11. ve 12. Yüzyıl Dinî Anıtlarının Mimarî Özellikleri

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 40 - 49, 15.06.2024

Muhammed Keskin

https://doi.org/10.53442/bider.vi.1437099

Öz

Bu çalışmada, Azerbaycan ve Anadolu'daki cami yapımına özel olarak odaklanarak İslam mimarîsinin tarihsel gelişimi ve özellikleri incelenmiştir. Makale, tarihi kaynakların incelenmesi, mimarî anıtların incelenmesi ve tasarım öğeleri ile dekoratif motiflerin çözümlenmesi yoluyla dinî mimarî özelliklerin zaman içindeki değişim ve gelişimine ışık tutmaktadır.
Çalışma, İslam medeniyetinin ilk dönemlerinde İslam mimarîsinin, özellikle de cami inşaatının önemli rolünü vurgulamaktadır. İnsanların yaşam tarzı ve geleneklerinden etkilenen dekoratif unsurların yaratıcı kullanımı vurgulanarak İslami mimarî yapılarda gömülü olan derin sembolizmi açığa çıkarmaktadır. Dolayısıyla bu makale, mimarî ve süsleme sanatları arasındaki etkileşimi ve Azerbaycan ve Anadolu'daki camilerin kültürel ve tarihi önemini ortaya koyarak İslam mimarîsinin ilerlemesinin anlaşılmasına katkıda bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

islam mimarisi, selçuklu dönemi, sanat, osmanlı dönemi, üsluplar

Kaynakça

• Ağalarlı, Mübariz. “Doğu Anadolu ve Nahçivan Bölgesinin Tarihi ve Mimarlık Abidelerinin Turistik Açıdan Tebliği (Ortaçağ Seyyahlarının ‘Seyahatname’leri Esasında)”. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi 1/1 (Nisan 2016), 43-52. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tdtad/issue/21282/228458.
• Arslan, Muhammet. Anadolu'da Selçuklu Çağı cami ve mescit mimarisi (Plan-mimari-süsleme). Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2017.
• Başar, Mehmet Emin. “Sivas'daki Selçuklu Minareleri” Selçuklular Döneminde Sivas. Sivas: y.y., 2006.
• Gülsen, Baş. Diyarbakır İslam Dönemi Mimarîsinde Süsleme. Ankara: 2006.
• Ömür, Bakırer. Selçuklu ve Selçuklu öncesi Anadolu Türk mimarîsinde Tuğla Kullanımı. Ankara: y.y.,1981.
• Baxshaliyev, Veli. Nahçivan'ın Tarihi Eserleri. Bakü:y.y.,2017.
• Çoruhlu, Yaşar. “Erken Devir Türk Sanatındaki Hayvan Tasviri Geleneğinin Uygurlardaki Devamı Üzerine Notlar”. Türk Kültürü Araştırmaları 28/12-2(1992), 357-364.
• Ganiyev, Hasan. Azerbaycan Tarihi (En eski çağlardan XXI. yüzyılın ilk on yıllarına kadar). Bakü: y.y.,2019.