Mehmet Emin Rasulzade Düşününde Kafkasya Birliği ve Ermeniler

Yıl 2024, , 220 - 236, 28.05.2024

Sevindzh Alieva

https://doi.org/10.58646/bengi.1462015

Öz

Mehmed Emin Resulzade'nin doğumunun 140. yıl dönümünde, onun ülke tarihindeki rolü ve faaliyetlerine ilişkin sorular yeniden gündeme gelmiştir. Onun Azerbaycan Demoktratik Cumhuriyeti, Ermeniler ve Kafkasya Birliği`ne olan yaklaşımıdaha çok ilgi çeken konulardandır. Özellikle Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki ilişkiler, cumhuriyetlerin tanınması, Kafkasya`da Konfederasyon kurgusu meselesinde Ermenilerin eleştirisini görmek mümkündür.Fakat onların eleştirilerinin gerekçesiz olduğunu belirtmek gerekmektedir. Resulzade'yi Nazi Almanyası ile işbirliği yapmakla suçladılar ve bundanbaşka suçlayacak veya eleştirecek bir şey bulamadılar. Böyle asılsız varsayımlar elbette ciddiye alınmamalıdır. Peki Resulzade neden Ermenilerin bu tepkilerine odak noktası olmuştur? Bunun için 20. yüzyıl Azerbaycan tarihine dair önemli bir kaynak olan Mehmed Emin Resulzade'nin kendi eserlerine bakmak gerekmektedir. Eserlerde onun Ermenilere ve Ermeni meselesine ve Kafkasya'nın birleştirilmesine yönelik planlarını görebiliriz. Tüm bu konular çalışmada tartışmaya açılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Resulzade, Azerbaycan, Kafkasya Birliği, Ermenistan

CAUCASIAN UNION AND ARMENIANS IN THE THOUGHT OF M.E. RASULZADE

Öz

On the 140th anniversary of Mehmed Emin Resulzade's birth, questions regarding his role and activities in the country's history have come to the fore again.His approach to the Azerbaijan Democratic Republic, Armenians and the Caucasus Union are among the issues that attract more attention.It is possible to see the criticism of the Armenians, especially on the issues of relations between Armenia and Azerbaijan, the recognition of these republics, and the Confederation fiction in the Caucasus.However, it should be noted that their criticisms are unjustified.They accused Resulzade of collaborating with Nazi Germany and found nothing else to blame or criticize.Such unfounded assumptions of course should not be taken seriously.So why did Resulzade become the focal point of these reactions of the Armenians?For this, it is necessary to look at Mehmed Emin Resulzade's own works, which are an important source on the history of 20th century Azerbaijan. In his works, we can see his plans for Armenians, the Armenian issue and the unification of the Caucasus.All these issues are brought up for discussion in the study.

Anahtar Kelimeler

Rasulzade, Azerbaijan, Caucasus Union, Armenia

Kaynakça

• Абрамян Э. (2006). Кавказцы в Абвере. Москва.
• Азербайджан, 12 ноября (30 октября) 1918, № 33.
• Азербайджанская Демократическая Республика (1918-1920). Парламент. (Документы и материалы) (1998). Баку: Азербайджан.
• Айдын Балаев (2009). Мамед Эмин Расулзаде (1884-1955). Москва: Издательство «Флинта».
• Али Абасов (2001). Ислам в современном Азербайджане: образы и реалии, Азербайджан и Россия: общества и государства. Москва.
• Алиева Севиндж (2013). Планы по объединению Кавказа и позиция М.Э.Расулзаде// Роль России в исторических судьбах народов Кавказа. Материалы международной научной конференции (26-27 февраля 2013 г., г. Махачкала). Махачкала: АЛЕФ.
• Алиева Севиндж (2020). Мамед Эмин Расулзаде о дашнаках// Qafqazşünasların 2-ci Beynəlxalq Forumu 2nd International Forum Of The Caucasus Studies Scholars, 23-24 May / May, 2019, Bakı / Baku, 1-CiKitab, Bakı. История общественно-культурного реформаторства на Кавказе и в Центральной Азии (XIX - начало XX века) (2012). Самарканд.
• Мамед Эмин Расулзаде (2010). Сборник произведений и писем/ Сост., предисл. и примеч. С.Исхаков. Москва: Флинта.
• Рамиз Абуталыбов (2011). Мамед Эмин Расулзаде и Кавказская Конфедерация. Москва: Изд-во социально-политическая мысль.
• Расулзаде М.Э. (1930). О Пантуранизме В связи с кавказской проблемой. С предисловием Н.Жордания. Париж: К.Н.К.
• Расулзаде Мамед Эмин (2010). Азербайджанская Республика, Расулзаде Мамед Эмин. Сборник произведений и писем/ Сост., предисл. и примеч. С.Исхаков. Москва: Флинта.
• Свентоховский Тадеуш (2001). Становление национальной идентичности в Азербайджане, Азербайджан и Россия: общества и государства. Москва.