Araştırmalarına İlişkin Görüşleri

Yıl 2022, Cilt: 17 Sayı: 35, 844 - 869, 25.09.2022

Can Yolagiden Oktay Bektas

https://doi.org/10.35675/befdergi.877329

Öz

Bu çalışmanın amacı ortaokul öğrencilerinin uzay ve uzay araştırmalarına ilişkin düşüncelerini belirlemektir. Ortaokul öğrencilerinin uzay ve uzay araştırmalarına ilişkin düşüncelerinin belirlenmesinin amaçlandığı bu betimsel çalışmada nitel araştırma yönteminin fenomenoloji (olgubilim) deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2020-2021 eğitim öğretim yılında Mersin İli Toroslar ilçesinde öğrenim gören 8 ortaokul öğrencisinden oluşmaktadır. Bu çalışmada veriler açık uçlu yarı yapılandırılmış sorulardan oluşan görüşmeler yolu ile toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; ortaokul öğrencilerinin uzay kavramına ilişkin bir fikir sahibi oldukları, ortaokul öğrencilerinin uzayı merak ettikleri, uzaya gitmek istedikleri, uzaya ilişkin uzayda yaşam, karadelikler, yeni gezegen gibi öğrenmek istedikleri şeylerin olduğu ve uzay ile ilgili araştırma yapmayı istedikleri sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda fen bilimleri derslerinde uzay ve çalışmalarına ilişkin belgesellere, filmlere ve güncel çalışmaların görüntülerine yer verilmesi, fen bilimleri dersinde uzayın somutlaştırılması, materyal kullanımının çoğaltılması, okullarda uzay kulüpleri kurulması önerisinde bulunulabilir.

