Cultural Elements in Turkish as a Foreign Language Textbooks: Yeni Istanbul Example

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 76 - 106, 15.06.2024

Ahmet İleri , Gökçen Göçen

Öz

Coursebooks are the primary materials used in teaching Turkish as a foreign language, and cultural interaction is mostly provided through coursebooks. To contribute to the determination of the cultural elements in the coursebooks in the process of teaching Turkish, this study discusses the cultural elements in Yeni Istanbul Turkish coursebooks (A1, A2, B1, B2, and C1 levels) for international students, starting from the question "What are the cultural elements in Turkish coursebooks for international students?" The data of the study, which is a case study, are collected by document review. These data are examined under sixteen cultural elements and analyzed with content analysis. As a result of the research, it is clear that the coursebooks mostly contain cultural elements related to professions, foods, and values. It is also clear that the number of cultural elements in the coursebooks is high, they are included in different numbers in the coursebooks, and the elements presented vary according to language levels. It is thought that it would be beneficial to include more cultural elements that are few in coursebooks.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish as a foreign language, Cultural interaction, Cultural elements, Textbooks

Yabancı Dil Olarak Türkçe Ders Kitaplarındaki Kültürel Unsurlar: Yeni İstanbul Örneği

Öz

Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında kullanılan materyallerin başında ders kitapları gelmektedir ve kültür sıklıkla ders kitapları aracılığıyla öğrenenlere aktarılmaktadır. Türkçenin öğretimi sürecinde ders kitaplarinda yer alan kültürel unsurların belirlenmesine katkı sağlamak amacıyla bu çalışmada “Yabancılar için Türkçe ders kitaplarında yer alan kültürel unsurlar hangileridir?” araştırma sorusundan hareketle Yeni İstanbul (A1, A2, B1, B2 ve C1) yabancılar için Türkçe ders kitaplarında yer alan kültürel unsurlar incelenmiştir. Durum çalışması deseninde tasarlanan çalışmanın verileri doküman incelemesiyle toplanmıştır. Veriler on altı kültürel unsur başlığında incelenmiş ve içerik analiziyle çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda ders kitaplarında en fazla meslekler, yiyecekler ve değerlere yönelik kültürel unsurların sunulduğu tespit edilmiştir. Ders kitaplarında kültürel unsurların sayısının yüksek olduğu, kültürel unsurların ders kitaplarında farklı sayılarda yer aldığı ve sunulan unsurların dil seviyelerine göre farklılıklar gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Ders kitaplarında az sayıda yer alan kültürel unsurlara daha çok yer verilmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, Kültürel unsurlar, Ders kitapları, Kültür aktarımı

