THE MEDIATING ROLE OF ORGANIZATIONAL COMMITMENT IN THE EFFECT OF BURNOUT ON INTEND TO LEAVE: A RESEARCH ON MINISTRY OF CUSTOM AND TRADE’STAFF IN TURKEY

Yıl 2013, Cilt: 8 Sayı: 2, 157 - 170, 01.12.2013

Sebahattin Yildiz – Süleyman Yalavaç – C Meydan Sebahattin Yıldız Süleyman Yalavaç Cem Harun Meydan

Öz

The main aim of this research is to identify the level of burnout of Ministry of Turkish Customs and Trade staffwho work in the border gates and to analyze its the relation to organizational commitment and intent to leave This research aims also to find out the difference between the workers who work in the eastern and western border gates regarding burnout level, commitment to organization and intent to leave. The data was gathered with a questionnaire and analysis was conducted on the data gathered from a sample of 190 employees. The findings of the research show that the burnout positively affects intend to leave, negatively affects organizational commitment, there is not a moderating effect on the relationship between burnout and intend to leave, organizational commitment has partial mediating effect on the effect of burnout on intend to leave, the customs employees in east feel more burnout than the custom in west, and there are no difference in organizational commitment and intent to leave between employees in west and east

Anahtar Kelimeler

Burn out, Custom officers, Intend to leave, Organizational commitment

TÜKENMİŞLİĞİN İŞTEN AYRILMA NİYETİNE ETKİSİNDE ÖRGÜTE BAĞLILIĞIN ARACI ROLÜ: TÜRKİYE’DEKİ GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI PERSONELİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Araştırmanın temel amacı, Türkiye’deki sınır kapılarında görev yapan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Mensubu personelinin tükenmişlik düzeyini ölçmek ve tükenmişlik, örgüte bağlılık ve işten ayrılma niyeti ilişkilerini analiz etmektir. Araştırmanın diğer amacı doğu ve batı illerindeki sınır kapıları çalışanlarının tükenmişlik düzeyleri, işten ayrılma niyetleri ve örgüte bağlılık düzeyleri arasındaki farklılıkları ortaya çıkarmaktır. Araştırma açıklayıcı nitelikte tasarlanmıştır ve veri toplama yöntemi ankettir. Kolayda örnekleme yoluyla 190 örneğe ulaşılmıştır. Araştırmanın bulguları, tükenmişliğin işten ayrılma niyetini pozitif örgüte bağlılığı negatif yönde etkilediğini, tükenmişliğin işten ayrılma niyetine etkisinde örgüte bağlılığın düzenleyici etkisi olmadığını, tükenmişliğin işten ayrılma niyetine etkisinde örgüte bağlılığın kısmı aracı rolü olduğunu ayrıca doğu sınır kapılarında çalışan Gümrük personelinin tükenmişlik düzeyinin Batı sınır kapısında görev yapanlara göre daha fazla iken örgüte bağlılık ve işten ayrılma niyetlerinin farklılık göstermediğini ortaya koymaktadır

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, Gümrük çalışanları, İşten ayrılma niyeti, Örgütsel bağlılık

