Ortaöğretim Düzeyindeki Öğrencilerin Dijital Okuryazarlık Düzeyleri Dijital Bağımlılık ve Sanal Ortam Yalnızlık Düzeyleri

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 37, 218 - 240, 25.03.2023

Serkan Ünal , Özgen Korkmaz

https://doi.org/10.35675/befdergi.1210839

Cited By: 4

Öz

Bu araştırmanın amacı ortaöğretim öğrencilerinin dijital okuryazarlık düzeyleri, dijital bağımlılık ve sanal ortam yalnızlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından betimlenmesidir. Araştırma betimsel tarama modeliyle yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu devlet okullarında öğrenim gören 354 ortaöğretim öğrencileri oluşturmaktadır. Veri toplanmasında Dijital Okuryazarlık Ölçeği, Dijital Bağımlılık Ölçeği ve Sanal Ortam Yalnızlık Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler Anova, T-Testi, ve pearson korelasyon testleri ile incelenmiştir ve şu sonuçlara erişilmiştir: Farklı sınıflarda öğrenim gören öğrencilerin dijital okuryazarlık, dijital bağımlılık ve sanal ortam yalnızlık düzeylerinin benzer düzeydedir. Kız ve erkek öğrencilerin dijital okuryazarlık, dijital bağımlılık ve sanal ortam yalnızlık düzeylerinin benzer düzeydedir. Öğrencilerin dijital okuryazarlık ve dijital bağımlılık düzeyleri arasında doğrusal bir ilişki mevcuttur.