Anahtar Kelimeler

Ortaokul öğrencisi, uzay, uzay araştırmaları

Kaynakça

• Abay C., & Daşdemir, İ. (2018). Fen Eğitimi Bağlamında Uzay, Zaman, Hız ve Kütle Çekimi Kavramları Hakkında Üç Aşamalı Kavram Testi Geliştirme. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 4(7), 61-74.
• Afful, A. M., Hamilton, M. & Kootsookos, A. (2020). Towards Space Science Education: A Study of Students’ Perceptions of The Role and Value of a Space Science Program. Acta Astronautica, 167, 351-359.
• Agan L., & Sneider C. (2004). Learning About the Earth’s Shape and Gravity: A Guide for Teachers and Curriculum Developers. Astronomy Education Review, 2, 2, 90-117.
• Albayrak, H. (2016). Astronomi konularında istasyon tekniğinin öğrencilerin akademik başarısına ve astronomiye karşı tutumuna etkisi. (Yüksek lisans tezi). Erzincan, Erzincan Üniversitesi.
• Aksan, Z., & Çelikler, D. (2017). Okul Öncesi Çocuklara Astronomi Eğitimi: Uzay ve Gezegenler. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 347-359.
• Aktamış, H., Acar, E., & Hiğde, E. (2018). Astronomiyi Öğrenelim-Uzayı Keşfedelim Kampı Öğrencilerin Astronomi Hakkındaki Kavramsal Bilgilerini Değiştirdi Mi?. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 523-533.
• Arıkurt, E., Durukan, Ü., & Şahin, Ç. (2015). Farklı Öğrenim Seviyesindeki Öğrencilerin Astronomi Kavramıyla İlgili Görüşlerinin Gelişimsel Olarak İncelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 66-91.
• Aydın, S., Ural-Keleş, P., & Ürün, N. (2016). Süreç Değerlendirme Yönteminin 7. Sınıf “Güneş Sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi” Ünitesinde Öğrencilerin Akademik Başarıları ve Kalıcılık Düzeylerine Etkisi. Türk Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 11-17.
• Babaoğlu, G. (2016). 6. sınıf öğrencilerinin astronomi kavramlarına yönelik algılarının belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). Aksaray, Aksaray Üniversitesi.
• Babaoğlu, G., & Keleş, Ö. (2018). 6. Sınıf Öğrencilerinin “Yıldız”, “Gezegen” ve “Ay, Dünya ve Güneş” Kavramlarına Yönelik Algılarının Belirlenmesi. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1).
• Balçın, M. D., & Ergün, A. (2019). Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Gözünden Havacılık ve Uzay Mühendisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45(45), 1-21.
• Bailey J. (2008). Development of a Concept Inventory to Assess Students’ Understanding and Reasoning Diffuculties About the Properties and Formation of Stars. Astronomy Education Review, 2(6), 133-139.
• Bailey, J. M., Prather, E. E., & Slater, T. F. (2004). Reflecting on the History of Astronomy Education Research to Plan for the Future. Advances in Space Research, 34, 2136-2144.
• Barringer, D. F., Plummer, J. D., Kregenow, J., & Palma, C. (2018). Gamified Approach to Teaching Introductory Astronomy Online. Physical Review Physics Education Research, 14(1), 010140.
• Bodur, Z. (2015). Sınıf dışı etkinliklerin güneş sistemi ve ötesi ünitesinde ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin akademik başarıları, bilimsel süreç becerileri ve motivasyonları üzerine etkisi. (Yüksek lisans tezi). İstanbul, Marmara Üniversitesi.
• Bolat, A., Aydoğdu, R. Ü., Uluçınar Sağır, Ş., & Değirmenci, S. (2014). 5. Sınıf Öğrencilerinin Güneş, Dünya ve Ay Kavramları Hakkındaki Kavram Yanılgılarının Tespit Edilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 218-229.
• Bülbül, E., İyibil, Ü. G., & Şahin, Ç. (2013). Determination of Elementary School 8th Grade Students’ Perceptions About the Astronomy Concept. Journal of Research in Education and Teaching, 2(3), 22.
• Cole, M., Cohen, C., Wilhelm, J., & Lindell, R. (2018). Spatial Thinking in Astronomy Education Research. Physical Review Physics Education Research, 14(1), 010139.
• Çepni, S., & Çoruhlu, T. Ş. (2014). Güneş Sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi Ünitesinde Zenginleştirilmiş 5E Öğretim Modeline Uygun Hazırlanan Öğrenme Ortamlarının Öğrenci Başarısı Üzerine Etkisinin Incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(2), 343-370.
• Çetin, T., Yavuz, T., Tokgöz, B., & Güven, G (2012). Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklara (62-72 Ay) Uzay Kavramı Öğretimi. GEFAD/GUJGEF 32(3), 715-731.
