Akademisyenlerde Örgütsel Öğrenme ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışının İş Tatmini Üzerindeki Etkileri

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 222 - 243, 31.10.2020

Ebru Tekin Şükran Sırkıntıoğlu Yıldırım

https://doi.org/10.38057/bifd.812851

Cited By: 2

Öz

Günümüzde işletmeler varlıklarını sürdürebilmek için öğrenmeye ihtiyaç duymaktadırlar. Örgütsel öğrenmenin varlığı öğrenilen bilgilerin o işle ilgili olmasına ve uygulanabilir olmasına bağlıdır. Ayrıca işletmelerin varlıklarını devam ettirebilmeleri açısından önemli bir diğer kavram örgütsel vatandaşlık davranışıdır. Bireylerin çalışma ortamında bildiklerini paylaşması, birbirlerine yardımcı olmaları iş tatmini açısından önem arz etmektedir. Çalışmanın amacı, örgütsel öğrenme ve örgütsel vatandaşlık davranışının iş tatmini üzerindeki etkisini incelemektir. Bu amaç çerçevesinde 256 akademisyene anket çalışması uygulanmıştır. Elde edilen veriler regresyon analizi ile test edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda örgütsel öğrenme ve örgütsel vatandaşlık davranışının alt boyutlarının iş tatmini üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Bu kapsamda örgütsel öğrenmenin deneyim boyutunun iş tatmini üzerinde pozitif yönde anlamlı bir etkisi olduğu görülmüştür. Ayrıca örgütsel vatandaşlık davranışının centilmenlik ve sivil erdem boyutlarının iş tatmini üzerinde pozitif yönde anlamlı etkisi tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğrenme, Örgütsel Öğrenme, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, İş Tatmini

The Effect of Organizational Learning and Organizational Citizenship Behavior on Job Satisfaction

Öz

Today, businesses need to learn in order to survive. The existence of organizational learning depends on whether the information learned is relevant and applicable to the job. In addition, another important concept for businesses to survive is organizational citizenship behavior. It is important for individuals to share what they know in the work environment and to help each other in terms of job satisfaction. The main purpose of the study is to examine the effect of organizational learning and organizational citizenship behavior on job satisfaction. For this purpose, a questionnaire was applied to 256 academicians. The data obtained were tested by regression analysis. As a result of the analysis, it was seen that the sub-dimensions of organizational learning and organizational citizenship behavior were effective on job satisfaction. In this context, it has been observed that the experience dimension of organizational learning has a significant positive effect on job satisfaction. In addition, a significant positive effect of the dimensions of gentleman’s and civic virtue of organizational citizenship behavior on job satisfaction was determined.

Anahtar Kelimeler

Learning, Organizational Learning, Organizational Citizenship Behavior, Job Satisfaction

