Geleneksel Türk Halk Oyuncularında Görülen Sakatlık Tiplerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 108 - 125, 31.12.2024

Dilan Kuş , Fikret Alıncak

Öz

betimsel bir çalışmadır. Araştırma evrenini Gaziantep İlinde geleneksel Türk halk oyunları ile ilgilenen bireyler, örneklem grubunu ise gönüllülük esasına dayalı olarak seçilen 150 (84 Kadın, 66 Erkek) halk oyuncu oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Koç (2019) tarafından geliştirilen “Sakatlık Tipleri Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 22.0 programından yararlanılmıştır. Verilerin aritmetik ortalamaları ve standart sapmaları hesaplanmış, veri setlerinin normallik sınamaları yapılmıştır. Skewness-Kurtosis değerleri -1.5 ile 1.5 arasında olduğu için veri setlerinin normal dağılım gösterdiği varsayılarak parametrik testler uygulanmıştır. İkili gruplar için İndependent Sample t testi, çoklu gruplar için One Way ANOVA analizi kullanılmıştır. Verilerin anlamlılığı 0.05 düzeyinde değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, halk oyuncuların genel olarak sakatlık yaşamadığı, fakat azda olsa tendon sakatlıkları, burun, yüz, göz, ağız yaralanmaları, karın ve göğüs yaralanmaları, bağ ve menüsküs sakatlıkları ile burkulmalar yaşandığı görülmüştür. Araştırma gurubunun halk oyunları branşında görülen sakatlıklara neden olan etkenlere ilişkin olarak; eski sakatlıklar ve yeteriz rehabilitasyon, eksik koruyucu kullanımı, kalitesiz malzeme kullanımı, zemin bozukluğu, dikkatsizlik, antrenman alanlarının uygunsuzluğu ve yanlış antrenman metotlarının sebep olabildiği belirtilmiştir. Bunun yanında katılımcıların büyük oranda ağırlık ve kondisyon antrenmanında sakatlanma yaşadıkları görülmüştür. Araştırma grubunun spor sakatlıklarına önlem alma durumlarında cinsiyet ve medeni durum değişkeni açısından farklılaşma olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca geleneksel Türk halk oyunları ile ilgilenen bireylerin spor sakatlıklarına önlem alma durumlarının sakatlık bilgi durumları açısından sakatlıklar hakkında bilgi sahibi olanların anlamlı bir şekilde yüksek puan ortalamasına sahip oldukları görülmüştür. Katılımcıların; yaş değişkeni açısından, öğrenim durumu açısından, halk oyunları oynama süresi değişkeni açısından, halk oyunları oynama süresi değişkeni açısından ve halk oyunları haftalık antrenman süresi değişkeni açısından spor sakatlıklarına önlem alma durumlarının farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Bunun yanında araştırma grubunun spor sakatlıklarına önlem alma durumlarının oynadıkları oyun yöresi değişkeni açısından; halay ve zeybek oynayanların horon oynayanlardan daha yüksek puan elde ettikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel, Türk halk oyunları, Sakatlık tipleri

