FEN LİSESİ ÖĞRENCİLERİNİN AKADEMİK ÖZGÜVEN DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 46 - 53, 31.12.2024

Şükran Akpınar , Merve Çıracı , Ecrin Baş

https://doi.org/10.37215/bilar.1423550

Öz

Akademik özgüven öğrencinin yeteneklerini, başarısını, gelişimini, davranışlarını etkileyen önemli bir unsur olarak görülmektedir. Bu sebeple belli bir sınav başarısıyla öğrenci alan fen liselerinde öğrenim gören, akademik başarısı yüksek kabul edilen, gelecekte topluma yön veren lider bireyler olma potansiyeli taşıyan öğrencilerin akademik özgüven düzeylerinin incelenmesi önem arz etmektedir. Bu bağlamda gerçekleştirilen araştırma fen lisesi öğrencilerinin akademik özgüven düzeylerini farklı değişkenler açısından incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada nicel araştırma desenlerinden tarama deseni kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2022-2023 eğitim öğretim yılında Marmara Bölgesinin bir ilinde bulunan fen lisesinin 9, 10, 11 ve 12. sınıflarında öğrenim gören 307 öğrenci oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında “Kişisel Bilgi Formu”, “Akademik Özgüven Ölçeği” kullanılmıştır. Toplanan veriler, SPSS 26 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmaya göre öğrencilerin akademik özgüven düzeylerinin sınıf düzeyi, anne-baba eğitim düzeyi ve başarı algısı durumları açısından anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir. En yüksek akademik özgüven düzeyine sahip grubun on ikinci sınıflar olduğu
belirlenmiştir. Ölçeğin alt boyutlarından olan akademik sosyal doyum düzeyinin anne eğitim durumu “okuryazar değil” olanlar ile eğitim durumu “lise, lisans” olanlar arasında, “okuryazar değil” aleyhine anlamlı olarak farklılaştığı görülmüştür. Baba eğitim düzeyi ile toplam akademik özgüven, akademik öz yeterlik inancı, akademik motivasyon arasında anlamlı bir farklılık olduğu ortaya çıkmıştır. Başarı algısı yüksek olan öğrencilerin akademik özgüven düzeylerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulguların literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Lise son sınıf öğrencilerinin sınava hazırlık aşamasında bulunmaları, kendi geleceklerinde etkin rol almaları onların akademik özgüvenlerini olumlu yönde etkilediği düşünülmektedir. Bu sebeple alt sınıflarda bulunan öğrencilere hayatlarına dair çeşitli sorumluluklar verilerek özgüvenleri artırılabilir. Ayrıca ebeveynlerin eğitim düzeylerinin öğrencilerin akademik özgüvenleri üzerinde önemli bir etkisinin olduğu görülmüştür. Ebeveynlere gençlerde akademik özgüven ve önemi ile ilgili seminerlerin ve eğitimlerin düzenlenmesi ailelerin kendine güvenen bireyler yetiştirmesinde etkili olabilir.

Anahtar Kelimeler

Akademik Özgüven, Başarı, Fen Lisesi, Motivasyon, Sosyal Doyum

Determination of Academic Self-Confidence Levels of Science High School Students

Öz

Academic self-confidence is seen as an important factor affecting the student’s abilities, success, development and behavior. For this reason, it is important to examine the academic self-confidence levels of students studying in science high schools that accept students based on a certain exam success. In this context, the research aims to examine the academic self-confidence levels of science high school students in terms of different variables. In the study, a scanning design from quantitative research designs was used. The sample of the study consists of 307 students studying in the 9th, 10th, 11th and 12th grades of a science high school in a province of the Marmara Region in the 2022-2023 academic year. “Personal Information Form” and “Academic Self Confidence Scale” were used to collect data. The collected data was analyzed using the SPSS 26 program. According to the research, it was determined that the academic self-confidence levels of the students differ significantly in terms of grade level, parental education level and perception of success. It was determined that the group with the highest level of academic self-confidence was the twelfth graders. It was observed that the level of academic social satisfaction, which is one of the sub-dimensions of the scale, differed significantly between those whose mothers’ educational status was “illiterate” and those whose mothers’ educational status was “high school, undergraduate”, to the detriment of “illiterate”. It was revealed that there was a significant difference between father’s education level and total academic self-confidence, academic self-efficacy belief, and academic motivation. It has been determined that students with a high perception of success have higher levels of academic self-confidence. It is thought that the findings obtained as a result of the research will contribute to the literature. It is thought that the fact that high school seniors are in the exam preparation phase and take an active role in their own future has a positive effect on their academic self-confidence. For this reason, students in lower grades can be given various responsibilities in their lives to increase their self-confidence. It has also been observed that parents’ education levels have a significant impact on students’ academic self-confidence. Organizing seminars and trainings for parents about academic self-confidence and its importance in young people
can be effective in raising self-confident individuals.