Kaynakça

• Açıkgöz, E. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültür aktarımı: Yeni Hitit yabancılar için Türkçe ders kitabı: (a1-a2 düzeyi). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Alcellat, N. (2018). Sözcük öğretimi ile kültür aktarımı: Avrupa Ortak Çerçeve Metni’nden hareketle Yunus Emre Enstitüsü Türkçe Öğretim Seti’nin değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Alpar, M. (2013). Yabancı dil öğretiminde kültürel unsurların önemi. Journal of Language and Linguistic Studies, 9(1), 95-106.
• Alptürker, İ., & Alptürker, H. (2021). Gelenekten geleceğe yöresel kültürün taşınmasında festivallerin rolü. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 1409-1422.
• Altınok, K. (2020). Kültürel miras ve dil öğretimi bağlamında “Gazi TÖMER yabancılar için Türkçe öğretim seti”. Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 3(5), 223-246.
• Avrupa Konseyi Modern Diller Bölümü. (2013). Diller için Avrupa ortak öneriler çerçevesi: öğrenim, öğretim ve değerlendirme. Frankfurt: Telc Gmbh.
• Aydın, G. (2020). Yabancı/İkinci dil öğretiminde kültür ve kültürel etkileşim. Pegem Akademi.
• Aydın, G., & Gültekin, E. (2023). İkinci/yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültürlerarası etkileşim becerisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, (3), 711-732.
• Ayten, T. (2022). Türkçe öğretimi hedefiyle yazılan Türkçe yaşamak b2 ders kitabı ve çalışma kitabı okuma metinlerinin kültür aktarımı açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi.
• Banguoğlu, T. (2007). Türkçenin grameri. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Bars, M. E. (2017). Kültürel değerlerin aktarımında halk edebiyatı ürünlerinden yararlanma. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 217-228.
• Bayraktar, F. B. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde faydalanılan kitapların kültürel unsurların aktarımı açısından değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Bozpolat, E. (2015). Türkçe Öğretmen Adaylarının Dört Temel Dil Becerisine İlişkin Metaforik Algıları. Turkish Studies(10/11), 313-340.
• Byram, M., & Grundy, P. (2002). Content and culture in language teaching. Short Run Press.
• Çelik, H. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültürel ihtiyaç analizi. [Yayımlanmamış doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Çetinkaya, E. (2018). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültürel unsurlar: Yedi İklim Türkçe örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Çoban, B. (2023). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi setindeki kültür aktarımının deyim ve atasözleri açısından incelenmesi: Türkçenin kapıları seti örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Demir, C., & Barın, E. (2006). Türk dil bilgisi 1. Öncü Kitap Basımevi.
• Dilekoğlu, S. (2017). Ekonomi-kültür etkileşimi bağlamında küreselleşmenin tüketim üzerine etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• D-AOBM (2021). Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni: Öğrenme, Öğretme ve Değerlendirme, Tamamlayıcı Cilt. Millî Eğitim Bakanlığı.
• Duran, K. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültür aktarımı: Türkçe öğreniyorum seti (a1-a2 düzeyi). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Er, M. ve Durmuş, M. (2021). Yabancılara Türkçe öğretiminde öğreticilerin sınıf içi iletişim yaklaşımları ve mikro saldırganlık. Turkish Studies - Language and Literature, 16(3), 1883-1894.
• Ergin, M. (2009). Türk dil bilgisi. Bayrak Basım.
• Ertuğrul, M. (2015). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretinde kullanılan kitaplarda kültür aktarımı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Göçer, A. (2018). Türkiye'de yabancılara Türkçe öğretimi. M. Durmuş ve A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı içinde (ss. 191-218). Grafiker Yayınları.
• Göktaş, B., & Mercan, Ö. (2022). Kültürel uyum derslerinin kültürlerarası etkileşime etkisi. International Journal of Language Academy, 10(3), 30-51.
• Gülle, Z. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültür aktarımının başka bir boyutu: ders kitaplarının cinsiyet tercihi açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi.
• İşcan, Y. (2018, Kasım). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültür aktarımı: Yedi iklim Türkçe öğretim seti örneği (B1-B2 düzeyi). Aydın Tömer Dil Dergisi, 47-66.
• İşçi, C. (2012). Cenan işçi Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan “Yeni Hitit” ders kitabının dört temel dil becerisi ve kültür açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Işıkoğlu, D. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi C1 ders kitaplarında hedef kültüre yönelik metinlerde değerler. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 553-562.
• Jiang, W. (2000). The relationship between culture and language. ELT Journal, 54(4), 328-334.
• Kaplan, A. (2005). Kültürel müzikoloji. Bağlam Yayıncılık.
• Kaplan, M. (1983). Kültür ve dil. Dergah Yayınları.
