DİVAN ŞİİRİNDE TUĞRA TAVSİFLERİ

Yıl 2000, Sayı: 14, 87 - 97, 01.06.2000

Ahmet Mermer

Öz

Hayata bakışta iki dünyadan söz edilir; biri beş duyuyla algılanan dünya, diğeri sanatın dünyası. Bu iki dünya açısından Divan edebiyatı, di­ğer edebiyatlara göre, daha soyuttur. Divan edebiyatı, sanatın dünyasını tercih etmiş bir edebiyattır. Divan şairleri için, hüner ve marifet ön planda­dır. Bu edebiyatta hüner, eşyanın veya olayın çeşitli edebi sanatlarla adı­nı değiştirmek ve onun daha mükemmel, daha güzel, daha heyecan ve­rici benzerini bulmaktır. Divan edebiyatında sanat, çeşitli teşbih unsurla­rına yaklaşmak ve onu ifadeye çalışmaktır. Şiir sanatının esprisi, kendi mâhiyetinden kaynaklanan her şeyi, kendi özellik ve yapısına uygun şe­kilde kullanıp kullanmadığına dayanmaktadır. Divan şairleri, aynı konuyu ortak benzetmelerle mümkün olduğu kadar değişik imajlarla ifade etme­ye çalışmışlardır. Bu bakımdan divan şiiri imajlarla yüklüdür. Şiirlerde imaj, süsleyici unsur olduğu kadar, fonksiyonel unsurdur da. işte biz de, imajın süsleyici ve fonksiyonel özelliğini yansıtan tuğra üzeri­ne yazılmış şiirler üzerinde durduk. Tuğra, şiirlerde Leit-motif, yani esas unsurdur. Tuğranın şeklî özellikleri göz önüne alınarak yer yer fermanla birlikte Osmanlı hanedanının maddî ve manevî gücü dile getirilmiştir. Söz konusu şiirlerde ortak özellikler bir bir sıralandı ve kendi aralarında mukayese yapıldı. Osmanlı'nın sanat ve ihtişamını gösteren şiirler ince­lendi

Anahtar Kelimeler

Sanatın dünyası, imaj, Divan şiiri, Estetik ve Tuğra

DESCRIPTIONS OF ROYAL STAMPS IN CLASSICAL OTTOMAN POETRY

Öz

Two worlds are spoken of in viewing life; one is the world experienced through five senses, the other is the world of arts. in terms of these two worlds, Classical Ottoman Literatüre is more abstract than other types of literatüre, it is the literatüre that preferred the world of arts. For the poets of this literatüre, sicili and dexterity are of the utmost importance. in this type of literatüre, the sicili is to change the names of things or phenomena by means of various types of metaphor, and to discover more perfect, more beautiful and more exciting aspects of those things and phenomena. The art in Classical Literatüre is to approach various metaphoric properties and try to express them. The goal of poetry is to make sure that a metaphor is properly used for the structure and essence of the thing and phenomenon in question. Poets tried to express the
same object with similar metaphors using as many various images as possible. in this respect, Classical Poetry abounds in images. Images in poetry are not only ornamental but also functional properties. Therefore, this study investigates poems written about royal stamps reflecting the ornamental and functional properties of images. Royal stamp is "leit- motif, that is the main property in such poems. Besides the formal properties in royal stamps material as well as spiritual power of Ottoman dynasty were occasionally expressed. Common points in poems in question are listed one by one, and comparisons are made among themselves. Classical poets tried to show in their poems the art and magnificence of the Ottomans.

Anahtar Kelimeler

The world of arts, Images, Classical Ottoman Poetry, Aesthetics, Royal Stamps