Fenomenolojik Bir Çalışma: Türk Kültüründeki Kurt Kültü Üzerine Öğrenci Düşünceleri

Yıl 2019, Sayı: 89, 77 - 94, 30.04.2019

Ünsal Umdu Topsakal , İlyas Topsakal

https://doi.org/10.12995/bilig.8904

Cited By: 1

Öz

Kurt özellikle Amerika, Avrupa ve İskandinav ülkelerinde yaban hayatının sembolü olmuş ve tehlikeli, korku salan bir hayvan olarak algılanmaya başlanmıştır. Batı kaynaklı hikâyeler ve çizgi filmler de öğrencilerin kurt algılarını etkilemektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda kurdun ekosistemdeki önemi üzerinde durulmakta ve öğrencilerin kurt algıları belirlenip eğitim sistemiyle olumlu tutum geliştirilmeye çalışılmaktadır. Çalışmamızdaki amaç, Türk dünyasındaki çocukların kurt algılarını belirlemektir. Bu amaçla Türk dünyası üç ana bölgeye ayrılmıştır. Birinci bölge; Anadolu ve çevresini içeren Türkiye, KKTC, Kafkasya, Balkanlar, Suriye, İran ve Irak Türklerinin yaşadığı alanı kapsamaktadır. İkinci bölge; Tatar, Başkurt, Çuvaş, Özbek, Kazak, Kırgız, Türkmen ve Uygur Türklerinin yaşadığı alanı içermektedir. Üçüncü ve son bölge ise Altay, Tuva, Hakas, Yakut, Şor ve Teleüt Türklerinin yaşadığı alan olarak tespit edilmiştir. Her üç bölgeden toplam 200 öğrenci ile nitel olarak veriler toplanmıştır. Türk mitolojisinde önemli yere sahip kurtla ilgili destanların ve halk inanışlarının öğrencilerin kurda karşı olumlu tutum geliştirmelerinde etkili olduğu görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Kurt kültü, Türk dünyası, Türk kültürü, halk inanışları, eğitim, fen eğitimi

A Phenomenological Study: Students’ Thinking on Wolf Cult in Turkish Culture

Öz

Wolves have become a terrifying and hazardous symbol animal of wildlife, particularly in America, Europe and Scandinavian countries. Western-originated narratives and cartoons about wolves affect students’ perception of wolves. In recent years, studies have been focused on the importance of wolves on the ecosystem and efforts have been made to determine the students’ perception of wolves and to turn them into positive direction with the education system. Our mission in this study is to determine the perceptions of children in the Turkish world on wolves. To this end, the Turkish World is divided into three main regions. The first region covers Anatolia and its surroundings, Turkey, Turkish Republic of Northern Cyprus, the area inhabited by Caucasus, Balkans, Syria, Iran and Iraqi Turks. The second region contains the area inhabited by Tatar, Bashkir, Chuvash, Uzbek, Kazakh, Kyrgyz, Turkmen and Uyghur Turks. The third and last region has been identified the area where the Altai, Tuva, Khakas, Yakut, Shor and Teleut Turks live. Qualitative data were collected from a total of 200 students from all three regions. Also, it has been seen that epics and folk beliefs about wolf which have a significant place in Turkish mythology have been effective in developing the positive attitude of students towards wolves.

Anahtar Kelimeler

Wolf cult, Turkish world, Turkish culture, folk beliefs, education, science education