Kaynakça

• Adirim, T.A., Cheng, T.L. (2003). Overview of injuries in the young athlete. Sports Medicine, 33(1), 75-81.
• Akdur, H, Polat MG, Cıvgın Ö. (2003). İstanbul spor kulüplerinde oynayan basketbol oyuncularının farklı yaş kategorilerinde sakatlık oranlarının ve sakatlık tiplerinin belirlenmesi. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 11(3): 24-28.
• Armağan İ. Sporun Toplum Bilimsel Temelleri. Ege Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yayınları, İzmir, 1982, s. 36. Baker, B.E., Peckham, A.C., Pupparo, F., Sanborn, J.C. Review of men is call injury and associated sports. Am J Sports Med 1985;13(1), 1-4.
• Bavlı, Ö., Kozanoğlu, E. (2008). Adolesan basketbolcularda mevkilere göre yaralanma türler ve nedenler, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimler Dergisi, 22 (2), 77-80.
• Bozdemir, R., Paktaş, Y., Sarı, R. (2016). Milli eğitim bakanlığı’na bağlı okullarda görev yapan idarecilerin halk oyunlarına karşı tutumlarının incelenmesi (Tokat İli Örneği). Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, (7), 110-117.
• Braham, R., Finch, C.F., Mclntosh, A., McCrory, P. (2004). Community level Australian Football: a profile of injuries. Journal of Science And Medicine in Sport, 7(1): 96-105.
• Can, F., Erden, Z. (2006). Kadın futbolcularda görülen yaralanma oranları: Bir pilot çalışma. Fizyoterapi Rehabilitasyon, 17(1), 22-28.
• Cumps, E., Verhagen, E., Meeusen, R. (2007). Prospective epidemiological study of basketball injuries during one competitive season: ankle sprains and overuse knee injuries. J Sports Sci Med, 1;6(2), 204-211.
• Cuñado-González, Á., Martín-Pintado-Zugasti, A., Rodríguez-Fernández, Á.L. (2019). Prevalence and factors associated with ınjuries in elite spanish volleyball. Journal of Sport Rehabilitation, 28 (8), 796-802.
• Çiçek, M. (2019). Futbolcularda görülen spor sakatlıklarının bireysel faktörler açısından değerlendirilmesi. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Erzincan.
• Dick R., Ferrara, M.S., Agel, J., Courson, R., Marshall, S.W., Hanley, M.J., Reifsteck, F. (2007). Descriptive epidemiology of collegiate men's football injuries: National Collegiate Athletic Association Injury Surveillance System, 1988-1989 through 2003-2004. Journal of Athletic Training, 42 (2), 221-233.
• Doğu, G.A., Örer, G.E. (2016). Effect of folk dances studies on reaction tıme of female children. Inonu University, J Phy Edu Sport Sci, 3(3), 41-47.
• Fong, D.T., Y. Hong, L.K. Chan, P.S. Yung, K.M.C (2007). A systematic review on ankle ınjury and ankle sprain in sports. Sports Med, 37(1), 73-94.
• Gerek, Z. (2007). Halk oyunları ve spor eğitimi alan üniversite öğrencilerinin fiziksel uygunluklarının eurofit ile karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(1), 11-12.
• Gündoğdu, C., Özmerdivenli, R. (2003). Amatör ve profesyonel futbolculardaki spor sakatlıklarının vücut kütlesi ve yaş gruplarına göre dağılımlarının analizi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (Gazi BESBD), 8(4), 58-66.
• Hekim, M., Tokgöz, M. (2014). Üniversite tenis oyuncularında tenise özgü spor sakatlıklarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. I. uluslararası spor bilimleri turizm ve rekreasyon öğrenci kongresi, s.48. Akdeniz üniversitesi, Antalya, 2014.
• Junge A., Dvorak, J., Graf-Baumann, T., Peterson, L. (2004). Football injuriesduring FIFA tournaments and the Olympic Games, 1998-2001: development and implementation of an injury reporting system. Am J Sports Med, Jan-Feb;32(1), 80-90.
• Kalyon, T.A. (1994). Spor hekimliği. s.233. Gata basımevi, Ankara.
• Kalyon, T.A. (1997). Spor hekimliği: Sporcu sağlığı ve spor sakatlıkları, s.312. Gülhane askeri tıp akademisi basımevi, Ankara.
• Kanbir, O. (2017). Sporda sağlık bilinci ve ilk yardım, 3. Baskı, Bursa: Ekin Kitabevi.
• Karabulut, O.E., Altun, M. (2018). Düzenli olarak spor yapan ve yapmayan kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının farklı değişkenler bakımından incelenmesi: Kırşehir İli Örneği, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 936-948.
