TARYAT YAZITININ BATI YÜZÜNDE mGLi ve mGL İŞARETLERİYLE YAZILAN SÖZCÜK NASIL OKUNUP ANLAŞILMALI ?

Araştırma Makalesi

Yıl 2008, Cilt: 56 Sayı: 2008/2, 99 - 108, 01.01.2010

Bu çalışmada Uygurlarından kalan Taryat yazıtında geçen bir sözcük incelenecektir.

İncelenecek sözcük yazıtın batı yüzünün dördüncü satırında mGLi; beşinci satırında mGL

runik harfleriyle yazılmıştır. İlk olarak sözcüğün okunuşu ve anlamlandırılışı ile ilgili çeşitli

araştırmacıların görüşlerine değinilecektir. İkinci olarak bu görüşlerin gerekçeli eleştirileri

yapılacaktır. Son olarak sözcüğün ılagım olarak okunup “ormanlık, koruluk” biçiminde

anlamlandırılmasının daha uygun olacağı delilleriyle ortaya konacaktır.

Sertkaya, Osman Fikri (2003), “Göktürk Metinlerinde Geçen Yıs (Yış ?) (SiY) / Yis(Siy) / Yis (siy) / Yiş (􀃣iy) Kelimesi İle Akrabaları Bugünkü Türk Lehçelerinde Vardır ve “Orman” Anlamında Kullanılır”, Orkun Türkçü Dergi, 62: 25-29.
Şen, Serkan (2002), Eski Uygur Türkçesinde İkilemeler, Samsun: Ondokuz MayısÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Şinehüü, M. (1975), “Tariatın orhon biçgiyn şine dursgal”, Studia Archaeologica,İnstituti Historiae Academiae Scientirum Reipublicae Populu Mongolici, Tomus 6, Fasc.1, Ulan-Baatar.
Tekin, Talat(1982), “Kuzey Moğolistan’da Yeni Bir Uygur Anıtı: Taryat (Terhin)Kitabesi”, TTK Belleten XLVI, 184: 795-838.
Tekin, Talat (1988), Orhon Yazıtları, Ankara: TDK yayınları.
Tuna, Osman Nedim (1986),“Türkçenin Sayıca Eş Heceli İkilemelerinde SıralamaKuralları ve Tabiî Bir Ünsüz Dizisi”, TDAY- Belleten 1982-1983: 163-228.
DTS: Nadelyaev, V.M. ve diğerleri (eds) (1969), Drevnetyurkskiy Slovar, Leningrad: İzdatel’stvo Nauka.
EDPCT:Clauson, Sir Gerard (1972), An Etymological Dictionary of Pre- Thirteenth Century Turkish, Oxfort: Clarendon Press.

Yıl 2008, Cilt: 56 Sayı: 2008/2, 99 - 108, 01.01.2010

In this study a word in Tariat inscription that belongs to Uighur will be examined.

This word is at the fourth and fifth line of west side of the Tariat inscription coded with the runic

letters mGLi and mGL. Firstly it will be presented the ideas of the experts on the field how

this word is read andmeant. Secondly these ideas will be criticised in teh ligt of proofs. Lastly it

will be put forward with proofs that reading of this word as “ılagım” and meaning it as “forest,

grove” is more suitable.

Sertkaya, Osman Fikri (2003), “Göktürk Metinlerinde Geçen Yıs (Yış ?) (SiY) / Yis(Siy) / Yis (siy) / Yiş (􀃣iy) Kelimesi İle Akrabaları Bugünkü Türk Lehçelerinde Vardır ve “Orman” Anlamında Kullanılır”, Orkun Türkçü Dergi, 62: 25-29.
Şen, Serkan (2002), Eski Uygur Türkçesinde İkilemeler, Samsun: Ondokuz MayısÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Şinehüü, M. (1975), “Tariatın orhon biçgiyn şine dursgal”, Studia Archaeologica,İnstituti Historiae Academiae Scientirum Reipublicae Populu Mongolici, Tomus 6, Fasc.1, Ulan-Baatar.
Tekin, Talat(1982), “Kuzey Moğolistan’da Yeni Bir Uygur Anıtı: Taryat (Terhin)Kitabesi”, TTK Belleten XLVI, 184: 795-838.
Tekin, Talat (1988), Orhon Yazıtları, Ankara: TDK yayınları.
Tuna, Osman Nedim (1986),“Türkçenin Sayıca Eş Heceli İkilemelerinde SıralamaKuralları ve Tabiî Bir Ünsüz Dizisi”, TDAY- Belleten 1982-1983: 163-228.
DTS: Nadelyaev, V.M. ve diğerleri (eds) (1969), Drevnetyurkskiy Slovar, Leningrad: İzdatel’stvo Nauka.
EDPCT:Clauson, Sir Gerard (1972), An Etymological Dictionary of Pre- Thirteenth Century Turkish, Oxfort: Clarendon Press.

Toplam 8 adet kaynakça vardır.

APA	Şen, S. (2010). TARYAT YAZITININ BATI YÜZÜNDE mGLi ve mGL İŞARETLERİYLE YAZILAN SÖZCÜK NASIL OKUNUP ANLAŞILMALI ?. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, 56(2008/2), 99-108.