Anahtar Kelimeler

Academic self-confidence, success, science high school, motivation, social satisfaction.

Kaynakça

• Akbaba, S. (2006). “Eğitimde Motivasyon”. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 343-361.
• Akuş, C. (2022). “Yatılı Bölge Okulunda Okuyan Öğrencilerin Umut Düzeyleri ile Akademik Özgüven Düzeyleri Arasındaki İlişki”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale-Türkiye.
• Kugle, C. L., Clements, R. O., Powell, P. M. (1983). “Level and Stability of Self-Esteem in Relation to Academic Behavior of Second Graders”. Journal of Personality and Social Psychology, 44 (1), 201.
• Mammadov, E., Keser, E. (2016). “Duygusal Zekâ İle Akademik Başarı İlişkisi: Turizm Lisans Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma”. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 13 (3), 85-101.
• Ateş, A. (2020). “Öğrencilerin Özgüven ve Sorumluluk Duygusunun Akademik Başarı Üzerindeki Rolü”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul-Türkiye.
• Bandura, A. (1977). “Self-efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change”. Psychological Review, 84 (2), 191-215.
• Bozkurt, A. İ., Gürçay, D., Kaptan, F., & Berberoğlu, G. (2000). “Öğretmen Adaylarının Fen Derslerindeki Başarılarını Etkileyen Faktörler”. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi, 6-8.
• Canpolat, A. M., Kazak Çetinkalp, Z. (2011). “İlköğretim II. Kademe Öğrenci-Sporcuların Başarı Algısı ve Öz-Yeterlik Düzeyleri Arasındaki İlişki”. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13 (1), 14-19.
• Çakır, Ö., Kan, A., & Sünbül, Ö. (2006). “Öğretmenlik Meslek Bilgisi ve Tezsiz Yüksek Lisans Programlarının Tutum ve Özyeterlik Açısından Değerlendirilmesi”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 36-47.
• Çakmak, Ö. (2008). “Eğitimin Ekonomiye ve Kalkınmaya Etkisi”. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 33-41.
• Çelik, İ. (2014). “Ortaokul Öğrencilerinin Özgüven Düzeyinin Bazı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi Afyonkarahisar Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara-Türkiye.
• Erbe, B. (2000). “Correlates Of School Achievement İn Chicago Elementary Schools”. Paper Presented At The Annual Meeting of The American Educational Research Association, New Orleans, LA.
• Fetler, M. (2001). “Student Mathematics Achievement Test Scores, Droupout Rates, and Teacher Characteristics”. Teacher Education Quarterly, 28 (1), 151-168.
• Fromm, H. (1947). Man for Himself: An Inquiry Into the Psychology of Ethics: Reinehart. New-York.
• Gökkaya, D., Biçer, T. (2017). “Psikolojik Beceri Kıstası Olarak Özgüvenin, Elit Sporcuların Performansına Katkısı; Boks Milli Takımı Örneği”. Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2 (1), 16-28. doi: 10.22396/sbd.2017.22
• Güzeller, C. O., Eser, M., Aksu, G. (2016). “Üniversite Öğrencilerinin Mezun Oldukları Lise Türünün, Matematik Başarısı ve Eleştirel Düşünme Eğilimi Üzerindeki Etkisi”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (1), 223-236. doi: 10.17860/efd.61075
• Hanum, W. S., & Jamal, N. Y. (2017). “Self-Efficacy and Academic Performance of Secondary Schools Students in Perak: an Exploratory Outlook”. International Journal of Academic Research in Progressive Education and Development, 6 (3), 41-55. doi: 10.6007/IJARPED/v6i3/3081
• Hazrati-Viari, A., Rad, A. T., & Torabi, S. S. (2012). “The Effect of Personality Traits on Academic Performance: The Mediating Role of Academic Motivation”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 32, 367-371. doi: 10.1016/j.sbspro.2012.01.055
• Kalkan, A., Bakioğlu, F., & Toprak, Y. (2020). “Akademik Özgüven Ölçeğinin (AÖÖ) Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Milli Eğitim Dergisi, 49(225), 319-342.