• Kılıç, B., Yücel, A.S., Gümüşdağ, H., Kartal, A., Korkmaz, M. (2014). Spor yaralanmaları üst ekstremite yaralanmaları kapsamında omuz yaralanmaları ve tedavi yöntemleri. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi, 12(4), 70-91.
• Kirişci, İ., Alpkaya, U. (2019). Yarışmacı trampolin sporcularında yaralanma durumlarının belirlenmesi. Eurasian Research in Sport Science, 4(2), 59-65.
• Koç, B.Ç., Hekim, M. (2014). Spor bölümlerinde öğrenim gören üniversite öğrencilerinin spor yaşamları boyunca karşılaştıkları spor sakatlıklarının incelenmesi. I. uluslararası spor bilimleri turizm ve rekreasyon öğrenci kongresi, Akdeniz üniversitesi, Antalya.
• Koç, F.G. (2019). Taekwon-Do branşında görülen sakatlıkların ve sakatlık bölgelerinin belirlenmesi, Kırıkkale Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale.
• Koçkar, M.T. (1998). Çağlar boyunca iletişim sanatı olarak dans ve halk dansları, Bağırgan Yayınevi, Ankara, 1998.
• Küçük, H., Küçük, V. (2021). Psiko-Sosyal gelişim süreci içerisinde insan ve spor ilişkisi. E dergi, 2021, s. 2.
• Laoruengthana, A., Poosamsai, P., Fangsanau, T., Supanpaiboon, P., Tungkasamesamran K. (2009). The epidemiology of sports injury during the 37th Thailand national games 2008 in phitsanulok. J Med Assoc Thai, 92(6), 204-210.
• Loud, K.J., Micheli, L.J. (2001). Common athletic injuries in adolescent girls. Current opinion in pediatrics, 13(4), 317-322.
• Marwan, Y., Behbehani, A., Al-Mousawi, A., Mulla-Juma'a, A., Sadeq, H., Shah, N. (2012). Sports ınjuries among professional male athletes in kuwait: prevalence and associated factors. Med Principles Practise. 21, 171–177.
• Odabaş Özgür, B., Özgür, T., Aksoy, M. (2016). Voleybol ve futbolcularda spor sakatlığına rastlama sıklığı. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 6(3), 50-55.
• Orhun, A.A. (1998). Spor, estetik ve estetik eğitim. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(4), 43-52.
• Özbek A. (2000). İslam’da spor, Osmanlılar da spor sempozyumu (Kitabı), 26-27 Mayıs, Konya. 2000, s. 252-259. Özdemir, M. (2004). Spor yaralanmalarında korunma ve rehabilitasyon ilkeleri, s.336. Baskı Çizgi Kitabevi, Konya.
• Sakallı FMH. Sporda Sporcuların Yaralanması ve Risk Faktörleri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2008; 3 (7): 144-154.
• Schmıdt, O.S., Jorgensen, U.L., Sorgensen, J. (1991). Injuries among young soccer players. American Journal of Sports Medicine, 19(3), 273-278.
• Sezgin, Y.Ş. (2020). Basketbol altyapı oyuncularının sporda yaralanma profillerinin incelenmesi. Antalya İli Örneği. Akdeniz Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
• Sørensen, L., Larsen, S.E., Röck, N.D. (1996). The epidemiology of sports injuries in schoolaged children. Scandinavian Journal of Medicine Science in Sports, 6(5), 281-286.
• Tektaş, M., Tektaş, N. (2010). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin zaman yönetimi ve akademik başarıları arasındaki ilişki. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23), 221-229.
• Türker, T., Koçak, N., İstanbuloğlu, H., Yıldırım, A.O., Kır, T., Açıkel, C. (2011). Tıp fakültesi öğrencilerinin spor yapma alışkanlıkları ve spor yaralanmalarının değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 53, 94-98.
• Ülkar, B., Güner, R., Ergen, E. (2002). Fiziksel olarak aktif çocuk ve ergenlerde yaralanma özellikleri. Antalya: 7. Uluslararası spor bilimleri kongresi.
• Walden, M., Hagglund, M., Ekstrand, J. (2009). Injuries among male and female elite football players. Scand J Med Sci Sports, 19, 819–827.
• Yıldız, M., Demirkan, A.Ç., Yıldırım, Y., Ocak, Y., Yıldırım, İ. (2010). Afyonkarahisar ili amatör futbol takımlarında oynayan sporcularda görülen sakatlanma sıklıkları ve nedenlerinin araştırılması, Uluslararası Spor Araştırmaları Dergisi, 2(2), 17-35.
• Yılmaz, E.Ş. (2011). Ortaöğretim kurumlarındaki öğrencilerin (14-17 yaş) spor yaralanma sıklıkları, risk faktörler ve oluşum şekillerinin incelenmesi (Burdur İli Örneği ), Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Yoncalık, O. (2004). Millî eğitimde bir kültür aktarım alanı olarak halk oyunları (dansları) ve beden eğitimi öğretmenliği. Millî Eğitim eğitim-Kültür-Sanat Dergisi. Sayı:164.