• Keskin, F. (2010). Yetişkinlere yönelik yabancı dil olarak Türkçe derslerinde yazınsal metinlerle kültür aktarımı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Keskin, F., & Okur, A. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürel öğelerin aktarımı: İstanbul yabancılar için Türkçe öğretim seti örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(2), 1619-1640.
• Kılıç, F. (2019). Kültürel ögeler açısından yabanci dil olarak Türkçe öğretiminde kaynak incelemesi: Türkçeye Yolculuk b1-b2 ve Altay Türkçe öğreniyorum b1-b2 örnekleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Sosyal Bilimler Dergisi Enstitü Dergisi, (15), 170-189.
• Kızıleli, M. (2021). Geleneksel Türk İçecekleri. Turizm Fakültesi Dergisi, 46-71.
• Kızıltepe, Z. (2015). İçerik analizi nedir? Nasıl oluşmuştur? F. N. Seggie ve Y. Bayyurt (Ed.) Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları içinde (s. 253-266). Anı Yayıncılık.
• Koparan, B. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde Türk kültür ögelerinin aktarımına ilişkin öğrenci ve öğretim elemanı görüşleri ile ders kitaplarının incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Miles, M., & Huberman, M. (1994). Qualitative data analysis. Sage: An Expanded Sourcebook.
• Neuman, W. (2012). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nicel ve nitel yaklaşımlar (5. b.). Yayın Odası.
• Okur, A., & Keskin, F. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürel ögelerin aktarımı: İstanbul yabancılar için Türkçe öğretim seti örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(2), 1619-1640.
• Ozan Leymun, Ş., Yurdakul, K., & Ferhan, O. (2017). Eğitim ortamlarında durum çalışmasının önemi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(3), 367-385.
• Ördek, F. (2019). Yabancılar için Türkçe İstanbul (İstanbul Turkish for foreigners course book) ve Yedi İklim orta seviye ders kitaplarının kültür aktarımı açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Özkan, R. (2013). İlköğretim ders kitaplarında kadın figürü. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(5), 617-631.
• Pelin, A. (2021). Suriyeli çocukların Türk eğitim sistemine entegrasyonunun desteklenmesi projesi kapsamında kullanılan Türkçe öğreniyorum kitap seti ile hayat boyu Türkçe kitap setindeki Türkçe okuma metinlerinin değerler eğitimi ve kültür aktarımı açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yöntemi, (55), 459-496.
• Sever, P. (2019). Yeni Hitit dil öğretim seti ile yedi iklim dil öğretim setinin Türkçenin yabanci dil olarak öğretiminde kültür aktarımı açısından karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Subaşı, M., & Okumuş, K. (2017). Bir araştırma yöntemi olarak durum çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 419-426.
• Şimşek, M. R. (2018). Yabancılar için İngilizce ve Türkçe ders kitaplarındaki kültürel içeriklerin karşılaştırması. Bilig, (84), 301-327.
• Tanrıverdi, H. (2018). Din-kültür ilişkisi üzerine bir değerlendirme. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 8(3), 595-601.
• Tatan, O. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültür aktarımı: Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti örneği (A1-A2 düzeyi). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziosmanpaşa Üniversitesi. TMV (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretim programı. TMV Yayınları.
• Tosun, G. (2016). Yedi İklim Türkçe öğretim seti b1, b2 ve c1 seviyesi ders kitaplarindaki metinlerin yabancilara Türkçe öğretiminde kültür aktarımı açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Başkent Üniversitesi.
• Tüm, G., & Sarkmaz, Ö. (2012). Yabancı dil Türkçe ders kitaplarında kültürel ögelerin yeri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(43), 449-459.
• Ummak, H. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan ‘Kolay Gelsin’ ve ‘İstanbul’ ders kitaplarında kültürlerarasi öğrenme. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Uygun, M. (2022). Metropol yayınları Tömer yabancılar için Türkçe öğretim seti (A1-A2) ders kitabının yabancılara Türkçe öğretiminde kültür aktarımı bağlamında incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Uzun, S. (2022). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanilan ders kitaplarında Türk milli kültür ögeleri ile kültür aktarının tespiti ve değerlendirilmesi (Gazi Üniversitesi Tömer Ders Kitapları). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Giresun Üniversitesi.
• Ülker, N. (2007). Hitit ders kitapları örneğinde yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültür aktarımı sürecine çözümleyici ve değerlendirici bir bakış. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Ünalan, Ş. (2005). Dil ve kültür (3. b.). Nobel Yayınevi.
• Yazıcı, H. (2021). Yabancılar için Türkçe ders kitaplarindaki kültürel unsurlarin Incelenmesi: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi yabancılar için Türkçe öğretim seti örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.
• Yılmaz, B. (2022). Yabancılara kültür aktarımı açısından B1-B2, C1-C2 düzeyinde İstanbul üniversitesi kaynaklarının değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.