Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki Osmanlı Eserlerinin Kültür Turizmine Etkisi Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2024, Cilt: 2024 Sayı: 3, 510 - 558, 24.09.2024

Selahattin Kabakcı

https://doi.org/10.58646/bengi.1512898

Öz

Turizm endüstrisi, teknolojinin gelişmesi ile turizm faaliyetlerine büyük etki ederek turizmin gelişmesini sağlamıştır. Turizm, ülkelerin birincil geçim kaynağını oluşturmaktadır. Turizm çeşitlerinden birisi olan kültür turizmi, bir ülkenin veya bölgenin kendilerine ait özgü somut ve soyut değerlerini turistlerin yeni deneyimler kazanmasını ve gittikleri ülkeyi veya bölgeyi tanımalarını sağlamaktadır. Bu makalenin amacı kültür turizmi adı altında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin tarihini ve burada bulunan Osmanlı eserlerinin daha fazla tanınır hale getirilmesidir. Bu eserlerin turistler tarafından ziyaret edilmesi ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde deniz, kum, güneş turizmine alternatif olarak kültür turizminin tercih edilmesi sağlanmak istenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Turizm, Kültür Turizmi, KKTC, Osmanlı Eserleri

Kaynakça

• Ahmetaj, M. (2011). Berlin Kongresi ve Sonuçlarının Osmanlı Devleti ve Arnavutlar Üzerindeki Etkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bursa.
• Akçay, E.Y. (2018). Roma Dönemi’nde Kıbrıs’ın Yaşadığı Dönüşüm. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5-2, 137-148.
• Akgün, S. (2010). Kıbrıs Türk Toplumunun Siyasi ve Kültürel Hayatında Lefkoşa Mevlevihanesi’nin Yeri. BELLETEN, 74-271, 769-788.
• Alasya, H. F. (1964). Kıbrıs Tarihi ve Kıbrıs’ta Türk Eserleri (1. Baskı). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Antoniadou, S. (2019). Cyprus 11000 years of history and civilisation. Deputy Ministry of Tourism.
• Bağışkan, T. (2019). Kıbrıs’ta Osmanlı, İslam ve İslamlaştırılan Eserler. Lefkoşa: Kıbrıs Türk Eğitim Vakfı.
• Bahçe A. Sadık (2009). Kırsal Gelişimde Kültür (Mirası) Turizmi Modeli. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25.
• Balyemez, M. (2021). İngiliz Yönetimi Döneminde Kıbrıs’ta Çıkarılan İkinci Rum İsyanı (18-19 Aralık 1954). Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 37-103, 217-252.
• Bar-Yosef Mayer, D. E., Kahanov, Y., Roskin, J. ve Gildor, H. (2015). Neolithic Voyages to Cyprus: Wind Patterns, Routes, and Mechanisms. The Journal of Island and Coastal Archaeology, 10-3, 412-435.
• Bozkurt, A. O. (2019). Roma-Mısır İlişkileri (MÖ. 3. Yüzyıl – MS 395) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Bulatović, I., Stranjančević, A., Lacmanović, D. ve Raspor, A. (2017). Casino Business in the Context of Tourism Development (Case: Montenegro). Social Sciences, 6-4, 146, 2-16.
• Camilleri, M. A. (2018). The Tourism Industry: An Overview. In Travel Marketing, Tourism Economics and the Airline Product (Chapter 1, pp. 3-27). Cham, Switzerland: Springer Nature.
• Cankut, A. (2021). Rumların Akritas Soykırım Planları ve Kıbrıs’ta Çözümsüzlüğün Başlangıcı. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 8(19), 71-87.
• Christodoulou, P. (2013). Cyprus in Antiquity. Antonis Petrides, George Kazamias, Emmanouil Koumas Cyprus (Editör by) içinde Introduction to the History of Cyprus (ss. 9-59). Cyprus: Open University of Cyprus.
• Cizrelioğulları, M. N., Altun, Ö. ve Altıntaş, T. (2020). Yerel Halkın Özel İlgi Turizmi Açısından İnanç Turizme Bakışı: KKTC Örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4-2, 1246-1263.
• Çakmak, Z. (2010). Kıbrıs’tan Anadolu’ya Türk Göçü (1878–1938). Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 14(36), 201-223.
• Çam O. ve Çelik C. (2022). Festival Turizmi Çerçevesinde Bir Değerlendirme: Rio Karnavalı, Sivas İnterdisipliner Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 1-20.
• Çavuşoğlu, M. ve Çavuşoğlu, O. (2018). Gastronomi Turizmi ve Kıbrıs Sokak Lezzetleri Üzerine Bir Araştırma. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2-Ek1, 637-651.
