Boylu Ardıç (Juniperus excelsa Bieb.) Türünün Yapraklarında Uçucu Yağ Miktarı ve Bileşenleri

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 119 - 128, 30.11.2017

Serkan Gülsoy Aslan Merdin

Öz

Bu çalışma Batı Akdeniz bölgesinde geniş bir yayılışa sahip olan boylu ardıç (Juniperus excelsa Bieb.) türünün yapraklarındaki uçucu yağ miktarı ve özelliklerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada 20 farklı örnek alandan yaprak örnekleri toplanmıştır. Toplanan bu yaprak örnekleri hava kurusu haline getirildikten sonra su buharı destilasyon yöntemi kullanılarak yapraklardan uçucu yağ elde edilmiştir. Yapraklarda ortalama % 0.87 ±0.12 v/w oranında uçucu yağ belirlenmiştir. Ayrıca çalışmaya konu olan her bir alandan alınan örneklerden GC/MS yöntemi aracılığı ile uçucu bileşenler tespit edilmiştir. Bu işlem neticesinde yapraklarda toplam 41 farklı uçucu bileşen belirlenmiş olup, bu bileşenler içerisinde α-pinen (%81.28 ±2.76), mirsen ( %5.19 ±0.91) ve limonen ( %4.52±0.86)’in majör uçucu bileşenler olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Boylu Ardıç, GC/MS Yöntemi, Su Buharı Distilasyonu, Uçucu Yağ Bileşimi.

Essential Oil Yield and Components of Juniper (Juniperus excelsa Bieb.) Leaves

Öz

This study was
carried out in order to determine essential oil yield and components in the
leaves of Crimean juniper (Juniperus
excelsa Bieb.), which has a wide distribution in the western Mediterranean
region. Leaf specimens were collected from 20 different samples at this study.
All samples were air-dried and then essential oil was obtained from the leaves
using water vapour distillation method. The average essential oil yield for the
20 different samples plots was 0.87±0.12 v/w. In addition, the volatile
components were determined by GC/MS method from the leave samples of J. excelsa. A total of 41 volatile
components were identified in the leaves, and α-pinene (%81.28 ± 2.76), myrcene
(%5.19 ± 0.91) and limonene (%4.52 ± 0.86) were found as major volatile
components.

