Investigation of Media Literacy in the Line of Social Studies Teachers' Opinions

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 41, 1650 - 1671, 30.03.2024

Murat Salur

https://doi.org/10.35675/befdergi.1384132

Öz

Nowadays, individuals are faced with all kinds of messages and contents of the media. This situation affects children the most. Media literacy education is of great importance in order to eliminate or minimize all kinds of harms of the media for children, who are most vulnerable to the harmful content of the media. It can be said that one of the important courses in media literacy education is the social studies course. Therefore, the opinions of social studies teachers about media literacy are important. The main purpose of this research is to determine the opinions of social studies teachers regarding media literacy. The study group of the research consists of 20 social studies teachers working in Şanlıurfa and Muş. In this research, phenomenology design was used. Teachers' opinions were obtained through a semi-structured interview form. The data obtained was analyzed using the qualitative data analysis technique. As a result of this study; social studies teachers defined media literacy from their own perspectives, made various opinions and suggestions for students to become media literate individuals and stated that the textbook was at a sufficient level in terms of media literacy.

Anahtar Kelimeler

Media literacy, social studies, teacher opinions

Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşleri Doğrultusunda Medya Okuryazarlığının İncelenmesi

Öz

Günümüzde, bireyler medyanın her türlü iletileri ve içerikleriyle karşı karşıya kalmaktadır. Bu durum, en çok da çocukları etkilemektedir. Medyanın zararlı içeriklerine karşı en savunmasız durumda olan çocuklar için medyanın her türlü zararlarını yok etmek ya da minimize etmek için medya okuryazarlığı eğitimi büyük önem taşır. Medya okuryazarlığı eğitimi konusunda önemli derslerden biri de sosyal bilgiler dersi olduğu söylenebilir. Dolayısıyla sosyal bilgiler öğretmenlerinin medya okuryazarlığı konusunda görüşleri önem arz etmektedir. Bu araştırmanın temel amacı ise sosyal bilgiler öğretmenlerinin medya okuryazarlığına ilişkin görüşlerinin belirlenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu, Şanlıurfa’da ve Muş’ta görev yapan 20 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Bu araştırmada, olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Öğretmenlerinin görüşleri, yarı yapılandırılmış görüşme formuyla elde edilmiştir. Elde edilen veriler, nitel veri analizi tekniğinden yararlanarak çözümlenmiştir. Bu çalışma sonucunda; sosyal bilgiler öğretmenleri medya okuryazarlığını kendi perspektifleri doğrultusunda tanımlamış, öğrencilerin medya okuryazar bireyler olması için çeşitli görüş ve önerilerde bulunmuş ve ders kitabının medya okuryazarlığı açısından yeterli düzeyde olduğunu ifade etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Medya okuryazarlığı, öğretmen görüşleri, sosyal bilgiler