Kaynakça

• Aliyeva, Tanilla (2000). “Türk Dünyası ve Kızılderililerde Kurt Motifi”. Türksoy Dergisi 1: 40-43.
• Armutak, Altan (2002) “Doğu ve Batı Mitolojilerinde Hayvan Motifi I”. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 28 (2): 411-427.
• Aslan, Namık (2010) “Kurt Motifinin Türk Menşe Efsanelerindeki Anlamı Üzerine” Milli Folklor 22 (87): 72-77.
• Bjerke, Tore vd. (1998). “Attitudes toward Wolves in South-Eastern Norway”. Society and Natural Resources 11 (2): 169–178.
• Boitani, Luigi (1992). “Wolf Research and Conservation in Italy”. Biol. Conserv. 61:125-132.
• Boitani, Luigi (2000). “Action plan for the conservation of Wolves in Europe (Canis lupus)”. Nature and Environment 113: 1-85.
• Charter, Elizabeth (2003). “The Use of Think Aloud Methods in Qualitative Research an Introduction to Think-Aloud Methods”. Brock Education 12 (2): 68-82.
• Driver, Rosalind vd. (1985a). “Children’s Ideas and The Learning of Science”. Ed. R. Driver, E. Guesne, & A. Tiberghien. Children’s Ideas in Science. Buckingham, England: Open University Press. 1-9.
• Driver, Rosalind vd. (1985b). “Some Features of Children’s Ideas and Their Implications for Teaching”. Ed. R. Driver, E. Guesne and A. Tiberghien. Children’s Ideas in Science. Buckingham, England: Open University Press. 191- 201.
• Duman, Mustafa (2012). “Bozkurttan Hızır’a Türk Halk Anlatmalarında Kılavuz”. Millî Folklor 24 (96): 190-201.
• Dunlap, Thomas (1988). Saving America’s Wildlife. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Ergin, Muharrem (2014). Dede Korkut Kitabı I. İstanbul: Boğaziçi Yay.
• Gülşen, Hacer (2013). “Kurt Motifi Üzerine Bir İnceleme”. Akademik Bakış Dergisi 39: 1-11.
• Horata, Osman (2017). “Türk Dünyası’nın Kültürel Ufukları: Tarihsel Bağlam içinde Genel Bir Değerlendirme”. Bilig - Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 82: 117-131.
• Juraev, Mamatqul ve Barno Nurmadova (2010). “Özbek Halkbiliminde Kurt Kültüne Ait Halk İnançları”. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi 10 (1): 145-150.
• Kafesoğlu, İbrahim (2014). Umumi Türk Tarihi Hakkında Tespitler, Görüşler, Mülahazalar. İstanbul: Ötüken Yay.
• Kalafat, Yaşar (2007). Türk Kültürlü Halklarda Halk İnançları-I, Türk Halk İrfanında Kurt. İstanbul: Lalezar Kitabevi Yay.
• Likwornik, Helena (2015). “Who’s Afraid of The Big Bad Wolf? The Interweaving of Values and Science”. Canadian Journal of Philosophy 45 (3): 382-403.
• MEB (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• Ögel, Bahattin (1989). Türk Mitolojisi. C.1. Ankara: TTK Yay.
• Ögel, Bahattin (2001). Dünden Bugüne Türk Kültürürnün Gelişme Çağları. İstanbul: TDAV Yay.
• Patrick, Patricia vd. (2013). “Students (ages 6, 10, and 15 years) in Six Countries Knowledge of Animals”. NORDINA 9 (1): 17-32.
• Prokop, Pavol ve Milan Kubiatko (2008). “Bad Wolf Kills Lovable Rabbits: Children’s Attitudes Toward Predator and Prey”. Electronic Journal of Science Education 12 (1): 1-16.
• Prokop, Pavol ve Sue Dale Tunicleffe (2010). “Effects of Having Pets at Home on Children’s Attitudes Toward Popular and Unpopular Animals”. Anthrozoöz 23 (1): 21-35.
• Rikard, Linda and David Langley (1995). “The Think Aloud Procedure: A Research Technique for Gaining Insight Into The Student Perspective”. The Physical Educator 2 (2): 93-97.
• Tanyu, Hikmet (1980). İslamlıktan Önce Türklerde Tek Tanrı İnancı. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay.
• Taşağıl, Ahmet (2016). Kök Tengri’nin Çocukları. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yay.
• Thompson, Tressa and Joel J. Mintzes (2002). “Cognitive Structure and The Affective Domain:On Knowing and Feeling in Biology”. International Journal of Science Education 24 (6): 645–660.
• Topsakal, İlyas ve Ünsal Umdu Topsakal (2017). "Wolf’: Children’s Understanding of a Predator Animal in Turkey. ICESS Congress. Münich, Almanya.
• Tunnicliffe, Sue Dale vd. (2008). “Animals in the lives of young Maltese Children”. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education 4 (3): 3-11.
• Tunnicliffe, Sue Dale vd. (2007). “Pigeon - friend or foe? Children’s understanding of an everyday animal”. Paper presented at the British Educational Research Association Annual Conference, Institute of Education. London, England.
• Tunnicliffe, Sue Dale and Michael Reiss (1999). “Building a Model of the Environment: How Do Children See Animals?”. Journal of Biological Education 33 (3): 142-147.
• Williams, Cristopher vd. (2002). A Quantitative Summary of Attitudestoward Wolves and Their Reintroduction (1972–2000). Wildlife Society Bulletin 30 (2): 1–10.
• Yıldırım, Ali ve Hasan Şimşek (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yay.