• Çirkinoğlu Şekercioğlu, A., & Yılmaz Akkuş, G. (2019). Drama Yönteminin 7. Sınıf Öğrencilerinin Güneş Sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi Ünitesindeki Başarılarına Etkisi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 125-146.
• Demir, N., & Öner-Armağan, F. (2018). Okul Dışı Öğrenme Ortamlarına Yönelik Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Görüşleri: Planetaryum. Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(30), 4241-4248.
• Demirçalı, S. (2016). Modellemeye dayalı fen öğretiminin öğrencilerin akademik başarılarına, bilimsel süreç becerilerine ve zihinsel model gelişimlerine etkisi: 7. sınıf güneş sistemi ve ötesi-uzay bilmecesi ünitesi örneği. (Yüksek lisans tezi). Ankara, Gazi Üniversitesi.
• Deniş-Çeliker, H., & Balım, A. G. (2012). “Güneş Sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi" Ünitesinde Proje Tabanlı Öğrenme Uygulamalarının Öğrenci Başarılarına Etkisi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(3), 254-277.
• Durukan Ü. G., & Sağlam Arslan A. (2013). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Temel Astronomi Kavramlarını İlişkilendirme Durumlarının Analizi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 1(2), 97-109.
• Düşkün, İ. (2011). Güneş-Dünya-Ay modeli geliştirilmesi ve fen bilgisi öğretmen adaylarının astronomi eğitimindeki akademik başarılarına etkisi, (Yüksek lisans tezi). Malatya, İnönü Üniversitesi.
• Ekiz, D., & Akbaş, Y. (2005). İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Astronomi ile İlgili Kavramları Anlama Düzeyi ve Kavram Yanılgıları. Milli Eğitim Dergisi, 165, 61-78.
• Emrahoğlu N., & Öztürk A. (2009). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Astronomi Kavramlarını Anlama Seviyelerinin ve Kavram Yanılgılarının İncelenmesi Üzerine Boylamsal Bir Araştırma. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 165-180.
• Ercan, F., Taşdere, A., & Ercan, N. (2010). Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla Bilişsel Yapının ve Kavramsal Değişimin Gözlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(2), 136-154.
• Ersoy, A. F. (2019). Fenomenoloji. Saban, A. ve Ersoy, A. (Edt.), Eğitimde nitel araştırma desenleri içinde (ss. 81-138). Ankara: Anı Yayıncılık
• Görecek-Baybars, M., & Can Ş. (2018). Middle School Students' Misconceptions About the Concepts of Astronomy. International Education Studies, 11(11), 34-45.
• Gülseçen, H. (2002). Astronominin diğer temel bilimlerle ilişkisi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18.
• Gündoğdu, T. (2014). 8. sınıf öğrencilerinin astronomi konusundaki başarı ve kavramsal anlama düzeyleri ile fen dersine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). İstanbul, Marmara Üniversitesi.
• Gürkan, G., & Kıraç, Ş. (2019). İlkokul Öğrencilerinin Uzay ve Uydu Kavramlarına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(89), 445-456.
• Hufnagel, B. (2002). Development of the Astronomy Diagnostic Test. The Astronomy Education Review, 1 (1), 47-51.
• İyibil Ü. (2010). Farklı programlarda öğrenim gören öğretmen adaylarının temel astronomi kavramlarını anlama düzeylerinin ve ilgili kavramlara ait zihinsel modellerinin analizi. (Yüksek lisans tezi). Trabzon, KTÜ.
• Kalkan, H., Ustabaş, R., & Kalkan, S. (2006). ilk ve orta öğretim öğretmen adaylarının temel astronomi konularındaki kavram yanılgıları. VII Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresinde sunulan bildiri, Ankara, Türkiye.
• Kırıkkaya, E. B., İşeri, Ş., & Vurkaya, G. (2010). A Board Game About Space and Solar System for Primary School Students. Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, 9(2), 1-13.
• Koçer, D., Tunca, Z., Limboz, F., Gülseçen, S., & Gülseçen, H. (2003). İlköğretimde Ve Liselerde Astronomi Eğitim-Öğretiminin Önemi ve Gerekliliği. Yaşadıkça Eğitim, 79, 17-19.
• Küçük, A., & Laçin-Şimşek, C. (2017). Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklar Uzay Hakkında Neler Biliyor? Sakarya University Journal of Education, 7(4), 730-738.
• Kisiel, J.F. (2014). Clarifying the Complexities of School-Museum Interactions: Perspectives from Two Communities. Journal of Research in Science Teaching. 51 (3), 342-367.
• Liu, M., Horton, L., Kang, J., Kimmons, R., & Lee, J. (2013). Using A Ludic Simulation to Make Learning of Middle School Space Science Fun. International Journal of Gaming and Computer-Mediated Simulations (IJGCMS), 5(1), 66-86.