Kaynakça

• Akturan, U., & Esen, A. (2008). Fenomenoloji. T. Baş, ve U. Akturan (Ed.), Nitel araştırma yöntemleri (s. 83-98) içinde. Seçkin Yayıncılık.
• Altıntaş, S. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile medya okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişki (Tez No. 602244) [Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi-Bursa]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Altun, A. (2008). Türkiye’de medya okuryazarlığı. İlköğretmen Eğitimci Dergisi, 16, 30-34.
• Altun, A. (2012). Kanada’daki sosyal bilgiler programlarında medya okuryazarlığı eğitimi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(1), 230-244. Bayram, N. (2002). Toplum ve iletişim. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Bozkurt, F., & Çoşkun, D. (2018). 21. yy okuryazarlığı: öğretmen adaylarının medya algılarına genel bir bakış. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 493-511. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.381046
• Bütün, E., & Kesten, A. (2014). Medya okuryazarlığı dersi hakkında öğretmen ve öğrenci görüşleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 31, 49-63.
• Çepni, O., Palaz, T., & Ablak, S. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının medya ve televizyon okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 10(11), 431-446. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8464
• Çinelioğlu, G. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının medya okuryazarlığı dersine yönelik tutumlarının incelenmesi (Tez No. 335178) [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi-Balıkkesir]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Damico, J. S., & Panos, A. (2018). Civic media literacy as 21st century source work: Future social studies teachers examine web sources about climate change. The Journal of Social Studies Research, 42(4), 345-359.
• Deveci, H., & Çengelci, T. (2008). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarından medya okuryazarlığına bir bakış. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 25-43.
• Elma, C., Kesten, A., Dıcle, A. N., Mercan, E., Çınkır, Ş., & Palavan, Ö. (2009). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin medya ve medya okuryazarlığı dersine ilişkin tutumları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 93‐113. Güney, B. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal medya kullanımlarının medya okuryazarlık düzeyinde farklı değişkenler açısından incelenmesi (Tez No. 529908) [Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi- Bursa]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Harshman, J. (2018). Developing global citizenship through critical media literacy in the social studies. The Journal of Social Studies Research, 42(2), 107-117. https://doi.org/10.1016/j.jssr.2017.05.001
• Hepburn, M. A. (1999). Media literacy: A must for middle school social studies. The Clearing House, 72(6), 352-356.
• Kansızoğlu, H. B. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının medya okuryazarlığı dersine yönelik görüşleri. Elementary Education Online, 15(2). 469-486. https://doi.org/10.17051/io.2016.43360
• Karaman, M. K., & Karataş, A. (2009). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri. İlköğretim online, 8(3), 798-808.
• Kocadaş, B. (2006). Kültür ve medya. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-7.
• Koçoğlu, E., Salur, M., & Yiğen, V. (2019). Medya okuryazarlığı ve eğitimde temel yaklaşımlar. E. Koçoğlu ve Ö. Akman (Ed.). Medya okuryazarlığı ve eğitimi (s. 35-51) içinde. Pegem Akademi.
• Kubey, R. (2004). Media literacy and the teaching of civics and social studies at the dawn of the 21st century. American Behavioral Scientist, 48(1), 69-77.
• Kurtulmuş, T. (2014). Sosyal bilgiler eğitiminde medya okur–yazarlığı dersinin ortaokul öğrencilerine etkisi (Tez No. 368165) [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi- Kayseri ]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Kuru, E. (2022). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının medya okuryazarlığı hakkındaki düşüncelerinin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 2105-2152.
• Manfra, M., & Holmes, C. (2020). Integrating media literacy in social studies teacher education. Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 20(1), 121-141.
• Manfra, M. M., & Holmes, C. (2018). Media literacy and fake news in the social studies. Social Education, 82(2), 91-95.
• Mason, L., & Metzger, S. A. (2012). Reconceptualizing media literacy in the social studies: A pragmatist critique of the NCSS position statement on media literacy. Theory & Research in Social Education, 40(4), 436-455.
• MEB, (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686-SOSYAL%20BİLGİLER%20ÖĞRETİM%20PROGRAMI%20.pdf adresinden 13.09.2023 tarihinde erişiilmiştir.
• Nalçacı, A., Meral, E., & Şahin, İ. F. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eleştirel düşünme ile medya okuryazarlıkları arasındaki ilişki. Doğu Coğrafya Dergisi, 21(36), 1-12. https://doi.org/10.17295/dcd.99051
• Nalçaoğlu, H. (2003). Medya ve toplum ilişkisini anlamak üzere bir çerçeve. Sevda Alankuş (Der.). Medya ve Toplum içinde (43-59). IPS İletişim Vakfı Yayınları.
• Özel, A. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının medya okuryazarlığı algılarının incelenmesi (Tez No. 533984) (Doktora tezi, Dumlupınar Üniversitesi- Kütahya). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Scharrer, E. (2002). Making a case for media literacy in the curriculum: Outcomes and assessment. Journal of Adolescent Adult Literacy, 46(4), 2-6.
• Şimşek İşliyen, F., & İşliyen, M. (2015). Çocukların medya algısının resimler üzerinden analizi. Global Media Journal TR Edition, 5(10), 271-287.
• Sperry, C. (2006). Seeking truth in the social studies classroom: Media literacy, critical thinking and teaching about the Middle East. Social Education, 70(1), 37.
• Torres, M., & Mercado, M. (2006). The need for critical media literacy in teacher education core curricula. Educational Studies: Journal of the American Educational Studies Association, 39(3), 260-282.
• Uslu, S., Yazıcı, K., & Çetin, M. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23), 756-778. https://doi.org/10.14520/adyusbd.31201
• Uslu, Y. (2017). Medya okuryazarlığı öğretim materyalinin görsel tasarım açısından incelenmesi. Medeniyet Sanat Dergisi, 3(2), 156-166.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, Ş. (2018). Türkçe ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin medya okuryazarlığı eğitimi yeterlikleri ve bu yeterliklerinin bazı değişkenlerle ilişkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (41), 165-182.
• Youngbauer, V. W. (2013). Application of media literacy and cultural studies in K–12 social studies curricula. The Social Studies, 104(5), 183-189.