TÜRKİYE’DEKİ TEK ERMENİ KÖYÜ SAMANDAĞ VAKIFLI KÖYÜ’NÜN SOSYO EKONOMİK DURUMU

Yıl 2022, Cilt: 2022 Sayı: 1, 8 - 36, 24.02.2022

Mustafa Ertan Bozkır

Öz

Hatay Devleti’nin meclis kararıyla 1939’da Türkiye Cumhuriyetine katılmasından sonra kendi istekleri doğrultusunda çeşitli bölgelere ve ülkelere göç eden Ermenilerden geriye kalanların yerleşmiş oldukları Vakıflı Köyü, Fransız mandaterliği döneminde sıradan bir köy olarak varlığını sürdürmüştür. 1939 sonrasında köyde elle tutulur bir gelişme görülmezken, 1950’li yıllardan sonra köy üzerinde yapılan çalışmalar köyün Anadolu’daki diğer köylerden pek de farklı bir yapıda olmadığını göstermiştir. 2000’li yıllar köyün geçmişiyle olan bağlarını kuvvetlendirici bazı adımların atılmasına ve Türkiye genelinde olduğu kadar dünyada da tanınan bir köy olmasını sağlamıştır. Köy bu yıllardan sonra ürettiği geleneksel yiyecekler ve hediyelik eşyalar, köye yapılan ziyaretler ve ülkemizin sağladığı olanaklar çerçevesinde düzenlenen Hatay Günleri vesilesiyle turizm açısından da bir değer olarak tanınmaya başlamıştır. Köyde bulunan Ermeni Kilisesi, her yıl dünyanın çeşitli yerlerinden gelen Ermeniler ve diğer turistlere kapısını açmakta, burada yaşayan Ermenilere ve ülkemize de döviz kazandırmaktadır. Köy kültürü, gelenekleri ve ürettiği sınai enerji ile Hatay için olduğu kadar Türkiye için de önemli bir değer olmaya devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Antakya, Ermeni, Hatay, Samandağ, Süveydiye, Vakıflı.

