The Impact of Selim III’s Military Decisions on Usage of Urban Space in İstanbul Based on Archival Documents

Yıl 2016, Sayı: 78, 199 - 229, 01.09.2016

Oya Şenyurt

Öz

The last years of the 18th century defined a period of dynamic military and political period for the Ottoman Empire. Rapid changes occured in the military as a result of political upheaval during the Selim III period. These changes focused on the defense of the capital of the empire – İstanbul, and on strengthening its position as a defensive center of the empire. The importance of urban space to these military aims suggests that Istanbul was predominantly a military city during the reign of Selim III. The military reforms instituted for the defense of the Ottoman Empire resulted in the construction of barracks, powder magazines, shipyards, arsenals, forts, bastions and redoubts. Some areas that included civilian structures that were used for military equipment trials. were also converted to military operation and defense sites. In this article, the military identity of İstanbul during the last years of 18th century is examined from this perspective in the light of archive documents.

Anahtar Kelimeler

Selim III Period, barracks, Bosphorus Forts, military architecture, the use of urban space, construction environment, decisions on military architecture

Arşiv Belgeleri Işığında III. Selim’in Askerî Alandaki Kararlarının İstanbul’da Kent Mekânının Kullanımına Etkileri

Öz

18. yüzyılın sonları, Osmanlı İmparatorluğu’nu yöneten sultanların karşı karşıya kaldığı dinamik bir askerî ve siyasal süreç tanımlamaktadır. III. Selim döneminde siyasi sebeplerle askerî alanda hızlı değişimler gerçekleştirilmiştir. Değişimler, imparatorluğun başkenti İstanbul’un hem savunulmasına özen gösterilmesini sağlamış hem de savunma üssü konumuna yerleşmesini gerektirmiştir. Kent mekânı sıklıkla askeri amaçlara hizmet etmiştir. Bu durum, III. Selim döneminde İstanbul’da askeri kent kimliğinin baskın olduğunu düşündürmektedir. Osmanlı İmparatorluğu’nun savunulması için yürürlüğe konan askerî reformlar; kışla, baruthane, tersane, tophane, kale, tabya, gibi binaların inşasına yol açmıştır. Bununla birlikte, sivil mimariye ait bazı yapıların konumlandığı alanlar, aynı zamanda askerî araç gereçlerin deneyimleme alanı olarak kullanılmıştır. Bu alanlar, askerî harekât ve savunma noktasına dönüştürülmüştür. Bu bakış açısıyla, makalede, 18. yüzyılın sonlarında İstanbul’un askerî kimliği arşiv belgeleri ışığında incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

III. Selim dönemi, kışlalar, Boğaz kaleleri, askerî mimari, kent mekânının kullanımı, inşaat ortamı, askerî mimarlıkla ilgili kararlar