Kaynakça

• Aksoytürk, G. (2008). Örgütsel kültürünün örgütsel öğrenme üzerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Alanoğlu, M. (2014). Ortaöğretim kurumlarının örgütsel öğrenme düzeylerinin okul etkililiği ve örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Allison, B. J. (2001). Student classroom and career success: the role of organizational citizenship behavior. Journal of Educational for Business, (5), 284-290.
• Aquino, K. & Bommer, W. (2003). Preferential mistreatment. How victim status moderates the relationship between organizational citizenship behavior and workplace victimization. Organization Science, (4), 374-385.
• Arslantaş, C. C. (2006). Örgütsel öğrenmenin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. GÜ İİBF Dergisi, (3), 153-170.
• Atalay, İ. (2005). Örgütsel vatandaşlık ve örgütsel adalet. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Aydoğan, E. Orhan, F. Naldöken, Ü. Beylik, U. & Aksay K. (2011). Sağlık kurumlarında örgütsel öğrenme kapasitesi: bir kamu hastanesi örneği. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, (2), 191-213.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayınları.
• Bateman, T. S. & Organ, D. W. (1983). Job satisfaction and the good soldier: the relationship between affect and employee citizenship. Academiy of Management Journal, (4), 587-595.
• Basım, N. H. & Şeşen, H. (2006). İşletmelerin verimlilik ve etkililiğini arttırmada örgütsel vatandaşlık davranışı: büyük ölçekli işletmeler ve kobi'ler üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. İşletme ve Finans Dergisi, (21), 92-100.
• Basım, N. H. Şeşen, H. Sözen, C. & Hazır, K. (2009). Çalışanların öğrenen örgüt algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 55-66.
• Chang, C. C. Tsai, M. C. & Tsai, M. S. (2011). The organizational citizenship behaviors and organizational commitments of organizational members influences the effects of organizational learning. International Journal of Trade Economics and Finance, (1), 61-66.
• Chiva, R. & Alegre, J. (2008). Emotional intelligence and job satisfaction: the role of organizational learning capability. Personel Review, (6), 680-701.
• Chiva, R. & Alegre, J. (2009). Organizational learning capability and job satisfaction: an empirical assesment in the ceramic tile industry. British Journal of Management, (20), 323-340.
• Curry, C. D. (2016). Exploring vertical and horizontal dumensions of individualism and collectivism as predictors of organizational citizenship behavior. Doctoral dissertatio, Barry Üniversity, USA.
• Cyert, R. M. & March, J. G. (1963). A behavioral theory of the firm. Englewood Cliffs, NJ, (4), 169-187.
• Çetin, C. (2004). İnsan Kaynaklarının Eğitim ve Gelişimi. İstanbul: Seçkin Yayınları.
• Deluga, R. J. (1995). The relation between trust in the supervisor and subordinate organizational citizenship behavior. Military Psychology, (1), 1-16.
• Demir, E. (2015). Örgütsel vatandaşlık davranışı ve iş tatmini ilişkisi: eğitim sektörü üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Ankara.
• Demirel, Y. & Özçınar, M. F. (2009). Örgütsel vatandaşlık davranışının iş tatmini üzerine etkisi: farklı sektörlere yönelik bir araştırma. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, (1), 129-145.
• Demirel, Y. & Tohum, E. (2018). Örgütsel öğrenmenin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkisi. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Araştırmalar Dergisi, (2), 277-295.
• Egan, T. M. Yang, B. & Barlett, K. R. (2004). The effect of organizational learning culture and job satisfaction on motivation to transfer learning and turnover intention. Human Resource Development Quarterly, (3), 279-301.
• Ergin, B. (2014). Türkiye’de yükseköğretim sisteminde kalite ve etkililik açısından kendi kendine liderlik yaklaşımının öğretim üyesi yetkinlikleri ve örgütsel öğrenme kapasitesi üzerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• George, D. & Mallery, P. (2010). SPSS for windows step by step: a simple study guide and reference (10. Baskı). Gen, Boston, MA: Pearson Education, İnc.
• Gürbüz, S. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile duygusal bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. AİBÜ İİBFESA Dergisi, (1), 48-75.
• Hackman, J. R. & Oldham, G. R. (1975). Development of the job diagnostic survey. Journal of Applied Psychology, (2), 159-170.
• Horuz, İ. (2018). 360 derece performans değerlendirme sisteminin örgütsel öğrenme kapasitesi üzerine etkisine dair bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Düzce Üniversitesi, Düzce.