Anahtar Kelimeler

Crimean juniper, GC/MS Metod, Water Steam Distillation, Volatile components

Kaynakça

• Acar, İ. (1989). Liquidambar orientalis Mill. balsamı eterik yağının GC-MS-DS sistemi ile analiz edilerek bileşiminin belirlenmesi. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Teknik Rapor No:33, 11s. Ankara.
• Adamopoulos, S., Koch, G. (2011). “Wood structure and topochemistry of Juniperus excelsa”, IAWA Journal, 32 (1), 67-76.
• Adams, R. P. (1990b). The Chemical Composition of Leaf Oils of Juniperus excelsa M.-Bieb. Journal of Essential Oil Research, 2 (1), 45-48.
• Ahmad, S., Beg, Z.H. (2013). “Hypolipidemic and antioxidant activities of thymoquinone and limonene in atherogenic suspension fed rats”. Original Research
• Article Food Chemistry, 138, 1116-1124.
• Akgül, A., Bayrak, A.(1989). Mersin bitkisi (Myrtus communis L.) yapraklarının uçucu yağ verimi ve yağların bileşimi. TÜBİTAK Doğa Bilim Dergisi, 13(2), 143-147.
• Aswal, B.S., Goel, A.K. (1989). Less Known Medicinal Uses of Three Plants from Western Himalaya (India). Economic Botany 43(3), 419-420.
• Atalay, İ. (1987). Sedir (Cedrus libani A. Rich.) ormanları’nın yayılış gösterdiği alanlar ve yakın çevresinin genel ekolojik özellikleri ile sedir tohum transfer rejyonlaması. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, 663, 167s. Ankara.
• Bae, G.S., Park, K.C., Choi, S.B., Jo, I.J., Choi, M.O., Hong, S.H., Song, K., Song, H.J., Park, S.J.( 2012). Protective effects of alpha pinene in mice with cerulean-induced acute pancreatitis. Life Sciences, 91, 866–871.
• Bağcı, E., Koçak, A. (2008). Salvia palaestina Bentham ve S. tomentosa Miller türlerinin uçucu yag kompozisyonu, kemotaksonomik bir yaklasım. Fırat Üniveritesi Fen ve Mühendis Bilimleri Dergisi, 20(1), 35-41.
• Bağdat, B. (2006). Tıbbi Ve Aromatik Bitkilerin Kullanım Alanları, Tıbbi Adaçayı (salvia officinalis l.) Ve Ülkemizde Kekik Adıyla Bilinen Türlerin Yetiştirme Teknikleri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2006 Cilt: 15 Sayı: 1-2.
• Başer, K.H.C. (1993). Essential oils of Anatolian Labiatae: A profile. Acta Horticulture, 333, 217–238.
• Başer, K.H.C. (2010). Tıbbi ve aromatik bitkisel ürünlerin üretimi ve kalite kontrolü. Anadolu Üniversitesi Yayın No. 2109, Anadolu Üniversitesi Yayınevi, Eskişehir.
• Bakkali, F., Averbeck, S., Averbeck, D., Idaomar, M. (2008). “Biological effects of essential oils a review”. Food and Chemical Toxicology, 46, 446–75.
• Baydar, H. (2005). Yayla kekiği (Origanum minutiflorum O. Schwarz et. P. H. Davis)'nde farklı toplama zamanlarının uçucu yağ içeriği ve uçucu yağ bileşenleri üzerine etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(2), 175-178.
• Baytop, T. (1999). Türkiye’de Bitkilerle Tedavi. Nobel Tıp Kitapevleri Yayını, 2. Baskı,480s, İstanbul.
• Da Fonseca, C.O., Simao, M., Lins, I.R., Caetano, R.O., Futuro, D., Quirico-Santos, T. (2011). Efficacy of monoterpene perillyl alcohol upon survival rate of patients with recurrent glioblastoma. Journal of cancer research and clinical oncology, 137(2), 287-293.
• De Saldanha da Gama Fischer, J., Costa Carvalho, P., da Fonseca, C.O., Liao, L., Degrave, W.M., da Gloria da Costa Carvalho, M., Yates, J.R., Domont, G.B. (2011). “Chemo-resistant protein expression pattern of glioblastoma cells (A172) to perillyl alcohol”. Proteomics Research Journal, 10 (1), 153-160.
• Donahue, N.M., Henry, K.M., Mentel, T.F., Kiendler-Scharr, A., Spindler, C., Bohn, B., Brauers, T., Dorn, H.P., Fuchs, H., Tillmann, R., Wahner, A., Saathoff, H., Naumann, K.H., Mohler, O., Leisner, T., Muller, L., Reinnig, M.C., Hoffmann, T., Salo, K., Hallquist, M., Frosch, M., Bilde, M., Tritscher, T., Barmet, P., Praplan, A.P., DeCarlo, P.F., Dommen, J., Prevot, A.S.H., Baltensperger, U. (2012). Aging of biogenic secondary organic aerosol via gas-phase OH radical reactions. Proceedings of the National Academy of Sciences, 109, 13503-13508.