• Mallon, G. L., & Bruce, M. H. (1982). Student Achievement and Attitudes in Astronomy: An Experimental Comparison of Two Planetarium Programs. Journal of Research in Science Teaching, 19, 53-61.
• Marlina, L., Tjasyono, B., & Hendayana, S. (2018). Improving the critical thinking skills of junior high school students on Earth and Space Science (ESS) materials. In Journal of Physics: Conference Series IOP Pubslishing, 1013, (1) 012063.
• Martínez Peña, B., & Gil Quílez, M. J. (2010). The Importance of Images in Astronomy Education. International Journal of Science Education, 23(11), 1125-1135.
• MEB (2018). İlköğretim Kurumları (3-8) Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• Miller S., & Redman S. (2010). Enhancing Student Performance in An Online Introductory Astronomy Course with Video Demonstrations. Astronomy Education Review, 9, 010114-1.
• Olsen, J. K., & Slater, T. F. (2009). Impact of Modifying Activity-Based Instructional Materials for Special Needs Students in Middle School Astronomy. Astronomy Education Review, 7(2), 40-56.
• Özsevgeç, T., Aytar, A., Çelik, F., & Topakgöz, N. (2018). Ortaokul Öğrencilerinin Gök Cisimleri ve Uzayda Yaşam Konusuna Yönelik Görüş ve Inanışları. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 5(1), 247-264.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (Third Edition). California: Sage Publications.
• Percy, J. R. (1998). Astronomy Education: An International Perspective. In International Astronomical Union Colloquium (Vol. 162, pp. 2-6). Cambridge University Press.
• Savaşçı, B., & Özdemir-Şimşek, P. (2012). İlköğretim Fen Bilgisi Dersi 7. Sınıf Uzay Bilmecesi Ünitesinin Yaratıcı Drama Yöntemi Ile Ele Alınması. Yaratıcı Drama Dergisi, 7(14), 19-37.
• Seçkin-Kapucu, M., & Türk, H. (2019). Güncel Bilimsel Haberlerin Toulmin Argüman Modeline Göre Incelenmesi ve Öğrencilerin Argüman Düzeylerinin Belirlenmesi. Journal of Qualitative Research in Education, 7(3), 1119-1144.
• Solberg, M. (2018). Can the Implementation of Aerospace Science in Elementary School Help Girls Maintain Their Confidence and Engagement in Science as They Transition to Middle School? Acta Astronautica, 147, 462-472.
• Stewart, C. J., & Cash, W. B. (1985). Interviewing: Principles and practices. Dubuque, IA: Wm. C. C. Brown Pub.
• Şahin, R., & Akbaba, U. (2018). Bilgisayar Destekli Öğretimin “Güneş Sistemi ve Ötesi, Uzay Bilmecesi Ünitesindeki Öğrenci Başarısına ve Derse Karşı Öğrenci Tutumuna Etkisi. Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 10-24.
• Şenel-Çoruhlu, T., & Çepni, S. (2015). “Güneş Sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi” Ünitesinde Karşılaşılan Öğretmen Problemleri ve Yanılgıları: Bir Özel Durum Çalışması. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(2), 268-281.
• Trumper, R. (2006). Teaching Future Teachers Basic Astronomy Concepts–Sun‐Earth‐Moon Relative Movements–At A Time of Reform in Science Education. Research in Science & Technological Education, 24(1), 85-109.
• Tunca, Z. (2002). Türkiye’de ilk ve orta öğretimde astronomi eğitim öğretiminin dünü, bugünü. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18.
• Uluç K., Yetkiner R., Taner M. S., Kaynar S., Okuyan O., Eryılmaz Kılıç S., Kırbıyık H., Esenoğlu H. H., & Özışık T. (2016). TUG BİTOM eğitsel faaliyetlerinin MEB öğrencilerinin astronomi kavramlarını anlama düzeyine etkisi, Ulusal Astronomi Kongresi, Sözlü Bildiri, Erzurum.
• van Manen, M. (1990). Researching lived experience: Human science for an action sensitive pedagogy. Ontario: Althouse Press
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, E. (2018). Öğrencilerin uzaya ilişkin ilgi ve kavramlarını geliştirmeye yönelik okul dışı ortamlarla desteklenen bir eylem araştırması. (Yüksek lisans tezi). Sakarya, Sakarya Üniversitesi.
• Yılmaz, E., & Laçin Şimşek, C. (2017). "Güneş sistemi ve ötesi: uzay bilmecesi" öğretmenler bu üniteyi nasıl işliyor? Sakarya University Journal of Education, 7(2), 252-267.
• Yılmaz, E., Türkoğuz, S., & Şahin, M. (2014). Güneş Sistemi ve Uzay Konularına Yönelik Kavram Yanılgılarının Günlük Yaşama Etkisi Üzerine Öğretmen Görüşleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 37-44.