AZERBAYCAN VE TÜRKÇE DUDAK DEĞMEZ ATASÖZLERİNİN İŞLEVSEL-ANLAMSAL YAPISI

Yıl 2022, Cilt: 2022 Sayı: 1, 145 - 162, 24.02.2022

Xankişi Mammadov

Öz

Makale, henüz hiçbir kaynakta bulunamayan, konuşulmayan dudak degmez atasözlerinun işlevsel-anlamsal yapısını tartışmaktadır. Dudaklarda m, b, p, v, f, o, ö, u ve ü harflerinden hiçbirinin kullanılmamasına dikkat edilmelidir. Dudak degmezlerin en güzel örnekleri Aşık Alasgar, Aşık Alı ve birçok klasik aşık ve şairin eserlerinde bulunur. Modern edebiyatımızda da benzer örnekler vardır. Eskiden dudak degmezler sadece koşma şeklinde yazılırdı, ama şimdi dudak degmez şiir örneklerine çeşitli şekillerde rastlayabilirsiniz: dudak degmez geraylı, dudak degmez gazel ve b. Bu nedenle, bu sorunun işlevsel-anlamsal yapısının mevcut temelde sistematik olarak incelenmesi, Azerbaycan ve Türk atasözlerinin alan sisteminin genel resminin net bir resmi için çok önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan folkloru, Türk folkloru, atasözleri, dudak degmez atasözleri, koşma, geraylı, Âşık Alı, Âşık Alasgar.

Kaynakça

• Elçin, Kuliyev V. (1993). Özümüz ve sözümüz. Bakı: Azerneşr.
• Kasımlı, M, Allahmanlı, M, (2018). Aşıq şeirinin poetik biçimleri və çeşitleri. Bakı: Elm ve tehsil.
• Askerov, Ş, (1998). Dodakdegmezler. Bakı: Çırak.
• Paşayev, S, (2010). Azerbaycan aşık poeziyasinda ve yazılı poeziyada tecnisin inkişaf tarixi”. Gence, GDU neşriyyatı.
• Aşık Alı. (2006). Eserleri. Bakı: Avrasiya press.
• Sazlı-sözlü Göyçe. (2018). Bakı: Elm ve tehsil.
• Memmedov, X, (2004). Dağlar beni kocaltdı. Bakı: Şirvanneşr.