THE PLACE OF GEOGRAPHICAL INDICATED PRODUCTS IN GASTRO-TOURISTS' TRAVEL MOTIVATIONS: GAZİANTEP EXAMPLE

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 1, 184 - 199, 31.07.2024

Özlem Karataş , Ecem Akay

Öz

This study aims to reveal the role of food and beverage products with geographical indication registration as a travel motivation for gastro-tourists in Gaziantep, a significant gastronomy city in Turkey. For this purpose, an evaluation was made with the participants of the GastoAntep Festival. Using a semi-structured interview form, one of the qualitative research techniques, 14 local gastro-tourists who participated voluntarily were interviewed. The analysis of the interview data, it was concluded that the gastro-tourists had a low level of knowledge about the geographical indication registration, the registration logo did not attract attention, they saw tasting the destination-specific flavors as a travel motivation, but they did not have information about whether they should be geographically marked or not. Accordingly, suggestions that are hoped to be beneficial in terms of the importance of the geographical indication and the visibility of its logo are presented.

Anahtar Kelimeler

Gastronomy, Travel Motivation, Geographical Indication

GASTRO-TURİSTLERİN SEYAHAT MOTİVASYONLARINDA COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN YERİ: GAZİANTEP ÖRNEĞİ

Öz

Bu çalışmada, ülkemizin önemli bir gastronomi şehri olan Gaziantep’te, coğrafi işaret tesciline sahip yiyecek ve içecek ürünlerinin gastro-turistler için seyahat motivasyonu oluşturma durumu ortaya konulmak amaçlanmıştır. Bu amaçla GastoAntep Festivali katılımcıları ile bir değerlendirme yapılmıştır. Nitel araştırma tekniklerinden yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak, gönüllü katılım sağlayan 14 yerli gastro-turist ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşme verilerinin analizi sonucunda gastro-turistlerin coğrafi işaret tescili hakkında bilgi düzeyinin düşük olduğu, tescil logosunun dikkati çekmediği, destinasyona özgü lezzetleri tatmayı seyahat motivasyonu olarak gördükleri, ancak bu lezzetlerin coğrafi işaretli olup olmadığı konusunda bilgiye sahip olmadıkları belirlenmiştir. Buna göre, coğrafi işaretin önemi ve logosunun görünürlüğü açısından fayda sağlaması umut edilen öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Gastronomi, Seyahat Motivasyonu, Coğrafi İşaret