• Çımat, A. ve Bahar, O. (2003). Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi içindeki Yeri ve Önemi Üzerine Bir Değerlendirme, Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi. 6-2003, 1-18.
• Çuhadaroğlu, F. ve Oğuz, F. (1975). Kıbrıs’ta Türk Eserleri, Rölöve ve Restorasyon Dergisi, 2, 1-76.
• Denizli, A. (2020). Kıbrıs’ta Yunan Terör Örgütü Eoka ve Katliamları. Uluslararası Eğitim ve Tarih Araştırmaları Dergisi, 2-2, 1-25.
• Erdemir, H. P. ve Erdemir, H. (2010). Kudüs’ te Yahudi İsyanı ve Yahudiler. History Studies, Ortadoğu Özel Sayısı, 126,117-136.
• Eroğlu, H. (2002). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni̇ Yaratan Tarihi Süreç ve Son Gelişmeler. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 18-54, 735-793.
• Ertekin, E. (2008). Roma Çağında Cılıcıa’dan Yolsuzluk Örnekleri. Olba, 16, 361-384.
• Ertürk, M. (2018a). Kıbrıs Türk Milli Mücadele Dönemi’nden Miras: KKTC’nin Hüzün Turizmi Potansiyeli. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 2-4, 57-73.
• Ertürk, M. (2018b). Tarihi, Kültürel ve Turistik Değerleri ile Kıbrıs (1. Baskı). İstanbul: Nobel Bilim Eserler.
• EVKAF (2024), Kutup Osman Tekkesi, erişim linki: https://evkaf.org/haber-kutup-osman-turbe-ve-tekkesi Erişim Tarihi: 28.08.2024
• Eyice, S. (1992), TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 6, 514-515.
• Göktürk, T. B. (2008). Rumlar’ın Kıbrıs’taki Enosis İsteklerinin Şiddete Dönüşmesi: 1931 İsyanı; Öncesi ve Sonrası. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 7(16), 335-63.
• Gözlü, A. (2011). Kıbrıs Eskiçağı ve Jeopolitiği (1. baskı). Konya: Çizgi Kitabevi.
• Günay, N. (2007). Kıbrıs’ın İngiliz İdaresine Bırakılması ve Bunun Anadolu’da Çıkan Ermeni Olaylarına Etkisi. Gazi Akademik Bakış, 1(1), 115-126.
• Halaçoğlu Konuk, N. (2019). Kıbrıs Sultan II.Mahmud Kütüphanesi Ve Yunanistan Rodos Hafız Ahmed Ağa Kütüphanesi’nin Mekân-İnsan İlişkisi Açısından İrdelenmesi. Kıbrıs Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, 2-4, 11-20.
• Irkıçatal, E. (2012). İkinci Dünya Savaşı Sonrası İngiltere’nin Ortadoğu Politikaları İçin Kıbrıs’ın Stratejik Önemi ve Kıbrıs Meselesinin Ortaya Çıkışı. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 31-59.
• Islomov, O. A. (2021). Cultural Tourism. International Journal of Advanced Research in Management and Social Sciences, 10-12, 286-290.
• İnce, K. (1996). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Güney Kıbrıs’ta 1789-1839 Yıllarındaki Osmanlı Cami ve Mescitleri, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 4, 1-17.
• Keser, U. (2013). Kızılay Belgeleri Işığında Kıbrıs Barış Harekâtı 1974. Ankara: Pulat Basımevi.
• Korkmazer, S. (2023). Osmanlı Devleti Döneminde Kıbrıs Vakıfları (1570-1826) (1. Baskı). Bursa: Emin Yayınları.
• Köse, O. (2017). Önsöz. Osman Köse (Editör by), içinde Tarihte Kıbrıs I, (ss. 7-9). İstanbul: D9KUZ10BE5.
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Turizm Planlama Dairesi (2024). https://turizmplanlama.gov.ct.tr/Portals/45/Turizm%20%C4%B0statistikleri/2023/YILLIK%202023-son.pdf?ver=2024-08-29-113846-097 Erişim Tarihi: 30.08.2024.
• Love Cyprus (2022). 11.000 Years Of History And Culture. Deputy Ministry of Tourism.
• Maden, F. (2013): Büyük Güçlerin Berlin Antlaşması’nın Uygulanmasına Yönelik Baskıları. History Studies, 5(1), 267-286.
• Mallinson, W. (2012). Cyprus A Historical Overview. Republic Of Cyprus.
• Matuchniak-Krasuska A. (2015). Culture and Society. Bielawska-Batorowicz E. (Editör by) içinde Poland History, Culture and Society (ss. 233-259). Łódź: Wydawnictwo Tercja.