Kaynakça

• Akgül, İbrahim ve Tatlı, Eylem (2008). Halep Vilayeti Salnamelerine Göre 20. Yüzyılda Antakya, Mezuniyet Tezi, MKÜ, Hatay.
• Akyıldız, Ali (2006). “Muhtar”, TDVİA. C. 31, İstanbul: TDV Yay. s. 51-53.
• Altıntaş, Zeynep (2005). “1890 Yılına Kadar Osmanlı Arşiv Belgelerine Göre Ermeni Sorunun Ortaya Çıkışında İngiltere’nin Rolü”. Afyon Kocatepe Üniversitesi SBD, C. 7, s.150-183.
• Asatıryan, Victoria (2011). “Gelenekler, Bayramlar”, İstanbul’un Ermeni Sesleri, s. 31-37, Erivan.
• Asker, Ahmet (2010). “Türk Dış Politikasında Sancak Sorunu”. (Ed.: Ahmet Gündüz-Selim Kaya). Hatay Araştırmaları-I. Ankara: Antakya Belediyesi Yay. s. 149-165.
• Ata, Ferudun (2005). İşgal İstanbul’unda Tehcir Yargılamaları, Ankara: TTKYay.
• Bakar, Bülent (2009), Ermeni Tehciri, Ankara: Atatürk Araştırma MerkeziYay.
• Başak, Suna (2005). “Türk Sosyolojisinde Yapı Araştırmaları”. Bilig, Kış. Sayı: 32. İstanbul: s. 33-61.
• Baykara, Tuncer (1992). “Tanzimât'ta Şehir ve Belediye". 150. Yılında Tanzimât. Ankara: TTK Yay. s. 280-283.
• Çelik, Celaleddin (2010). “Değişim Sürecinde Türk Aile Yapısı ve Din”. Karadeniz Uluslararası SBD, Ardahan: 8, s. 25-35.
• Çelik, Hacer (2008). “Ermeni Tehciri Ve Tehcirden Dönen Ermenilerin İskân Sorunu”.DokuzEylül Üniversitesi AİİTE ÇTTAD, C. VII, 16-17, s. 143-163.
• Çelik, Mehmet Yusüf (2012). 50 No’lu Antakya Şer’iyye Sicili (H. 1316¬1318/M. 1898-1901). Yayınlanmamış YL Tezi, MKÜ, Hatay.
• Demir, Ataman (1996). Çağlar İçinde Antakya. İstanbul: Akbank Yay.
• Ergenç, Özer (1984). Osmanlı Şehirlerindeki Mahallenin İşlev ve Nitelikleri Üzerine", Osmanlı Araştırmaları, İstanbul: 4, s. 69-78.
• Ergüney, Özgür Atılım(2007).Günümüzde Türkiye Ermenileri. Yayınlanmamış YL Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
• Gündüz, Ahmet (2009). XVI. Yüzyılda Antakya Kazası (1530-1584). Antakya: MKÜ Yay.
• Gündüz, Ahmet ve Kaya, Selim(2011). “Hatay Tarihi”.(Ed: YakupBulut).Hatay İl Yıllığı, Hatay .s. 40-96.
• Hatipoğlu, Süleyman (2010). “Türk Bağımsızlık Savaşında Hatay Savunması”. (Ed.: Ahmet Gündüz-Selim Kaya)Hatay Araştırmaları-I. Ankara: Antakya Belediyesi Yay. s.119-148.
• Hüseyinov, Sentyar (2004). Tarihte Türk Ermeni İlişkileri Ve Ermeni Sorunu. Yayınlanmamış YL Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kızıltoprak, Süleyman (2010). “Musa Dağı Olayı: Birinci Dünya Savaşı Sırasında Hatay’dan Mısır’a Giden Ve Dönen Ermenilerin Serüveni”. (Ed.: Ahmet Gündüz ve Selim Kaya). Hatay Araştırmaları-I. Ankara: Antakya Belediyesi Yay.s.103-118.
• Kireççi, Refik (1998), Hatay’ın Tarihi Hazinesi (Seleucie Pierie) Süveydiye (Samandağ). İskenderun: Seçenek Ofset Yay.
• Koku, Seyhan (2006). Kültür Değişimlerinde Alan Araştırması Olarak, Antakya-Vakıflı Köyü’nün Sosyal Antropolojik Açıdan İncelenmesi. Yayınlanmamış YL Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kuban, Doğan (1968). "Anadolu-Türk Şehri Tarihi Gelişmesi, Sosyal Ve Fizikî Özellikleri Üzerine Bazı Gelişmeler". Vakıflar Dergisi, İstanbul: 7, s. 53-73.
• Kuşçu, Veysel (2008). Samandağ’ın (Hatay) Beşeri Ve İktisadi Coğrafyası. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Küçük, Abdurrahman (2003). Ermeni Kilisesi Ve Türkler. Ankara: Andaç Yay.
• Ortaylı, İlber (1985). Tanzimattan Cumhuriyete Yerel Yönetim Geleneği. İstanbul: Hil Yay.
• Ortaylı, İlber (2000). Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareler (1840¬1880). Ankara: TTK Yay.