• İşcan, Ö. F. & Sayın, U. (2010). Örgütsel adalet, iş tatmini ve örgütsel güven arasındaki ilişki. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, (4), 195-216.
• Joo, Y. J. & Soonkwan, H. (2008). Organizational citizenship behavior and performance at the maquiladora. International Journal of Quality & Reliability Management, (25), 793-808.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok değişkenli istatistik teknikler (5. baskı). Asil Yayın Dağıtım: Ankara.
• Kara, A. (2019). İç müşteri ilişkileri yönetiminin iç girişimcilik üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
• Kayan, M. (2011). Yaşam kalitesi ve örgütsel vatandaşlık. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Kaymakçı, K. (2013). Örgütsel vatandaşlık davranışı ve iş tatmini arasındaki ilişki: sağlık sektöründe bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Lambert, E. G. (2010). The relationship of organizational citizenship behavior with job satisfaction, turnover intent, life satisfaction, and burnout among correctional staff. Criminal Justice Studies, (4), 361-380.
• Lepine, J. A. Erez, A. & Johnson, D. E. (2002). The nature and dimensionality of organizational citizenship behavior: a meta-analysis. Journal of Applied Psychology, (1), 52-54.
• Lo, M. & Ramayah, T. (2009). Dimensionality of organizational citizenship behavior in a multicultural society: the case of malaysia. International Business Research, (1), 48-55.
• Mackenzie, S. B. Podsakoff, P. M. & Fetter, R. (1993). The impact of organizational citizenship behavior on evalutions of salesperson performance. Journal of Marketing, (1), 70-80.
• Mert, İ. S. (2010). İş tatmini alt boyutlarının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi: yöneticiler üzerine bir araştırma. EA Dergisi, (30), 117-143.
• Miao, R. T. (2011). Perceived organizational support , job satisfaction, task performance and organizational citizenship behavior in china. University of Science and Technology Liaoning, (2), 105.
• Najafi, S. Noruzy, A. Azar, H. K. Shirkouhi, S. N. & Dalvand, M. R. (2011). Investigating the relationship between organizational justice, psychological empowerment, job satisfaction, organizational commietment and organizational citizenship behavior: an empirical model. African Journal of BusinessManagement, (13), 5241-5248.
• Nevis, E. Dibella, A. J. & Gould, J. M. (1995). Understanding organization learning systems. Sloan Management Review, (2), 73-85.
• Organ, D. W. (1988). Organizational Citizenship Behavior: the Good Soldier Syndrome, Lexington Books/DC Heath and Com.
• Öncül, M. S. (1999). Örgütsel öğrenme. MPMV Dergisi, (2), 7-24.
• Özer, P. (2013). Özel hastanelerin örgütsel öğrenme düzeyleri ile sağlık profesyonellerinin iş tatminleri ve iş yaşam kaliteleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Podsakoff, P. M. Mackenzie, S. B. Paine, J. B. & Bachrach, D. (2000). Organizational citizenship behaviors: a critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research. Journal of Management, (26), 513-563.
• Rose, R. C. Kumar, N. & Pak, O. G. (2009). The effect of organizational learning on organizational commitment, job satisfaction and work performance. The Journal of Applied Business Research, (6).
• Schnake, M. Dumler, M. & Cochran, D. S. (1993). The relationship between traditional leadership, super leadership and organizational citizenship behavior. Group & Organizational Management, (3), 352-365.
• Scott, L. B. & Christopher, C. A. (2004). Emotional intelligence and participation in decision-making: strategies for promoting organizational learning and change. Strategic Change, (2), 95-105.
• Sezgin, F. (2005). Örgütsel vatandaşlık davranışları: kavramsal bir çözümleme ve okul açısından bazı çıkarımlar. GÜ GEF Dergisi, (1), 317-339.
• Taşcı, D. & Koç, U. (2007). Örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel öğrenme değerleri ilişkisi: akademisyenler üzerinde görgül bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 373-382.
• Tekin, E. (2019). Paternalist liderliğin iş tatmini ve çalışan performansına etkisi üzerine bir araştırma. KÜ İİBFÜSSE Dergisi, (1), 178-204.
• Toplu, D. B. (1998). Kamu kurum arşivlerinde çalışan personelin iş tatmini. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Tsai, Y. & Wu, S. W. (2010). The relationships between organizational citizenship behavior, job satisfaction and turnover intention. Journal of Clinical Nursing, (19), 23-24.
• Vroom, V. H. (1967). Work and Motivation. New York: 3rd Printing.
• Yeşilyurt, H. & Koçak, N. (2014). İş doyumu ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkinin otel işletmeleri açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (2), 303-324.