Ermeni Tarihçi Mesrob K. Krokian’a Göre Erzurum’da Ermeniler ve Türklerle İlgili İleri Sürdüğü Nüfus Verilerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 2023 Sayı: 1, 136 - 150, 26.02.2023

Mehmet Yaylacı

https://doi.org/10.58646/bengi.1233252

Öz

Yüzyıllar boyunca Osmanlı Devleti’nin tebaası olan Ermeni milleti 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Rumlar ve Sırplar gibi kendi bağımsızlıklarını kazanmak için uzun soluklu bir çalışma başlatmış, 1878 Osmanlı Rus savaşı ile emellerine ulaşamayınca, çareyi kendi kaderlerini kendilerinin belirleyebilmesi amacıyla 1890-1915 yıllarına kadar süren bir ayaklanmalar devresine girmekte bulmuşlardır. Ancak bu ayaklanmaların hemen her defasında Ermeni milletine hüsrandan başka bir şey getirmediği aşikardır. Mesrob K. Krikorian, (1976). Osmanlı İmparatorluğu Hizmetinde Ermeniler, 1860-1908, Viyana adlı doktora tezinde bu hususa dikkat çekmekle beraber, Osmanlı Devleti’nin Sevk ve İskan Kanununu bir sürgün yasasından çok Ermenilerin yok ediliş yasası gibi yansıtıyor olsa da, eserin geneli ele alındığında 1860-1915 yılları arasında Osmanlı emrinde bulunan ve henüz bir bağımsızlık havasına girmemişken Ermenilerle Türkler arasındaki idari ve kültürel bağları ortaya koymaya çalışmaktadır. Diğer taraftan eser verdiği istatistiki bilgiler ile Osmanlı tezlerine çok yakın veriler sunmakta ve Türklerin iddialarının aksine Doğu Anadolu’da Ermenilerin çoğunlukta olduğunu ispat etmeye çalışan veriler sunmaktadır.
Bu makale, Krikorian’ın ileri sürdüğü Ermeni yanlısı görüşleri düzeltmek ve konu hakkındaki Türk tarafının tezlerini ortaya koymaya çalışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ermeni, Türk, Osmanlı, Doğu Anadolu

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

Kaynakça

• BOA, Cevdet Dahiliye, nr. 9060.
• BOA, Cevdet-Maliye, nr. 8570.
• BOA, TD, nr. 205.
• BOA, TD, nr. 387.