• Samandağ Belediyesi Belde Yıllığı, (1988). Ankara: Apar Ajans Yay.
• Samandağ Bölgesi Köy Araştırmaları: Vakıflı Köyü -Bir Köy Monografisi- (1966). (Haz. Nigan (Beyazıt) Doğru-Muzaffer Sencer-Oya Sencer, Yıldız Sey-Atilla Yücel), İstanbul.
• Şahin, İlhan ve Emecen, Feridun M.(1988). “XV. Asrın İkinci Yarısında Tokat Esnafı”. Osmanlı Araştırmaları Dergisi, VII-VIII, s. 287-308.
• TBMM Tutanakları Dergisi(1995). 19. Dönem, C. 79, Ankara. s. 346-507.
• T.C. Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü (2009). “Boşanma Nedenleri Araştırması”. Ankara.http://www.athgm.gov.tr (Erişim Tarihi: 14.11.2012)
• T.C. Başbakanlık Aile Ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü(2010), “Türkiye’de Aile Değerleri Araştırması”. Ankara. http://www.athgm.gov.tr (Erişim Tarihi: 14. 11. 2012)
• T.C. Devlet Bakanlığı (2000). “18.05.2000 tarih ve 031.3908 sayılı TBMM Başkanlığına Yazısı”. http://www2.tbmm.gov.tr (Erişim Tarihi: 14.11.2012), Ankara
• Tekin, Mehmet (2000), Hatay Tarihi (Osmanlı Dönemi). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay.
• Tekin, Mehmet (2001). Hatay'ın Tarihçesi Ve Eski Antakya Kütüphaneleri. Antakya: Atatürk Kültür Merkezi Yay.
• Toprak, Zerrin (2008). “Türkiye ’de Yerel Yönetimler-Yapılanma-Merkez Yerel Yönetim İlişkileri”, http://kisi.deu.edu.tr/zerrin.toprak. (Erişim Tarihi: 21. 02. 2013)
• Tozlu, Selahattin (2010). “Osmanlı Arşiv Belgelerinde Antakya Ve İskenderun Nusayri'leri (19. Yüzyıl)”. Gazi Üniversitesi Türk Kültürü Ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (54), s.79-110.
• Tutar, Adem (2002). “XIX. Yüzyılın Sonlarında İskenderun Kazasında Müslümanlar Ve Gayrimüslimler”.Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7, s. 61-70.
• Uslu, Feride Çavdar (2007).“Adana Ermenileri (1914-1918)”. Yayınlanmamış YL Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Yalçın, Demet (Eylül-Ekim 2011). “Türkiye’nin Son Ermeni Köyü Vakıflı”.MKÜBakış Bilim Kültür Ve Sanat Dergisi, 5, s. 58-61.
• Yazarsız (1968). Hatay Valiliği İl Yıllığı
• Yiğitbaşı, Zekeriye (2012). “İlmek İlmek Aşk İğne Oyası”,HAKVKD, 55, s. 4¬7.
• Yüksek Planlama Kurulu (2011). “08.02.2011 Tarihli Köylerin Altyapısının Desteklenmesi (KÖYDES) Projesi Ödeneği Yazısı”, http://www.migm.gov.tr, (Erişim Tarihi: 14.11.2012), Ankara
• 18 Nisan 2012, Vakıflı Köyü Muhtarı Berç Kartun İle Yapılan Röportaj.
• 18 Nisan 2012, Vakıflı Köyü Sakinlerinden Panos Çapar İle Yapılan Röportaj.
• 18 Mayıs 2012, Vakıflı Köyü Muhtarı Berç Kartun İle Yapılan Röportaj.
• 18 Mayıs 2012, Vakıflı Köyü Sakinlerinden Panos Çapar İle Yapılan Röportaj.
• 06 Ağustos 2012, Vakıflı Köyü Kadın Kolları Üyesi Elena Çapar İle Yapılan Röportaj.
• 08 Ağustos 2012, Vakıflı Köyü Kadın Kolları Üyesi Elena Çapar İle Yapılan Röportaj.
• 08 Ağustos 2012, Vakıflı Köyü Kadın Kolları Üyesi Kuhar Kartun İle Yapılan Röportaj.
• “Vakıflı Köyü Vali Rakıcıoğlu’na teşekkür etti” (2000, 14 Ağustos). Hatay, s. 3.
• “Yeni Rejim ve Ermeniler” (1937, 05 Eylül). Yenigün, s. 1-2.
• http://www.google.com, (Erişim Tarihi: 09.10.2012.) http://www.haberedikkat.com, (Erişim Tarihi: 23.11. 2012) http://www.hatay.gov.tr, (Erişim Tarihi: 26.09.2012) www.tuik.gov.tr. (Erişim Tarihi : 25.09. 2012 )
• http://www.sabah.com.tr, (Erişim Tarihi: 14.10.2012) http://http://www.ttk.org.tr, (Erişim Tarihi: 18.12.2012)