Ortaokul Öğrencilerinin Köroğlu Algısı: Metaforik Bir Analiz

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 38, 274 - 297, 27.06.2023

Halil Ziya Özcan , Zekerya Batur

https://doi.org/10.35675/befdergi.1239634

Cited By: 1

Öz

Bu araştırma, ortaokul öğrencilerinin Türk kültürü ve edebiyatının önemli sembollerinden biri olan Köroğlu karakterine yönelik algılarının geliştirdikleri metaforlar yolu ile tespitini amaçlamaktadır. Yöntemsel desen olarak nitel araştırmalardan biri olan fenomenolojik yaklaşım kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu ise 2021-2022 eğitim öğretim yılında bir devlet okulunda öğrenim gören toplam 253 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Köroğlu karakterine ilişkin ortaokul öğrencilerinin algılarının ortaya konması amacı ile çalışma grubunda yer alan öğrencilere “Köroğlu .... gibidir. Çünkü.... …” cümlesini içeren bir çalışma kağıdı verilmiş ve bu cümleyi gerekçesi ile birlikte bir metafor geliştirerek doldurmaları istenmiştir. Verilerin toplanmasının ardından araştırmacı, tüm metafor ve gerekçeleri ayrıntılı bir şekilde incelemiş ve ardından raporlaştırmıştır. Yapılan incelemelerin sonucunda ortaokul öğrencilerinin Köroğlu karakterine ilişkin 139 farklı olmak üzere toplam 246 metafor geliştirdikleri ve bu metaforların da 12 tema altında toplandığı ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin geliştirdikleri metaforlara bakıldığında, en fazla “Aslan” (f: 19) metaforunun geliştirildiği görülmüştür. Tematik dağılım incelendiğinde ise metaforların en fazla “Kahraman/Korkusuz Unsur Olarak Köroğlu” (f: 102) teması altında toplandığı anlaşılmaktadır. Öğrencilerin sınıf ve cinsiyet dağılımına bakıldığında da en fazla metaforu 8. sınıf öğrencileri (f: 71) ile Kız kız öğrencilerin (f: 130) geliştirdiği sonucuna ulaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Köroğlu, Algı, Metafor, Fenomenoloji, Ortaokul Öğrencileri

Kaynakça

• Akran Koç, S. (2021). Öğretmen adaylarının ‘hibrit eğitim’ kavramına ilişkin algılarının belirlenmesi: Bir metafor analizi çalışması. International Journal of Humanities and Education, 7(16), 432-463.
• Atik, A. D. (2020). Fen bilimleri öğretmen adaylarının uzaktan eğitim algısı: bir metafor analizi. Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 3(2),148-170.
• Ayvacı, H. Ş., Bülbül, S. & Bebek, G. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının çevre sorunları kavramına yönelik metaforik algıları ve görüşleri. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 117-132. doi.org/10.52826/mcbuefd.922632
• Batur, Z. & Özcan, H. Z. (2019). Ortaokul öğrencilerinin dede korkut algıları: Metaforlar. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 8(19), 83-99. doi.org/10.25068/dedekorkut28
• Boratav, P. N. (2012). Halk hikâyeleri ve halk hikâyeciliği. Tarih Vakfı Yayınları.
• Çeyiz, S., Erbil, S. & Yılmazoğlu, H. C. (2021). Spor bilimleri alanında öğrenci olmak: Bir metafor çalışması. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(38), 5210-5227. doi.org/10.26466/opus.841871
• Çivril, H., Aruğaslan, E. & Özkara Özaydın, B. (2018). Uzaktan eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik algıları: Bir metafor analizi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 8(1), 39-59. doi.org/10.17943/etku.310168
• Çokyaman, M. & Ünal, M. (2021). Öğrenci ve öğretmenlerin covid-19 salgını dönemindeki uzaktan eğitim algısı: Bir metafor analizi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18, 1684-1715. doi.org/10.26466/opus.913396
• Duran, E. (2012). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin Nasreddin Hoca ve Keloğlan’a ilişkin bilgi ve algı düzeylerinin belirlenmesi. Turkish Studies, 7(2), 371-384.
• Ekici, M. (2004). Türk dünyasında Köroğlu (ilk kol) inceleme ve metinler. Akçağ Yayınları.
• Elçin, Ş. (1981). Türk halk edebiyatına giriş. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Faiz, M. & Avcı Karasu, E. (2019). Tarihi kahramanların değerler eğitiminde rol model olarak kullanılmasına ilişkin ortaokul öğrencilerinin algıları. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 694-724. 10.23891/efdyyu.2019.138
• Gündüz, S. & Ocak, A. (2016). Üniversite öğrencilerinin Yesevî algısı. Turkish Studies, 11(18), 249-260. doi.org/10.7827/TurkishStudies.10075
• Gürel, D. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarına göre ‘siyasi iktidar’: Bir metafor çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(4), 3475-3495. 10.15869/itobiad.960652
• Karakoç, E. & Akyol, H. (2022). Anadolu lisesi öğrencilerinin ‘müzik dinlemek’ ve ‘şarkı söylemek’ kavramlarına ilişkin algıları: Metafor analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 211-230. doi.org/10.21733/ibad.993181
• Kılcan, B., Akbaba, B. & Gülbudak, B. (2017). Altıncı ve yedinci sınıf öğrencilerinin hoca Ahmed Yesevî algıları. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 6(2), 549-564. doi.org/10.7596/taksad.v6i2.809
• Köşker, H. (2021). Ahlat halkının ahlat ve turizm kavramına yönelik metaforik algıları. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 53, 419-438. doi.org/10.53568/yyusbed.1003700
• Miles, M. & Huberman, M. (1994). Qualitative data analysis: An expended sourcebook. SAGE Publications. Oğuz, Ö. (2004). Destan Tanımı ve Eski Türk Destanları. Milli Folklor, 16(62), 5-7.
• Onwuegbuzie, A. J., & Collins, K. M. T. (2007). A typology of mixed methods sampling designs in social science research. The Qualitative Report, 12(2), 281-316. 10.46743/2160-3715/2007.1638
• Rose, P., Beeby, J. & Parker, D. (1995). Academic rigour in the lived experience of researchers using phenomenological methods in nursing. Journal of Advanced Nursing, 1123-1129. doi.org/10.1046/J.1365-2648.1995.21061123.X
• Turhan Tuna, S. (2014). Yabancılara Türkçe öğretiminde Türk halk edebiyatı metinleri kullanımı: Oğuz Kağan destanı örneği. Turkish Studies, 9(3), 1481-1497. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6316
• Ungan, S., Cevher, T. Y. & Kurt, E. (2017). Ortaokul öğrencilerinin Nasreddin Hoca ile ilgili algılarının belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 179-188.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, N. (2009). Türk destancılık geleneği. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 6(1), 7-15.