Kaynakça

• AIKEN, L ve WEST, S. (1991), Multiple Regression: Testing and Interpreting Interactions, Thousand Oaks, CA.
• ALLEN, N.J. ve MEYER, J.P., (1990), “The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization”, Journal of Occupational & Organizational Psychology, Vol. 63, No.1, s. 18-38.
• ARBAK, Y. ve KESKEN J. (2005), Örgütsel Bağlılık, Sağlık Hizmetlerinde Sürekli Gelişim İçin Davranışsal Bir Yaklaşım, İzmir, s. 56-57, 78-80
• BAKOĞLU, R. YILDIZ, S. TAŞTAN BOZ, İ. YİĞİT, İ.;(2008), Akademik Personelin Tükenmişlik Düzeyi: Marmara Üniversitesi Örneği, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi Cilt XXV, s.465-497.
• BAKOĞLU, R., YİĞİT, İ., YILDIZ, S. Ve TAŞTAN, İ; (2008), “Tükenmişliği Ölçmede Alternatif Bir Araç: Kopenhag Tükenmişlik Envanterinin Türkçede Geçerlilik Ve Güvenilirlik Çalışması”. 16. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 16-18 Mayıs, Antalya, s. 460-468.
• BARON, R. ve KENNY, D,;(1986), “The Moderator-Mediator Variable Distinction In Social Psychological Research: Conceptual, Strategic and Statistical Considerations”, Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), s. 1173-1182.
• BLAU, G. J.; (1988), “The Measurement And Prediction Of Career Commitment”, Journal of Occupational Psychology, New York, s.277-288
• BLAU, G. ve BOAL, K; (1989), “Using Job Involvement Organizational Commitment Interactively to Predict Turnover”, Journal of Management, Vol:XV, No:1, s. 115-127.
• ÇALGAN, Z., YEĞENOĞLU, S. ve ASLAN, D. (2009), Eczacılarda Mesleki Bir Sağlık Sorunu: Tükenmişlik, Hacettepe Üni, Eczacılık Fak. Dergisi, 29 (1), s.61-74.
• ÇEKMECELİOĞLU, H. (2006), İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Tutumlarının İşten Ayrılma Niyeti ve Verimlilik Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi:Bir Araştırma,İş,Güç Dergisi, 8(2), s.153-168.
• DEMİREL, Ö. (2008), Örgütsel Bağlılığın Sağlanmasında Personel Güçlendirme ve Psikolojik Sözleşmenin Etkisine İlişkin Bir Araştırma, Niğde Üniversitesi SBE Yüksek Lisans, Tezi.
• ERGİN, C.; (1992), “Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin uyarlanması”, R. Bayraktar ve D.Dağ (Der), 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, 22-25 Eylül 1992, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını
• GAERTNER, S.; (1999), “Structural determinants of job satisfaction and organizational commitment in turnover models”. Human Resource Management Review, 9(4), pp.479- 493.
• GÜNEŞ, İ., BAYRAKTAROĞLU, S., ve KUTANİS, R.; (2009), “Çalışanların Örgütsel Bağlılık ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki: Bir Devlet Üniversitesi Örneği” SDÜ İİBF Der, 481-497
• GÜNEY, S.; (2004) Açıklamalı Yönetim Organizasyon ve Örgütsel Davranış Terimleri Sözlüğü, Ankara
• İNCE, M., ve GÜL, H.; (2005), Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık, Ankara, Çizgi Kitabevi.
• KAYNAK, T.; (1990), Organizasyonel Davranış ve Yönlendirilmesi, 2. Baskı, Alfa Basım Yayın Dağıtım, İstanbul, s.37
• MASLACH, C. ve JACKSON, S.E.; (1981), “The Measurement of Experienced Burnout”, Journal of Occupational Behavior, Vol:II, s. 99- 113.
• MASLACH, Christina ve ZIMBARDO, Philip; (1982), Burnout – The Cost of Caring, New Jersey.
• MASLACH, Christina ve JACKSON, S.E.; (1984), “Burnout in Organizational Setting”. Applied Social Psychology Annuel. Beverly Hills, CA: Sage: Vol. 5, pp. 133-153.
• MEYER, John P ve ALLEN, Natalia; (1984), “Testing the “side-bet Theory” of Organizational Commitment: Some Methodological Considerations”, Journal of Applied Psychology, s.373
• MEYER, J. P., ALLEN, N. J. ve SMITH, C. A.; (1993), “Commitment to Organizations and Occupations: Extension and Test of a Three-Component Conceptualization”, Journal of Applied Psyhology, 78(4): s. 538-551.
• MEYER, J.P., ve ALLEN, N.J.; (1997), “Commitment in the Workplace: Theory, Research and Application”, Sage Publications, California.
• MOWDAY, Richard T.; (1979), The Measurement of Organizational Commitment, Burnout of Vocational Behavior, Newyork, 1979, s.225
• ONAY, M. ve KILCI, S. (2011), İş Stresi ve Tükenmişlik Duygusunun İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri: Garsonlar ve Aşçıbaşılar, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), s.363-372.
• ÖKTEN, S. S.; (2008), “Güçlendirmenin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisinde Kalite Kültürünün Ara Değişken Olarak İncelenmesi”, Gebze İleri teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Gebze, s. 38.
• OTACIOĞLU, S. G.; (2008), “Müzik Öğretmenlerinde Tükenmişlik Sendromu Ve Etkileyen Faktörler”, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15), s. 103 – 116.
• PORTER, L., STEERS, R. ve BOULIAN, P.; (1974), “Organizational commitment, job satisfaction, and turnover among psychiatric technicians”, Journal of Applied Psyhology, s:603-609
• RUSBELT, C., FARREL, D. ve ROGERS G.; (1998), “Impact of Exchange Variables on Exit, Voice, Loyalty, and Neglect: An Integrative Model of Responses to Declining Job Satisfaction”, Academy of Management Journal, s.599-627
• SAĞLAM, G., BAL, H. ve BAL, E. (2010). İşe bağlılığın tükenmişlik ve işten ayrılma niyeti ilişkisindeki aracılık etkisi:yatırım uzmanları üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(3), s. 143-166.
• SINGH, J., Goolsby, J. ve Rhoads, G. (1994), Behavioral and Psyhological Consequences of boundary spannıng bornout for customer service representatives, Journal of Marketing Research, 31, s.558-569.
• SOBEL, M. E. (1982). Asymptotic confidence intervals for indirect effects in structural equation models. In S. Leinhardt (Ed.), Sociological Methodology, s. 290-312, Washington DC: American Sociological Association.
• TETT, R. ve MEYER J. P,; (1993), Job Satisfaction Organizational Commitment Turnover Intention And Turnovers, Personel Psychlogocy, s.259
• WEISBERG, J, (1994), Measuring workers’bornout and intention to leave, International Journal of Manpower, 15 (1), s.4-14.