DÖNÜŞLÜLÜK ZAMİRİ ÖZNE OLABİLİR Mİ?

Yıl 2007, Cilt: 55 Sayı: 2007/2, 101 - 114, 01.01.2010

Özkan Öztekten

Öz

Dil bilgisi incelemelerinde, Türkçenin niteleme düzeni ileriye doğru olduğu hâlde,

dönüşlü çatıya sahip olmayan fiillerden önceki iyelikli kendi sözü, geriye doğru bir

niteleme veya pekiştirme yaptığı varsayılarak pekiştirilmiş veya vurgulu özne olarak

algılanmaktadır. Bu makalede iyelikli ve iyeliksiz kendi sözlerinin yapısı ve kullanımlarına

göre cümlenin öznesi olup olamayacağı örneklerle tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe, dönüşlülük zamiri, pekiştirmeli özne, vurgulu özne

DÖNÜŞLÜLÜK ZAMİRİ ÖZNE OLABİLİR Mİ?

Öz

In the grammar studies, despite the fact that the qualification arrangement of

Turkish is forward, the possessive forms of kendi word before the non-reflexive verbs

are regarded as reflexive pronoun and named intensified subject or emphatic pronoun.

In this article, I intend to argue whether a reflexive pronoun could be subject of a

sentence as a glosseme with or without possessive suffixes or not.

Anahtar Kelimeler

Turkish, reflexive pronoun, intensified subject, emphatic pronoun

Kaynakça

• Kutadgu Bilig: Arat, Reşit Rahmeti (Haz.), Kutadgu Bilig-I, Ankara, 1991.
• Mundy, C. S. (1955), “Turkish Syntax as a System of Qualification”, Bulletin of the Schoolof Oriental and African Studies, University of London, Vol. 17, No. 2, 279-305.OT: Old Turkic
• Sertkaya, Osman (1995) ‘Some problems of Köktürk history: The first line of the Tonyukuk Monument’, Göktürk Tarihinin Meseleleri, Ankara, 24-28.
• Sinanoğlu, Samim (1967) ‘Kendi Kelimesinin Kullanılışları’, Dil bilgisi Sorunları,Ankara.
• Şiban Han: Karasoy, Yakup, Şiban Han Dîvânı, Ankara, 1998.
• T-I B/G: Tonyukuk-I-Batı/Güney: Ergin, Muharrem (1970) Orhun Abideleri, İstanbul.
• Tekin, Talat (1964) ‘On a Misinterpreted Word in the Old Turkic Inscriptions’, Ural-Altaische Jahrbücher 35, 1964, 134-144.
• Tekin, Talat (1988) Orhon Yazıtları, Ankara.
• TGS-I: Türk Gramerinin Sorunları Toplantısı (22-23 Ekim 1993), Ankara, 1995.
• TGS-II: Türk Gramerinin Sorunları-I, Ankara, 1999.
• Uzuntaş, Aysel (2004), Almanca ile Mukayeseli Olarak Türkçede Dönüşlülük ve Dönüşlü Fiiller, Marmara Ü. Türkiyat Araştırmaları Ens. Basılmamış Doktora Tezi.
• Yarar, Emine (2007) ‘Dönüşlü Adıllar ve Eylem Etkileşimi: Deneysel Bir İnceleme’,Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, C: 24, S: 2, Aralık 2007, 235-246.
• Zülfikar, Hamza (1995) ‘Özne Türleri ve Bunların Adlandırılışı’, Türk Gramerinin Sorunları Toplantısı (22-23 Ekim 1993), Ankara.