Kaynakça

• Acuner, E. ve Keskin, C. (2022). Gastronomi Turizmi Kapsamında Lezzetin İzinde Kokulu Üzüm. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 255-271. Akdağ, G. (2015). Trakya Bağ Rotasını Takip Eden Yerli Turistlerin Şarap Turizmi Deneyimleri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(4), 3-11. Akdağ, G., Özata, E., Sormaz, Ü. ve Çetinsöz, B. C. (2016). Sürdürülebilir Gastronomi Turizmi İçin Yeni Bir Alternatif: Surf & Turf. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 4/Special issue1, 270-281. Aksoy, M. ve Sezgi, G. (2015). Gastronomi Turizmi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi Gastronomik Unsurları. Journal of Gastronomy Studies, 3(3), 79–89.
• Akyürek, S. ve Kutukız, D. (2020). Gastro Turistlerin Deneyimleri: Gastronomi Turları Kapsamında Nitel Bir Araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(4), 3319-3346.
• Arıkan, R. (2017). Araştırma Yöntem ve Teknikleri. Nobel Akademik Yayıncılık. Ankara.
• Bakkaloğlu, F. ve Koçoğlu, M. C. (2022). Gastronomi İmaj Algısının Destinasyona Yönelik Davranışsal Niyetler Üzerindeki Etkisi. Journal of Turism and Gastronomy Studies, 10(3), 1769-1787.
• Başkale, H. (2016). Nitel Araştırmalarda Geçerlik, Güvenirlik ve Örneklem Büyüklüğünün Belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Baycar, A. (2022). Antep Fıstığı ve Türevlerinin Gaziantep Yerel Gastronomik Kimliğindeki Yeri. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 749-764. https://doi.org/10.11616/asbi.1097983
• Cacic, J., Tratnik, M., Gajdoš Kljusuric, J., Cacic, D. ve Kovacevic, D. (2011). Wine with Geographical İndication-Awareness of Croatian Consumers. British Food Journal, 113(1), 66-77.
• Can, İ., İ. ve Ağcakaya, H. (2019). Somut Olmayan Kültürel Miras Kapsamında Mutfak Kültürünün Sürdürülebilirliği: Türkiye’deki Gastronomi Müzeleri Örneği. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 3(4), 788-804.
• Çalışkan, V. ve Koç, H. (2012). Türkiye’de Coğrafi İşaretlerin Dağılış Özelliklerinin ve Coğrafi İşaret Potansiyelinin Değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 17(28), 193-214.
• Dağdelen, Ş. ve Pamukçu H. (2021). UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı Gastro-Turist Profilinin Belirlenmesi: Gaziantep ve Hatay İli Örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9(1), 341-365.
• Dann, G. M. (1977). Anomie, Ego-Enhancement and Tourism. Annals of Tourism Research, 4(4), 184-194. Darby, K., Batte, M., Ernst, S. ve Roe, B. (2008). Decomposing Local: A Conjoint Analysis of Locally Produced Foods. American Journal of Agricultural Economics, 90(2), 476-486.
• Demir, İ. (2020). Coğrafi İşaretlerin Sosyoekonomik Etkileri. Türk Patent ve Marka Kurumu Coğrafi İşaretler Dairesi Başkanlığı. Uzmanlık Tezi. Ankara.
• Ercan, F. (2020). Türkiye’deki Gastronomi Turizmi Konulu Makalelerin Bibliyometrik Analizi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(2), 1058-1075.
• Eren, Y. F. ve Sezgin, C. A. (2021). Coğrafi İşaretli Yöresel Ürünlerin Destinasyonlar Açısından Önemi: Kapadokya Bölgesi Örneği. Journal of Tourism Research Institute, 2(1), 61-78. ISSN: 2718-0093.
• Erşahin, E. ve Kızılırmak, İ. (2019). Gastronomi Turlarına Katılan Turistlerin Memnuniyet Faktörlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 7(4):2466-2480.
• Esen, K. M. (2022). Yöresel Lezzetlerin Gastronomi Turizmi Açısından Önemi: Türkiye’deki Helvalar. Aydın Gastronomy, 6(2), 283-294.
• Gastroantepfest (2022). IV. Uluslararası Gaziantep Gastronomi Festivali. 05.11.2022 tarihinde https://gastroantepfest.com/tr/Manage/GastroAntep adresinden alınmıştır.
• Güllü, K. ve Atasoy, B. (2020). Gastro-turistlerin Seyahat Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 3(3), 1-12.
• Hall, M.C. ve Mitchell, R. (2001). Wine and Food Tourism Douglas, N., Douglas, N.ve Derret, R. (Ed.), Special Interest Tourism içinde Wiley, Sydney.
• Işık, N. (2022). Gastronomik Kimlik Oluşturmada Coğrafi İşaretli Ürünlerin Etkisi: Ankara İli Örneği. Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gastronomi ve Mutfak Sanatları Anabilim Dalı Gastronomi ve Mutfak Sanatları Tezli Yüksek Lisans Programı. Ankara.
• Jang, S. ve Cai, L. A. (2002). “Travel Motivations and Destination Choice: A Study of British Outbound Market”, Journal of Travel & Tourism Marketing, 13(3), 111-133.
