Mehmet Emin Resulzade - " Millî Diriliş " İdeolojisinden Milli Cumhuriyet'e Doğru

Yıl 2024, , 318 - 337, 28.05.2024

Firdovsiyye Ahmedova

https://doi.org/10.58646/bengi.1465982

Öz

Azerbaycan milli hareketinin ideologu, Müsavat Partisi Genel Başkanı, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin ilk devlet başkanı ve aktif yazar Mehmet Emin Resulzade , gençlik yıllarından itibaren toplumsal anlamda örgütlenme eğilimi bir siyasətçi olmuş, yaşamının sonuna kadar örgütlü mücadeleyi tercih etmiştir. Zamanın ve koşulların olanaklarını dikkate alarak siyasal ve toplumsal içerikli kurumların kurucusu olarak mücadele etmiştir. Aktif bir siyasetçi hayatı yaşayan M.E. Resulzade Cumhuriyet yıkıldıktan sonra göçmen olarak yaşamaya devam etmiştir. Muhacir hayatında "kişiler geçicidir, ideolojiler ebedidir" tezinden yola çıkarak milliyetçilik inancına sadık kalmış, siyasi olarak göçmenleri bağımsızlık ideolojisine sadık olmaya çağırmıştır. Azerbaycan'ın milli devletinin kuruluşu , tam bağımsız Azerbaycan fikriyle ile yaşamıştır.
Mehmet Emin Resulzade yaşadığı çevreden, milli-kültürel ideoloji mirasından yararlanmış, son derece zeki, profesyonel aydınlardan oluşan bir nesille birlikte bir mücadele yürüttü ve hükümeti kurdu. Sovyet döneminin sınırlı bilimsel ve siyasi çevreleri için Mehmet Emin Resulzade ismi ideolojiktir ve anti-komünist cephenin temsilcisi olarak kabul edilir. “Bir kere yükselen bayrak bir daha inmez” diyerek Demokratik Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bayrağını göndere çeken Mehmet Emin Resulzade milli-demokratik hareket fikrinin sembolüdür .

Anahtar Kelimeler

azerbaycan, resulzade, ideolog, milli hareket, musavat, devletçilik

Kaynakça

• Açıq söz, 1917, 1 oktyabr.
• Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, Bakı, 2014, 2-ci cild.
• Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920). Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I cild, Bakı, 1998.
• Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi.
• Азербайджан, 1918, 10 ноября.
• Азербайджанская Демократическая Республика. Внешняя политика (Документы и материалы), Б., 1998.
• Азербайджанская Республика. Документы и материалы. 1918-1920 гг. Б., 1998.
• Балаев А. Азербайджанское национальное движение в 1917-1918 гг., Б., 1998.
• Ələkbərov F. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin dünyagörüşü, Bakı, 2007.
• Həsənov C. Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində (1918-1920-ci illər), Bakı, 1993.
• Каспий, 1917, 8 Mart, N54.
• Məmmədzadə Mirzə Bala. Milli Azərbaycan hərəkatı, Bakı, 1992.
• Musayev İ. Azərbaycanın xarici siyasəti (XX əsr), I hissə, B.,2003.
• Rəsulzadə M.Ə. Azərbaycan Cümhuriyyəti, Bakı, 1990.
• Rəsulzadə M.Ə. Əsərləri, Bakı, 2013.