Mehmet Emin Rasulzade'nin Dünya Görüşünde Dinin Önemi

Yıl 2024, , 190 - 204, 28.05.2024

Pasha Guluzade

https://doi.org/10.58646/bengi.1461713

Öz

Din, Türk toplumunu etkileyen faktörlerden biri olarak her zaman karşımıza çıkmaktadır. Türk toplumunun neredeyse her alanında kendini gösteren dini düşünce halk tarafından takdirle karşılanmıştır. Böyle bir durumda Türk düşünürünün din ile yüzleşmesi ya da din hakkında farklı bir görüş belirtmesi her zaman zor olmuştur. Sonuçta bu gibi durumlarda düşünürler bir anlamda halkla yüzleşme tehlikesiyle karşı karşıya kalabilmektedirler. Bir nebze bu tür sorunlardan kaçınmaya çalışan düşünürler, modernleşme sürecinde eski sistemi eleştirirken dini eleştirinin dışında tutmaya çalışmışlardır. Modernleşmenin halk tarafından iyi anlaşılması ve özümsenmesi için düşünürler, modern hayatın her aşamasına dini de katmak zorunda kalmışlardır. Türk düşünürü modernleşme sürecinde yenilik girişimlerini din ve ahlak üzerinden temellendirme yolunu seçmiştir. Bu nedenle düşünürler dine dayalı bir ahlaktan bahsetmeye özel önem vermişlerdir. Söz konusu süreçte dinin önemi ile ilgili konulara değinen düşünürlerden biri de Mehmet Emin Resulzade'dir. Düşünür, eserlerinde dinin Türk toplumundaki yerini yorumlamaya çalışmış ve mevcut düşüncede değişimlerin gerekliliğini ortaya koymuştur. Bu çalışmanın temel amacı Mehmet Emin Resulzade'nin dünya görüşünde dinin önemine dair görüşlerini tarihsel ve felsefi açıdan temellendirmeye çalışmaktır.

Anahtar Kelimeler

din, değişim, düşünür, modernleşme, türk toplumu

Kaynakça

• Agayef, A. (2011). İslamda Dava-yı Milliyet (Babanzade Ahmed Naim`e Cevap). Türkiye`de İslamcılık Düşüncesi: Kişiler ve Metinler I. Haz: İ.Kara. İstanbul: Dergah yayınları.
• Ağaoğlu, A. (1942). İhtilal mi, İnkilap mı. Ankara: Alaeddin Kıral basımevi.
• Ağaoğlu, A. (1985). İslamiyette Kadın. Çev: H.A. Ediz, Ankara: Birey ve Toplum yayınları.
• Ağaoğlu, A. (2013). Üç Medeniyet. Haz: Eğribel Ertan-Ufuk Özcan. İstanbul: Doğu kitabevi.
• Berkes, N. (2013). Türkiye`de Çağdaşlaşma. İstanbul: YKY.
• Ersoy, M.A. (2011). Sa`y ve Amelin Nazar-ı İslamdaki Mevkii. Türkiye`de İslamcılık Düşüncesi: Kişiler ve Metinler I. Haz: İ. Kara, İstanbul: Dergah yayınları.
• Gündüz, M. (2007). II. Meşrutiyet`in Klasik Pradigmaları. Ankara: Lotus yayınları.
• Lewis, B. (2011). Modern Türkiye`nin Doğuşu. Ankara: Arkadaş yayınları.
• Resulzade, M.E. (2003). Kırk dokuzuncu Oturum. Mehmet Emin Resulzade`nin Meclis-i Mebusan Konuşmaları. Haz: S. Şimşir. İstanbul: IQ kültürsanat.
• Rəsulzadə, M.Ə. (1913-a). Dil İctimai Mühüm Bir Amil. Şəlalə. S:27.
• Rəsulzadə, M.Ə. (1913-b). Həyatı Sevməli. İqbal. S:399.
• Rəsulzadə, M.Ə. (1914-a). Aşura. İqbal. S:790.
• Rəsulzadə, M.Ə. (1914-b). Millətin bir rüknü də dindir. Dirilik. S:7.
• Rəsulzadə, M.Ə. (1914-c). Yədi Bəyza. Bəsirət. S:9.
• Rəsulzadə, M.Ə. (1915). Tutacağımız yol. Açıq söz. S:1.
• Rəsulzadə, M.Ə. (1916). Mübarək mövlud. Açıq söz. S:78.
• Rəsulzadə, M.Ə. (1917-a). İslam dini və ana dili. Açıq söz. S:413.
• Rəsulzadə, M.Ə. (1917-b). İslam dini və ana dili. Açıq söz. S:414.
• Rəsulzadə, M.Ə. (1926). Kazan türkləri. Yeni Qafqasiya. S:11.
• Rəsulzadə, M.Ə. (2001-a). İran tarixçeyi-inqilabı: Nəsrəddin şah dövrü. Əsərləri II Cild (1909- 1914). Haz: Ş. Hüseynov. Bakı: Şirvannəşr.
• Rəsulzadə, M.Ə. (2001-b). Mühafizəkar və ya sosialist-mühafizəkar partiyaların tənqidi. Əsərləri II Cild (1909- 1914). Haz: Ş. Hüseynov. Bakı: Şirvannəşr.
• Said Halim Paşa. (2003). Bütün Eserleri. Haz: N.A. Özalp. İstanbul: Anka yayınları.
• Said Halim Paşa. (2004). Türkiye ve Hilafet. Ter: İ. Taşpınar. Hilafet Risaleleri 4. Cilt: II Meşrutiyet Devri. Haz: İ. Kara. İstanbul: Klasik yayınları.
• Seyyid Bey. (2011). İçtihad ve Taklit. Türkiye`de İslamcılıl Düşüncesi: Kişiler ve Metinler I. Haz: İ. Kara, İstanbul: Dergâh yayınları.
• Şehbenderzade Filibeli Ahmed H. (2009). İslam Tarihi, Ed: C. Zorlu, İstanbul: Ağaç yayınları.
• Şeyhülislam Musa Kazım. (2011). İslam ve Terakki. Türkiye`de İslamcılık Düşüncesi: Kişiler ve Metinler I. Haz: İ. Kara. İstanbul: Dergâh yayınları.
• Şeyhülislam Musa Kazım. (2011). Medeniyet-Din İlişkisi. Türkiye`de İslamcılık Düşüncesi: Kişiler ve Metinler I. Haz: İ. Kara. İstanbul: Dergâh yayınları.