• Kanoğlu, E. (2021). Gastronomik Açıdan Adana İli Yöresel Yemeklerinin Restoranlarda Uygulanabilirliği Üzerine Bir Çalışma. Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Gastronomi ve Mutfak Sanatları Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Karataş, Ö. (2022). Coğrafi İşaretlemenin Destinasyon İmajı Üzerindeki Etkisinin Analizi: İzmir İli Örneği. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı. Doktora Tezi.
• Kargiglioğlu, Ş. ve Akbaba, A. (2016). Yerli Gastroturislerin Eğitim Seviyeleri ve Yaş Gruplarına Göre Destinasyondaki Gastronomi Turizmi Etkinliklerine Katılımları: Gaziantep’i Ziyaret Eden Gastroturisler Üzerine Bir Araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(1), 87-95.
• Kozak, M. (2014). Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Kök, A. ve Güngör, A. (2021). Coğrafi İşaretli Ürünlerin Sürdürülebilir Gastronomi Turizmi Açısından Önemi: Akçakoca – Melengücceği Tatlısı Örneği. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 5(1), 61-74.
• Likudis, Z., Costarelli, V., Vitoratos, A. ve Apostolopoulos, C. (2014). Determination of Pesticide Residues in Olive Oils with Protected Geographical Indication or Designation of Origin. International Journal of Food Science and Technology, 49(2), 484-492.
• Özaltaş G. ve Serçek S. (2015). Destinasyon Markalaşmasında Gastronomi Turizmin Yeri ve Önemi. Journal of Tourism and Theory Research Dergisi, 1(1), 22-40.
• Özdemir, G. (2008). Destinasyon Pazarlaması. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Özdemir, G. ve Altıner, D. D. (2019). Gastronomi Kavramları ve Gastronomi Turizmi Üzerine Bir İnceleme. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 1-14.
• Saunders, B., Sim, J., Kingstone, T., Baker, S., Waterfield, J., Bartlam, B., Burroughs H. ve Jinks, C. (2018). Saturation in Qualitative Research: Exploring its Conceptualization and Operationalization. Quality & Quantity, 52(4), 1893-1907.
• Serçeoğlu, N., Boztoprak, F. ve Tırak, L. (2016). Gastronomi Turizmi ile Şehir Markalaşması İlişkisi: Atatürk Üniversitesi Öğrencileri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(2), 94-114.
• Sınai Mülkiyet Kanunu (2022). Sınai Mülkiyet Kanunu Madde 34, 11.11.2022 tarihinde http://www.sinaimulkiyetkanunu.com/ adresinden alınmıştır.
• Şimşek, A. ve Selçuk, N. G. (2018). Gastro-turistlerin Tipolojisinin Belirlenmesi: Gaziantep Ölçeğinde Bir Araştırma. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1), 28-43.
• Teuber, R. (2011). Consumers' and Producers' Expectations Towards Geographical Indications: Empirical Evidence for a German Case Study. British Food Journal, 113(7), 900-918.
• Tikkanen, İ. (2007). Maslow’s Hierarchy and Food Tourism in Filand: Five Cases, British Food Journal, 109(9), 721-734.
• Toksöz, D. ve Aras, S. (2016). Turistlerin Seyahat Motivasyonlarında Yöresel Mutfağın Rolü, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(1), 174-189.
• Tsakiridou, E., Mattas, K., Tsakiridou, H. ve Tsiamparli, E. (2011). Purchasing Fresh Produce on the Basis of Food Safety, Origin and Traceability Labels. Journal of Food Products Marketing, 17, 211-226.
• Turkpatent (2022). Türk Patent ve Marka Kurumu. 10.04.2023 tarihinde https://ci.turkpatent.gov.tr/veri-tabani adresinden alınmıştır.
• Türk Dil Kurumu (2022). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. 20.10.2022 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden alınmıştır.
• Türker, N. ve Akmanoğlu, E. (2022). Yeni Yiyecek Fobisi ve Gastronomi Turizminin Gelişmesine Etkisi: Kalitatif Bir Çalışma. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 6(1), 177-198.
• Türkiye Kültür Portalı (2022). Emine Göğüş Mutfak Müzesi – Gaziantep 05.10.2022 tarihinde https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/gaziantep/gezilecekyer/emine-gogus-mutfak-muzesi adresinden alınmıştır.
• Van Manen, M., Higgins, I. ve Van der Riet, P. (2016). A Conversation with Max Van Manen on Phenomenology İn İts Original Sense. Nursing & Health Science, Special Issue: Qualitative Research, 18(1), 4-7.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Yıldız, M. ve Yılmaz, M. (2019). Türkiye’de Gastronomi Turizmi Üzerine Bir Literatür İncelemesi. Sivas Interdisipliner Turizm Araştırmaları Dergisi, (4), 51-60.
• Yılmaz, İ. ve Akay, E. (2020). Özel İlgi Turizminde Şarap Turizmi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 13(2), 83-94. E-ISSN: 2146-0132.
• Zağralı, E. ve Akbaba, A. (2015). Turistlerin Destinasyon Seçiminde Yöresel Yemeklerin Rolü: İzmir Yarımadası'nı Ziyaret Eden Turistlerin Görüşleri Üzerine Bir Araştırma. Journal of Yasar University, 10(40), 6633-6644.