Okuma Seviyesinin Belirlenmesinde İkame Kelime Uygulaması

Yıl 2021, Sayı: 72 (Aralık), 209 - 236, 03.12.2021

Kadir Kaplan Musa Çifci

Öz

Okuma seviyesinin tespitinde boşluk tamamlama tekniği (cloze) ve labirent testleri (maze) gibi pek çok teknik kullanılmaktadır. Literatürdeki boşluk tamamlama tekniğini doğrudan kullanan çalışmalar incelendiğinde boşluk tamamlama testinde eş anlamlı kelimelerin doğru cevap kabul edilmemesinin dezavantaj sebebi olduğu, bu sebeple seviye tespitinde çoğu zaman geçerli puanlar vermediği görülmektedir. Boşluk tamamlama tekniğinin öğrencilerin okuma seviyesini ölçmede sağlıklı sonuçlar vermemesi ikame kelime uygulamasının ortaya çıkış sebebidir. Araştırmanın amacı bireylerin okuma seviyelerinin tespitinde kullanılan tekniklerden boşluk tamamlama ve labirent tekniklerinin ne ölçüde işe yaradığını ve Türkçeye uygunluğunu görebilmektir. Dillerin kelime ve cümle yapıları farklılık göstermektedir. Boşluk tamamlama testlerinde boşluklara yazılan kelimelerden eş anlamlıların ya da anlamı tamamlayan ancak doğru cevaptan farklı olan kelimelerin doğru olarak kabul edilmemesi, bağlam ile anlam arasındaki ilişkiyi yok saymaktadır; bu nedenle öğrencilerin hâlihazırdaki okuma seviyeleri ile her dört, beş ve altıncı kelimenin silindiği boşluk tamamlama testleriyle belirlenen okuma seviyeleri arasında büyük ölçüde farklılık olduğu görülürken ikame kelimeler doğru cevap kabul edildiğinde okuma seviyeleri arasındaki uyumun arttığı görülmektedir. Elde edilen veriler, okuma seviyesinin tespit edilmesinde ikame kelime uygulamasının daha duyarlı sonuçlar verebileceğini düşündürmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okuma seviyesi, ikame uygulaması, cloze test, cloze test, maze, labirent testi, boşluk tamamlama

Substitute Word Application in Determining the Reading Level

Öz

Many techniques such as cloze test and maze are used to determine the reading level. When the studies that directly use the gap filling technique in the literature are examined, it is seen that the synonym words are not accepted as correct answers in the gap-filling test, which is a disadvantage, therefore, they often do not give valid scores in level determination. The reason why the substitution word application emerged is that the gap completion technique does not give healthy results in measuring students’ reading levels. The aim of the study is to see to what extent cloze test and maze techniques, which are among the techniques used in determining the reading levels of individuals, work and their compatibility with Turkish. Word and sentence structures of languages differ. Failure to accept synonyms or words that complement the meaning but differ from the correct answer in the gap completion tests ignores the relationship between context and meaning. For this reason, it is seen that there is a great difference between the reading levels of the students and the reading levels determined by the gap completion tests, where every fourth, fifth and sixth words are deleted, while the harmony between the reading levels increases when the substitution words are accepted as correct answers. The obtained data suggest that substitution word application may give more sensitive results in determining the reading level.