• Do Vale, T.G., Couto Furtado, E.C., Santos, J.G., Viana, G.S. (2002). “Central effects of citral, myrcene and limonene, constituents of essential oil chemotypes from Lippia alba (Mill.) n.e. Brown. Phytomedicine”. İnternational Journal of Phytotherapy And Phytopharmacology, 9 (8), 709–714.
• Duru, M.E., Harmandar M. (1993). Liquidambar orientalis Miller Uçucu Yağının Bileşimi. IX. Kimya ve Kimya Mühendisliği Sempozyumu, 93 s, Trabzon.
• Ebcioğlu, N. (2003). Sağlığımız İçin Yararlı Bitkiler. Remzi Kitabevi, ISBN: 975-14-0785-0, İstanbul, 182.
• Ehsani, E., Akbari, K., Teimouri, M., Khadem, A. (2012). Chemical composition and antibacterial activity of two Juniperus species essential oils. African Journal of Microbiology Research, 6(38), 6704-6710.
• Emami, A. S., Abedindo, B. F., Khayyat, M. H. (2011a). Antioxidant Activity of the Essential Oils of Different Parts of Juniperus excelsa M. Bieb. subsp. excelsa and J. excelsa M. Bieb. subsp. polycarpos (K. Koch) Takhtajan (Cupressaceae), 10 (4), 799-810.
• Erenler, R. (1997). Yüksek Ardıç (Juniperus excelsa Bieb.)’ın Meyvelerindeki Bileşiklerin İzolasyonu, Yapı Tayini ve Aktivite Testleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), 68 s., Tokat.
• Evliyaoğlu, S. (1996). Türkiye turizm coğrafyası ve Türkiye coğrafyasının anahatları. Dizgi Ofset, 72s. Ankara.
• Fakir, H. (2014). Juniperus L. (Ardıçlar). (Editör) Akkemik, Ü. 2014. Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları 1. Ü., TC Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 115-174.
• Faydaoğlu, E., Sürücüoğlu, M. S. (2011). Geçmişten Günümüze Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Kullanılması ve Ekonomik Önemi . Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2011, 11 (1): 52 - 67.
• Fahlbusch, K.G., Hammerschmidt, F.J., Panten, J., Pickenhagen, W., Schatkowski, D., Bauer, K., Garbe, D., Surburg, H. (2002). Flavors and Fragrances, ullmann's encyclopedia of ındustrial chemistry. Weinheim, Wiley-VCH.
• Fujita, T., Sezik, E., Tabata, M, Yeşilada, E., Honda, G., Takeda, Y., Tanka, T. ve Takaishi, Y. (1995). Traditional Medicine in Turkey, VII. Folk Medicine in Middle and West Black Sea Regions, Econ. Bot., 49, 406-422.
• Grassman, J., Hippeli, S., Elstner, E.F. (2002). Plant’s defence and its benefits for animals and medicine: role of phenolics and terpenoids in avoiding oxygen stress. Plant Physiology and Biochemistry, 40, 471-478.
• Gülsoy, S. (2011). Pistacia terebinthus L. subsp. palaestina (Boiss.) Enler (Anacardiaceae)'in göller yöresi'ndeki yetişme ortamı özellikleri ve yetişme ortamı-meyve uçucu yağ içeriği etkileşimleri. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 194 s.
• Gültekin H.C. (2007). Türkiye Ardıç (Juniperus L.) Türlerinin Ekolojisi ve Silvikültür Teknikleri. Orman Mühendisleri Odası Yayını, Ankara, Turkey.
• Gürkan, E. (2003). Bitkisel Tedavi. Marmara Üniversitesi Yayınları, No:699, Fakülte Yayın No:19. Khoury, M., El Beyrouthy, M., Ouaini, N., Iriti, M., Eparvier, V., Stien, D. (2014). Chemical composition and antimicrobial activity of the essential oil of Juniperus excelsa M. Bieb. growing wild in Lebanon. Chemistry & biodiversity,11(5), 825-830.
• Koç. T. (2002). Bitkilerle Sağlıklı Yaşam. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, s. 102-104.
• Lazutka, J.R., Mierauskien, J., Slap, G., Dedonyt, V. (2001). Genotoxicity of dill (Anethum graveolens L.), peppermint (Mentha piperita L.) and pine (Pinus sylvestris L.) essential oils in human lymphocytes and Drosophila melanogaster. Food and Chemical Toxicology, 39, 485–92.
• Lorenzetti, B.B., Souza, G.R.E.P., Sarti, S.L.J., Santos Filho, D., Ferreira, S.R.H. (1991). "Myrcene mimics the peripheral analgesic activity of lemongrass tea". Journal of Ethnopharmacology, 34(1), 43–48.
• Martin, S., Padilla, E., Ocete, M.A., Galvez, J., Jimménez, J., Zarzuelo, A. (1993). Anti-inflammatory activity of the essential oil of Bupleurum fruticescen. Planta Medica, 59, 533–536.
