Birgi Tarihi Mezar Taşları

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 55 - 69, 15.12.2019

Edip Yılmaz

Öz

Türkler İslamiyeti Kabul
ettikten sonra, eski bazı geleneklerini de
beraberlerinde getirmişlerdir. Bunlardan
birisi de mezar ve mezar taşlarıdır. Kurgan denilen
anıt mezarlar türbe ve künbet olarak,
balbal adını verdikleri mezar
taşlarının yerini şahideler almıştır. Karahanlıların Müslüman olmalarından sonra ortaya çıkan türbe ve künbetler, Anadolu’un fethinden sonra
Anadolu sathına yayılmış birbirinden güzel örneklerle varlığını devam ettirmişlerdir. bunun ilk
güzel örnekleri Ahlat’ta verilmiştir. Adeta bir açık hava müzesi görünümünde olan Selçuklu mezarlığı ile Emir Bayındır künbedi çarpıcı örnekler olarak günümüze kadar varlıklarını korumuşlardır. Önce Selçuklular, daha
sonra Beylikler ve Anadolu’da birliği sağlayarak cihan
imparatorluğu kuran Osmanlılar döneminde yapılan; cami, mescid,
medrese, kervansaray, hamam, köprü, sebil, bedesten,
imaret, külliye gibi birçok mimari eserler
yanında değişik mimari
tarzlarda birbirinden güzel türbe ve künbetler,  sandukalı, şahideli mezarlar
inşa ederek, Anadolu’ya damgalarını vurmuşlardır.

Anadolu Selçuklu Devletinin yıkılışından sonra, Birgi
dolaylarında kurulan Aydınoğlu Beyliği, daha sonra bölgenin Osmanlılara geçmesinden sonra
Osmanlılar döneminde o yörede inşa edilen değişik mimari
eserlerle bereber, bütün olumsuzluklara
rağmen, çok sayıda mezar taşı günümüze kadar gelebilmiştir.

Bu çalışmamızda, Birgi yöresinde tespit
ettiğimiz çok sayıda tarihi mezar taşlarını tipolojik özellikleri ve içerikleri bakımından inceleyerek
okuyucuların istifadesine
sunmak istiyoruz.

Anahtar Kelimeler

: Birgi, Mezar Taşı, Şahide, Kitabe

Kaynakça

• Armağan, A. Munis, Osmanlı Belgelerinde Ödemiş, Ödemiş Kent Müzesi Yayınları, Ödemiş, 2011.
• EBİRİ, Gülsün, Tire Merkezdeki Osmanlı Devri Mezar Taşları, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Van 2016.
• HANOĞLU, Canan, Erzurum Merkez Cami Hazirelerinde Bulunan XVIII.-XIX. YY. Mezar Taşları,(Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler enstitüsü Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Erzurum 2006
• NURSİ, Said(Bediüzzaman), Mektubat, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2016.
• SOYALP, Sedat, Denizli Babadağ’daki Osmanlı Dönemi Mezar Taşları,(Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler enstitüsü Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Van 2018.
• TUNÇEL, Gül, Batı Anadolu Bölgesinde Cami Tasvirli Mezar Taşları, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları Tanıtma Eserleri Dizisi: 20, Mas Matbaacılık, 1989.
• ULUSOY Cemal-Şahin ÖZBEY-Cemal EKİNCİ, Yalova’da Osmanlı Dönemi Mezar Taşları, Yalova İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayını.
• YAVUZ, Behiç Galip, Birgi, Birgi Kent Kitaplığı, Bilkar Bilge Karınca Matbaacılık, Ödemiş/İzmir 2005.
• YILMAZ, Edip, İzmir Ödemiş’teki Türk İslam Devri Mezar Taşları,(Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, yayınlanmamış doktora tezi) 2013.