• Kaplan, D. S., Liu, X., Kaplan, H. B. (2001). “Influence of Parents’ Self Feelings and Expectations on Children’s Academic Performance”. The Journal of Educational Research, 94 (6), 360-370.
• Karademir, N. (2015). “Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğrencilerinin Özgüven Algıları”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (1), 53-77.
• Karasar, N. (1998). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Nobel Yayın Dağıtım. Ankara-Türkiye
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2006). ÖBBS 2004-İlköğretim Öğrencilerinin Başarılarının Belirlenmesi: İngilizce Bilgisayar Okuryazarlığı: MEB Basımevi. Ankara-Türkiye.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2007). ÖBBS 2005-İlköğretim Öğrencilerinin Başarılarının Belirlenmesi: Türkçe Raporu: MEB Basımevi. Ankara-Türkiye.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2024). Eğilimler. [Erişim: 12.12.2024, adresi: https://tymm.meb.gov.tr/beceriler/egilimler] , (12.12.2024)
• Mohammed, A. I., Dawaki, M. A., Idris, M., Abdulhameed, Z., Bello, H., & Abdullahi, R. (2017). “An Assessement Extra-Curricular Activities and Primary School Pupils’ Academic Self-Efficacy in Gwale Local Government Area, Kano State of Nigeria”. KIU Journal of Humanities, 2 (1), 295-304.
• Nelson Laird, T. F. (2005). “College Students’ Experiences With Diversity and Their Effects on Academic Self-Confidence, Social Agency, and Disposition Toward Critical Thinking”. Research in Higher Education, 46, 365-387.
• Öztürk, N. (2017). “Üniversite Öğrencilerinin Algıladıkları Aile İklimi ve Anne-Babaya Bağlanma Biçimleri ile Özgüven Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 3 (1), 9-22.
• Sadeghi, A., Niayfar, G. H., Azizi, S., Nejad, D. A., Babaei, M. (2016). “Investigation of The Role of The University in Students’ Academic Self Confidence, University of Guilan, Faculty of Humanities”. Sociology Mind, 6 (3), 130-139. doi: 10.4236/sm.2016.63011
• Senemoğlu, N. (2015). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim Kuramdan Uygulamaya. (24. Basım): Yargı Yayınları. Ankara-Türkiye.
• Soner, O. (2000). “Aile Uyumu, Öğrenci Özgüveni ve Akademik Başarı Arasındaki İlişkiler”. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 12 (12), 249-260.
• Şahan, H. H. (2008). “Zenginleştirilmiş Öğretim Etkinliklerinin İlköğretim 3. Sınıf Matematik Dersi Öğretim Programındaki Kazanımların Gerçekleşme Düzeyine ve Öğrencilerin Akademik Özgüven Özelliklerine Etkisi”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 56 (56), 607-632.
• Şahin, Z. (2016). “İlkokul Öğrencilerinde Dil ve Konuşma Bozukluğunun Öğrencilerin Özgüveni Üzerine Etkisi: 50.Yıl Ortaokulu ve Dilkonmer Örneği”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nişantaşı Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul-Türkiye. Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.): Pearson, Boston. Türk Dil Kurumu (TDK). (2024). Güncel Türkçe Sözlük. [Erişim: 12.12.2024, adresi: https://sozluk. gov.tr/] , (12.12.2024)
• Usta, H. G. (2017). “Examination of the Relationship between TEOG Score Transition (from Basic to Secondary Education), Self-Confidence, Self-Efficacy and Motivation Level”. Journal of Education and Practice, 8 (6), 36-47.
• Wylie, R. C. (1961). The Self Concept. University of Nebraska Press, Lincoln.
• Whiting, G. (2014). The Scholar Identity Model: Black Male Success in the K–12 Context, Building on Resilience: Stylus Publishing, Sterling Virginia. Yalçın, A. (2022). “7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Medya Tutumları ile Benlik Saygıları ve Akademik Özgüvenleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul-Türkiye.
• Zellner, A. (2017). “Gender, Self-Rating and Achievement, and Choice of College Major”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Department of Economics Texas Christian University, Texas-USA