Anahtar Kelimeler

Reading level, substitution application, cloze test, maze, gap filling

Kaynakça

• Aksan, D. (2009). Anlambilim konuları ve Türkçenin anlambilimi. Ankara: Engin.
• Akyol, H. (2005). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Kök.
• Alegöz, A. (1991). Okuma anlamanın değerlendirilmesinde cloze (boşluk doldurma/tamamlama) ve maze (labirent) tekniklerinin kullanımı. Kasım 23, 2020 tarihinde Tavsiye Ediyorum.com: http://www.tavsiyeediyorum.com/makale_14752.htm adresinden alındı.
• Ateşman, E. (1997). Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. Ankara Üniversitesi TÖMER Dil Dergisi, 58, 71-74.
• Barın, M. (1997). Dinleme ve konuşma becerilerinin önemi, dil öğretimine katkıları ve Atatürk Üniversitesi İngiliz dili bölümlerinde uygulanışı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Beyhan, A. (2013). Eğitim örgütlerinde eylem araştırması. Bilgisayar ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 65-89.
• Blaha, B. A. ve Bennett, J. (1993). Yeni okuma teknikleri. İstanbul: Reprosel.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Collins, M. D. ve Cheek, E. H. (1999). Assessing&guiding reading instruction. New York: The McGrawHill Companies.
• Çekiç Toroslu, S. (2011). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımı ile desteklenen 7E öğrenme modelinin öğrencilerin enerji konusundaki başarı, kavram yanılgısı ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demirel, Ö. (2003). Türkçe ve sınıf öğretmenleri için Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem A.
• Ekwall, E. E. ve Shanker, J. L. (1988). Diagnosis and remediation of the disabled reader. Boston: Allyn and Bacon.
• Göçer, A. (2014). Öğretmen rolleri, öğrenci etkililiği ve eğitim kazanımları bakımından Türkçe dersi metin işleme süreci. Milli Eğitim, 204, 167-198.
• Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel.
• Harris, A. J. ve Sipay, E. R. (1990). How to increase reading ability. Newyork: Longman.
• Karadüz, A. (2009). Sözlük, sözcük anlamı ve öğrenme üzerine. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4(4), 636-649.
• Karatay, H., Bolat, K. K. ve Güngör, H. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik ve anlaşılabilirliği. The Journal Academic Social Science Studies, 6(6), 603-623.
• Kavcar, C. ve Kantemir, E. (1986). Türk dili. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi.
• Kırcı, M. (2004). Türkçe ve edebiyat dersleri ortamında okuma, anlatısal bilgi ve bilinçlenme denemesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 16-24.
• Kuvancı, C. (2009). Bağlamcılık’a yönelik bir eleştiri. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9(1), 139-158.
• Klare, G. R. (1974).Assessing readability. Reading Research Quarterly, 10, 62-102.
• Kökçü, Y. ve Demirel, Ş. (2017). 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe dersi okuma kazanımlarının okuma modelleri ile ilişkisi üzerine bir inceleme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(2), 1133-1147.
• Lee, S. (1997). Cloze test as a measure of EFL writing proficiency. English Teaching, 52(3), 151-172.
• Mariotti, A. S. ve Homan, S. P. (2009). Linking reading assessment to instruction: An application worktext for elementary classroom teachers. New York: Routledge.
• May, F. B. (1986). Reading as communication: An interactive approach. USA: Merril Publishing Company.
• Miles, M, B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. California: Sage.
• Miller, W. H. (1972). The first r: elementary reading today. New York: Holt Rinehart and Winston Inc.
• Nalor, D. T. ve Diem, R. (1987). Elementary and middle school social studies. New York: Random House.
• Nitko, A. J. (2001). Educational assessment of students. New Jersey: Prentice Hall.
• Opitz, M., Rubin, D. ve Erekson, J. (2007). Reading diagnosis and improvement. Boston: Pearson.
• Öztürk, B. (1999). Öğrenme ve öğretmede dikkat. Milli Eğitim Dergisi, 144, 51-58.
• Parker, R., Hasbrouck, J. E. ve Tindal, G. (1992). The maze as a classroom-based reading measure: Construction methods, reliability, and validity. The Journal of Special Education, 26(2), 195-218.
• Rankin, E. F. ve Culhane, J. W. (1969). Comparable cloze and multiple-choice comprehension test scores. Journal of Reading, 13, 193-198.
• Robinson, R. D. ve Good, T. L. (1987). Becoming an effective reading teacher. New York: Harper And Row.
• Ruşen, M. (1995). Hızlı okuma. İstanbul: Alfa.
• Sekman, M. (1998). Kesintisiz öğrenme. İstanbul: Alfa.
• Selçuk, Z. (2000). Gelişim ve öğrenme. Ankara: Nobel.
• Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı.
• Silahtaroğlu, G. ve Demircan, F. (2013). Çeviri yazılımlarında sözcüklerin bağlam içindeki anlamını algılamaya yönelik bir öneri. XIV. Akademik Bilişim Konferansı. Mersin: Mersin Üniversitesi.
• Şencal, E. S. (2014). Mana oluşumunda iç ve dış bağlam ilişkisi Abdülkahir el-Cürcani ile Saussure karşılaştırması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Medeniyetler İttifakı Enstitüsü.
• Taylor, W. L. (1956). Recent developments in the use of cloze procedure. Journalism Quarterly, 33, 42-48.
• Tekbıyık, A. (2006). Lise Fizik I ders kitabının okunabilirliği ve hedef yaş düzeyine uygunluğu. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 441-446.
• Theodore, M. F. (1975). The cloze and the maze test. The Social Studies, 66(6), 252-257.
• Tunçer, B. ve Erden G. (2015). Boşluk doldurma testlerinin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeylerini belirlemede kullanılabilirliği. Bartın University Journal of Faculty of Education, 2015-Özel Sayı, 318-324.
• Ulusoy, M. (2009). Boşluk tamamlama testinin okuma düzeyini ve okunabilirliği ölçmede kullanılması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 105-126.
• Uyanık, G. (2012). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuma seviyelerinin farklı boşluk tamamlama testleri ile belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(3), 657-672.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki masalların kelime-cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 87-101.