Anahtar Kelimeler

Dijital okuryazarlık, dijital bağımlılık, sanal ortam yalnızlık düzeyleri

Kaynakça

• Akkoyunlu, B., & Yılmaz, M. (2005). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı düzeyleri ile internet kullanım sıklıkları ve internet kullanım amaçları. Eğitim Araştırmaları, 5(19), 1-14.
• Amichai-Hamburger, Y., & Ben-Artzi, E. (2003) Loneliness and internet use. Computers in Human Behavior, 19(1), 71-80. http://doi.org/10.1016/S0747-5632(02)00014-6
• Armağan, A. (2014). Yalnızlık ve kişilerarası iletişim ilişkisi: Öğrenciler üzerinde bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(30), 27-43.
• Balcı, N. (2018). Lise öğrencilerinde çocukluk çağı travmaları ve yalnızlık düzeyi ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Beykent Üniversitesi.
• Bayram, S. B. , & Gündoğmuş, G. (2016). İlköğretim öğrencilerinin internet bağımlılığı eğilimlerinin ve yalnızlık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 54, 307-318.
• Bonanno, P., & Kommers, P. A. (2005). Gender differences and styles in the use of digital games. Educational Psychology, 25(1), 13-41. https://doi.org/10.1080/0144341042000294877
• Bozdağ Tulum, A., & Kaya, Y. (2020). Dijital yerlilerin sanal ağlarda sosyalleşme ve yalnızlaşma tutumları. Journal of World of Turks, 12(2), 315-338.
• Budak, O. (2017). Dijital çocuk oyunlarına çocuk gelişimi ve okul öncesi öğretmenlerinin ve annelerin bakış açısı. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 13, 158-172.
• Buluş, M. (1997). Üniversite öğrencilerinde yalnızlık. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(3), 82-90.
• Chou, C., & Hsiao, M. C. (2000). Internet addiction, usage, gratification, and pleasure experience: the Taiwan college students’ case. Computers & Education, 35(1), 65-80. https://doi.org/10.1016/S0360-1315(00)00019-1
• Chou, C., & Peng, H. (2011). Promoting awareness of Internet safety in Taiwan in-service teacher education: A ten-year experience. The Internet and Higher Education, 14, 44-53.
• Churchill, N. (2016). Digitalstorytelling as a means of supportingdigitalliteracylearning in an upper- primary school English language classroom [Unpublished PhD Thesis]. Edith Cowan University.
• Cüceloğlu D. (2010). Ergenlik ve yalnızlık sorusu, http://www.dogancuceloglu.net/yazilar/ 188-ergenlik-ve-yalnızlık-sorusu
• Çakır, O., & Çetinkaya, A. (2019). Time spent on the internet, blood pressure and loneliness in adolescents: A cross-sectional study. Erciyes Medical Journal, 41(4), 1-7.
• Çakır Balta, Ö., & Horzum, M. B. (2008). The factors that affect internet addiction of students in a web based learning environment. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 41(1), 187-205.
• Çelik, S., & Ulusoy, B. (2019). Bilgisayar oyunlarının ortaokul öğrencilerinin sosyal yaşamına etkisi. The Journal of Social Science, 3(5), 46-60.
• Çimen, L.K., (2018). Üniversite öğrencilerinin internet bağımlılığı ile sanal ortam yalnızlık düzeyleri arasında ilişkinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 17(68), 1431-1452.
• Çuhadar, C. (2012). Exploration of problematic Internet use and social interaction anxiety among Turkish pre-service teachers. Computers & Education, 59(2), 173-181. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2011.12.029
• Davis, R. A. (2001). A cognitive behavioral model of pathological internet use. Computers in Human Behavior, 17(2), 187-195. https://doi.org/10.1016/S0747-5632(00)00041-8
• Döner, M. (2018). Özel lise öğrencilerinin yalnızlık ve umutsuzluk düzeyleriyle internet bağımlılığı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Duyan, V. Duyan, G. Ç., Çifti, E. G., Sevin, Ç., Erbay, E., & İkizoğlu, M. (2010). Lisede okuyan öğrencilerin yalnızlık durumlarına etki eden değişkenlerin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 33(150), 28-41.
• Ekinci, N. E. Dogan-Ustun, U., & Ozer, O. (2016). An investigation of the relationship between digital game addiction, gender and regular sport participation. Journal of Education Culture and Sciety, 7(2), 298-303.
• Erözkan, A. (2009). The predictors of loneliness in adolescents. Elementary Education Online, 8(3), 809-819.
• Eshet-Alkali, Y., & Amichai-Hamburger, Y. (2004). Experiments in digital literacy. Cyberpsychology & Behavior. 7(4), 421-429.
• Fidell, S., Tabachnick, B., Mestre, V., & Fidell, L. (2013). Aircraft noise-induced awakenings are more reasonably predicted from relative than from absolute sound exposure levels. The Journal of the Acoustical Society of America, 134(5), 3645-3653.
• Fraenkel, J.R., & Wallen, N.E. (2006). How to design and evaluate research in education. New York: McGaw-Hill International Edition.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference. 17.0 update (10a ed.). Pearson Pub.
• Ghavifekr, S., & Hussein, S. (2011) Managing systemic change in a technology-based education system: A Malaysian case study. Procedia – Socşal and Behavioral Science, 28, 455-464. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.11.088
• Griffiths M.D. (2000). Internet addiction: Time to be takenseriously? Addiction Research, 8, 413-418.
• Hamutoğlu, N.B., Canan Güngören, Ö., Kaya Uyanık, G., & Gür Erdoğan, D. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeği: Türkçe ’ye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi. 18(1), 408- 429.