• Menekşe, M. (2013). Berlin Konferansı Sonrasında Osmanlı-İngiliz İlişkilerinde Kıbrıs Meselesi (1878-1923). Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 6(12), 309-325.
• Mercan, M. S. (2019). Dış Siyasi Olaylarla İlgili TBMM’nin Gizli Oturum Görüşmelerinde Kıbrıs (1974) (1. Baskı). Ankara: İksad Yayınevi.
• Middle East Technical University (2024). İlk Çağlarda Kıbrıs, Erişim linki: https://users.metu.edu.tr/birten/ilkcag.html#_edn6 Erişim Tarihi: 11.06.24
• Okkar, R. (2017). Eski Çağlardan Roma Dönemine Kıbrıs/Alashiya Adasındaki Siyasi Oluşumlara Genel Bir Bakış. Osman Köse (Editör by), içinde Tarihte Kıbrıs I, (ss. 29-42). İstanbul: D9KUZ10BE5.
• Orallı, L. E., Sula, İ. E. ve Telli, B. (2024). Kıbrıs Barış Harekâtı’nın 50. Yılı (1. Baskı). İstanbul: Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Yayınları.
• Ögke, A. (2024). Kıbrıs’ta Tasavvuf ve Lefkoşa Mevlevîhânesi. 9. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi Yurt Dışı Türk Kültür Varlıkları “Kıbrıs” 21-24 Ekim 2021/ Lefkoşa Kıbrıs Bildirileri içinde (113-134). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı.
• Önalp, E. (2007). Geçmişten Günümüze Kıbrıs. Ankara.
• Özdipçiner, N. ve Soydaş, M. (2016) Turizm Endüstrisi ve Konaklama İşletmeleri. Abdullah Karaman (Editör by), içinde Otel İşletmeciliği (ss. 2 -21). Konya: Eğitim Kitapevi.
• Özmen, S. (2018). Kıbrıs Türklerinin Kökeni ve Sosyo-Kültürel Özellikleri. Kıbrıs Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, 2-3, 21-33.
• Öztürk, C. ve Gürdallı, H. (2021). Lefkoşa ve Mağusa’da Gotik Yapıların Mimari Elemanlara Göre Analizi. YDÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 3(1), 1-20.
• Öztürk, Y. ve Yazıcıoğlu, İ. (2002). Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Alternatif Turizm Faaliyetleri Üzerine Teorik Bir Çalışma, Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2-2.
• Rowe, A., Smith, J. D. ve Borein, F. (2002). Career Award Travel and Tourism Standard Level. Cambridge: Cambridge University Press.
• Silberberg, T. (1995). Cultural Tourism and Business Opportunities for Museums and Heritage Sites. Tourism Management, 16 (5), 361-365.
• Şahin, İ. (2012). 1878 Kıbrıs Antlaşması Ve Ermeni Meselesi. Ermeni Araştırmaları, 43, 133-164.
• Şekerciler, F. ve Ketenoğlu, O. (2011). Kıbrıs-Karpaz Milli Parkı Kuzey Kumullarının Florası. Biological Diversity and Conservation, 4-2, 189-203.
• T.C. Dışişleri Bakanlığı (2024). Kıbrıs Meselesinin Tarihçesi, BM Müzakerelerinin Başlangıcı Tarihçe, Erişim linki: https://www.mfa.gov.tr/kibris-meselesinin-tarihcesi_-bm-muzakerelerinin-baslangici.tr.mfa Erişim Tarihi: 20.06.2024.
• Turamberk Özerden, S. (2023). Utilization of Ottoman Tangible Cultural Heritage in Northern Cyprus for Tourism Purposes. Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi, 10-28, 533-552.
• Turamberk Özerden, S. ve Ilgaz, B. (2022). Somut Kültürel Miras Kapsamında Kuzey Kıbrıs’ta Bulunan İslami İnanç Merkezlerinin İnanç Turizmi Açısından Değerlendirilmesi, II-International Conference on Global Practice of Multidisciplinary Scientific Studies, Batumi, Georgia, July 26-28, 1369-1391.
• Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük (1998). 1. ve 2. Cilt. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Usal, A. ve Kuşluvan, Z. (1998). Davranış Bilimleri (Sosyal Psikoloji) (2. Baskı). İzmir: Fakülteler Kitapevi.
• Ünüvar, Ş. (2008). Konaklama İşletmeleri Ağırlıklı Turizmde Reklam Kampanyaları (1. Baskı). Konya: Çizgi Kitapevi.
• Üstün, E. (2018). Memlûk Devleti’nin Kıbrıs’ı Hâkimiyeti Altına Alması. Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, 1-1, 26-42.