• Matsuo, A.L., Figueiredo, C.R., Arruda, D.C., Pereira, F.V., Scutti, J.A., Massaoka, M.H., Travassosa, L.R., Sartorellib, P., Lagob J.H.G. (2011). “α- Pinene isolated from Schinus terebinthifolius Raddi (Anacardiaceae) induces apoptosis and confers antimetastatic protection in a melanoma model” , Biochem Biophys Res Commun, 29, 411–54.
• Muhammad, I., Mossa, J.S., El-Feraly, F.S. (1992). Antibacterial Diterpens From the Leaves and Seeds of Juniperus excelsa M. Bieb. Phytotherapy Research 6(5), 261-264.
• Nadir, M., Rasheed, M., Ahmed, A. (2013). Comparative studies on the phytochemistry of essential oil from needles and berries of Juniperus excelsa M. Bieb, IAEA, 438-443.
• Nakaizumi, A., Baba, M., Uehara, H., Iishi, H., Tatsuta, M. (1997). d-Limonene inhibits N-nitrosobis(2-oxopropyl)amine induced hamster pancreatic carcinogenesis. Cancer letters, 117(1), 99-103.
• Nama, S.Y., Chungb, C., Seoc, J.H., Rahd, S.Y., Kima, H.M., Jeong, H.J. (2014). The therapeutic efficacy of α-pinene in an experimental mouse model of allergic rhinitis. International Immunopharmacology, 23, 273–282.
• Nissen, .L, Zatta, A., Stefanini, I., Grandi, S., Sgorbati, B., Biavati, B., Monti, A. (2010). “Characterization and antimicrobial activity of essential oils of industrial hemp varieties (Cannabis sativa L.)”, Fitoterapia 81, 413–419.
• OGM. (2012). Türkiye Orman Varlığı-2012, TC Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Orman İdaresi ve Planlama Dairesi Başkanlığı. Erişim Tarihi: 30.11.2016. https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/T%C3%BCrkiye%20Orman%20Varl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-2015.pdf.
• Rufino, A.T., Ribeiro, M., Judas, F., Salgueiro, L., Lopes, M.C., Cavaleiro, C., Mendes, A.F. (2014). “Antiinflammatory and chondroprotective activity of (+)-α-Pinene: structural and enantiomeric selectivity”, J Nat Prod, 77, 264–269.
• Russo, E.B. (2011). Taming THC: potential cannabis synergy and phytocannabinoid-terpenoid entourage effects. British Journal of Pharmacology, 163(7), 1344–1364.
• Sela, F., Karapandzova, M., Stefkov, G., Cvetkovikj, I., Kulevanova, S. (2015). Chemical composition and antimicrobial activity of essential oils of Juniperus excelsa Bieb. (Cupressaceae) grown in R. Macedonia, Pharmacognosy Res., 7 (1): 74–80.
• Simonsen, J.L. (1957). The Terpenes (2nd edition). Cambridge University, 2, pp 105-191.
• Soković, M. D., Ristić, M., Grubišić, D. (2004). “Chemical Composition and Antifungal Activity of the Essential Oil from Juniperus excelsa Berries”, Pharmaceutical Biology, Vol. 42, Nos. 4–5, pp. 328–331.
• Şarer, E. (1988). Salvia yosgadensis Freyn. et Bornm. Uçucu Yağı Üzerine Kimyasal Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 18(1), 38-43.
• Tawatsin, A., Wratten, S. D., Scott, R. R., Thavara, U., Techadamrongsin, Y. (2001). Repellency of volatile oils from plants against three mosquito vectors. Journal of Vector Ecology, 26, 76-82.
• Topçu, G., Gören, A. C., Bilsel, G., Bilsel, M., Çakmak, O., Schilling, J., Kinston, D.G.I. (2005). Cytotoxic Activity and Essential Oil Composition of Leaves and Berries of Juniperus excelsa”, Pharmaceutical Biology, 43 (2), 125-128.
• Toroğlu, S., Dığrak, M., Çenet, M. (2006). Baharat olarak tüketilen Laurus nobilis Linn ve Zingiber officinale Roscoe bitki uçucu yağlarının antimikrobiyal aktiviteleri ve antibiyotiklere in-vitro etkilerinin belirlenmesi. KSU Journal of Science and Engineering, 9(1), 20-26.
• Uedo, N., Tatsuma, M., Iishi, H., Baba, M., Sakai, N., Yano, H., Otani, T. (1999). Inhibition by d-limonene of gastric carcinogenesis induced by N-methyl-N’-nitrosoguanidine in Wistar rats. Cancer Letters, 137, 131-136.
• Uyanık, M., Kara, Ş. M., Gürbüz, B,, Özgen, Y. (2013). Türkiye'de bitki çeşitliliği ve endemizm. Ekoloji Kongresi, 02-04 Mayıs 2013, Tekirdağ.
• Ünlü, M., Vardar-Ünlü, G., Vural, N., Dönmez, E., Çakmak, O. (2008). “Composition and antimicrobial activity of Juniperus excelsa essential oil”, Chemistry of Natural Compounds, 44 (1), 129-131.
• Wagner, K., Elmafda, I. (2003). Biological relevance of terpenoids-overview focusing on mono-, di- and tetraterpenes. Annals of Nutrition and Metabolism. 47, 95-106.