• Horzum, M.B. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(159), 56-68.
• Karabacak, Z., & Sezgin, A. (2019). Türkiye'de dijital dönüşüm ve dijital okuryazarlık. Türk İdare Dergisi, 488, 319-342.
• Karakoç, E., & Taydaş, O. (2013). Bir serbest zaman etkinliği olarak üniversite öğrencilerinin internet kullanimi ile yalnizlik arasindaki. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 7(4), 33-45.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. baskı). Ankara: Nobel Yayınevi
• Kesici, A., & Tunç, N. F. (2018). Thedevelopment of the digital addiction scale for the university students: Reliability and validity study. Universal Journal of Educational Research. 6(1), 91-98.
• Kim, E. J. Namkoong, K. Ku, T., & Kim, S. J. (2008). The relationship between online game addiction and aggression, self-control and narcissistic personality traits. European Psychiatry, 23(3), 212-218.
• Korkmaz, Ö., Usta, E., & Kurt, İ.(2014). Sanal ortam yalnızlık ölçeği (SOYÖ) geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 144-159.
• Kowert, R., & Oldmeadow, J. A. (2013). (A) Social reputation: Exploring the relationship between online video game involvement and social competence. Computers in Human Behavior, 29(4), 1872-1878. https://doi.org/10.1016/j.chb.2013.03.003
• Koyuncu, T. Unsal, A., & Arslantas, D. (2014). Assessment of internet addiction and loneliness in secondary and high school students. J Pak Med Assoc, 64(9), 998- 1002.
• Köseliören, M. (2017). İnternet, online oyun ve bağımlılık [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Leung, L. (2004). Net-generation attributes and seductive properties of the internet as Predictors of online activitiesand internet addiction. Cyberpsychology&Behavior, 7(3), 333-348.
• Murphy J., & Roser M. (2019). Internet: https://ourworldindata.org/internet
• Ng, W. (2012). Can weteach digital natives digital literacy? Computers & Education, 59(3): 1065-1078. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2012.04.016
• Ozdemir, O. (2021). Dijital okuryazarlık. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özdemir, S.,Akçakanat, T., & İzgüden, D. (2017). İnternet çağında sanal ortam yalnızlığı: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 8(19), 125-136.
• Özdemir, Y., Kuzucu, Y., & Ak, Ş. (2014). Depression, loneliness and ınternet addiction: how ımportant is low self-control? Computers in Human Behavior, 34, 284-290. https://doi.org/10.1016/j.chb.2014.02.009
• Özerbaş, M. A., & Kuralbayeva, A. (2018). Türkiye ve Kazakistan öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 16-25.
• Pala, Ş. M., & Başıbüyük, A. (2020). Ortaokul beşinci sınıf öğrencilerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 9(3), 897-921.
• Peplau, L. A., & Perlman, D. (Eds.) (1982). Loneliness: A sourcebook of current theory, research and therapy. New York: Wiley-Interscience.
• Simkova, B., & Cincera, J. (2004). Internet addiction disorder and chatting in the Czech Republic. Cyber psychology&Behavior, 7(5), 536-539.
• Solak, M. Ş. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu tutumları ile saldırganlık ve yalnızlık eğilimleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Soombik, M. (2011). Innovative approaches to technology education in Estonian general education. Procedia – Social and Behavioral Science, 29,57-66. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.11.206
• Şimşek, B. (2021). Üniversite öğrencilerinde bağlanma stilleri ve aleksitiminin, sosyal medya kullanımı üzerindeki yordayıcı rolü [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Işık Üniversitesi.
• Tokunaga, R. S., & Rains, S. A. (2010). An evaluation of twocharacterizations of there lation ships between problematic internet use, time spentusing the internet and psychosocial problems. Human Communication Research, 36(4), 512–545.
• Tolan T., & Aktürk C.,(2021) Orta öğretim öğrencilerinin dijital okur yazarlık ve bilgi güvenirliği farkındalığı seviyelerinin incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 18(1), 158-180.
• Toprak, A., Binark, M.,Yıldırım A., Aygül E., Börekçi S., & Çamu T., (2009). Toplumsal paylaşım ağı Facebook: Görülüyorum öyleyse varım! Kalderon Yayınları.
• Torun, F., Akcay, A., & Coklar, A. N. (2015). Analyzing of computer games effects on social life and academic behavior of the secondary school students. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 3, 25-35.
• TÜİK. (2021). Hane halkı bilişim teknolojileri kullanımı araştırma sonuçları. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2021-37437
• Üstündağ, M. T., Güneş, E., & Bahçivan, E. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve fen bilgisi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık durumları. Journal of Education and Future, 12, 19-29.
• Vaizoglu, S. A. Aslan, D. Gormus, U. Unluguzel, G. Ozemri, S. Akkus, A., & Guler, C. (2004). Internet use among high school students in Ankara, Turkey. Saudi Medical Journal, 25(6), 737-740.
• Yellowlees, P., & Marks, S. (2007). Problematic Internet useor Internet addiction? Computers in Human Behaviour, 23(3), 1447-1452. https://doi.org/10.1016/j.chb.2005.05.004
• Young, K. S. (1999). Internet addiction: Symptoms, evaluation, andtreatment, (Eds.) L. VandeCreek ve T. Jackson, Innovations in Clinical Practice: A sourcebook. 17, 19-31. Professional Resource Press.