• Vatansever, M. (2010). Kıbrıs Sorununun Tarihi Gelişimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 12-Özel Sayı, 1487-1530.
• Visit North Cyprus (2024a). Büyük Hamam, erişim linki: https://www.visitncy.com/tr/kesfet/buyuk-hamam/ Erişim Tarihi: 30.06.2024
• Visit North Cyprus (2024b). Piri Mehmet Paşa Camii, erişim linki: https://www.visitncy.com/tr/kesfet/piri-mehmet-pasa-camii/ Erişim Tarihi: 30.06.2024
• Visit North Cyprus (2024c). Selimiye Cami, erişim linki: https://www.visitncy.com/tr/kesfet/selimiye-camii/ Erişim Tarihi: 28.08.2024
• Visit North Cyprus (2024d). Lala Mustafa Paşa Cami, erişim linki: https://www.visitncy.com/tr/kesfet/lala-mustafa-pasa-camii/ Erişim Tarihi: 28.08.2024
• Visit North Cyprus (2024e). Haydar Paşa Cami, erişim linki: https://www.visitncy.com/tr/kesfet/haydarpasa-camii/ Erişim Tarihi: 28.08.2024
• Visit North Cyprus (2024f). Sinan Paşa Cami, erişim linki: https://www.visitncy.com/tr/kesfet/sinan-pasa-camii/ Erişim Tarihi: 28.08.2024
• Visit North Cyprus (2024g). Büyük Han, erişim linki: https://www.visitncy.com/tr/kesfet/buyuk-han/ Erişim Tarihi: 28.08.2024
• Visit North Cyprus (2024h). Arabahmet Cami, erişim linki https://www.visitncy.com/tr/kesfet/arabahmet-camii/ Erişim Tarihi: 28.08.2024
• Visit North Cyprus (2024ı). Büyük Hamam, erişim linki https://www.visitncy.com/tr/kesfet/buyuk-hamam/ Erişim Tarihi: 28.08.2024
• Visit North Cyprus (2024j). Mevlevi Tekke Müzesi, erişim linki https://www.visitncy.com/tr/kesfet/mevlevi-tekke-muzesi/ Erişim Tarihi: 28.08.2024
• Visit North Cyprus (2024k). Ağa Cafer Paşa Cami, erişim linki https://www.visitncy.com/tr/kesfet/aga-cafer-pasa-camii/ Erişim Tarihi: 28.08.2024
• Visit North Cyprus (2024l). Kumarcılar Hanı, erişim linki https://www.visitncy.com/tr/kesfet/kumarcilar-hani/ Erişim Tarihi: 28.08.2024
• Visit North Cyprus (2024m). Hz. Ömer Türbesi, erişim linki https://www.visitncy.com/tr/kesfet/hz-omer-turbesi/ Erişim Tarihi: 28.08.2024
• Whyte, B. Hood, T. ve White, B. P. (2012). Cultural and Heritage Tourism: A Handbook for Community Champions. Canada: Federal Provincial Territorial Ministers of Culture and Heritage. Wikipedia (2024a). Laleli Cami, erişim linki:
• Wikipedia (2024b). Sarayönü Cami, erişim linki: https://tr.wikipedia.org/wiki/Saray%C3%B6n%C3%BC_Camii Erişim Tarihi: 28.08.2024
• Wikipedia (2024c). Turunçlu Cami, erişim linki: https://tr.wikipedia.org/wiki/Turun%C3%A7lu_Camii Erişim Tarihi: 28.08.2024
• Wikipedia (2024d). Sultan II. Mahmud Kütüphanesi, erişim linki: https://en.wikipedia.org/wiki/Library_of_Sultan_Mahmud_II Erişim Tarihi: 28.08.2024
• Yalçın, E. (2016). Kıbrıs’ta Türk Mukavemet Teşkilatı ve Rauf Denktaş. Atatürk Yolu Dergisi, 15-58, 279-301.
• Yellice, G. (2012). 1878’den 1931’e Kıbrıs’ta Enosis Talepleri ve İngiltere’nin Yaklaşımı. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 12(24), 13-26.
• Yıldırım, İ. ve Özçelik, H.M. (2021). Kıbrıs Meselesi ve Eoka Terör Örgütü. International Social Sciences Studies Journal, 7-80, 1188-1196.
• Yılmaz, H. (2017). Kıbrıs Barış Harekâtı ve Sonuçları. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6-1, 87-98.
• Yiangou, A. (2013). Cyprus under the British, 1878-1945, George Kazamias, Emmanouil Koumas Cyprus (Editör by) içinde Introduction to the History of Cyprus (ss. 167-206). Cyprus: Open University of Cyprus.