Avrupalı Türklerin Dindarlık Anlayışlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 2018 Sayı: 35, 127 - 144, 30.04.2018

Cengiz Kanık

https://doi.org/10.28949/bilimname.396225

Cited By: 1

Öz

Weber
ideal tip kavramı ile ilk olarak tipoloji oluşturmuş sosyolojik
araştırmalarında ideal-tip kavramsallaştırmasını yöntem olarak çok sık
kullanmıştır. Weber’le birlikte  Le Bras,
Allport, Troeltsch ideal-tipleştirmeyi kullanmış, Türk sosyal bilimciler
arasında Mardin, Taplamacıoğlu, Kırbaşoğlu da Türk toplumu üzerinden bir
tipoloji denemesinde bulunmuşlardır. 
Günay da Almanya’da yaşayan Türk işçileri üzerine bir dindarlık
tipolojisi geliştirir.  Günay, Türk
işçilerini tipleştirmede üç tip kullanmaktadır. O, birincisini geleneksel
dindarlık çerçevesinde gelişen ‘Geleneksel Halk Dindarlığı’, ikincisini
“Radikal İslamcı Eğilimler”, Üçüncüsünü ise “ Seküler Dindarlık” olarak
sınıflandırmaktadır. Günay’a göre, ‘Geleneksel Halk Dindarlığı’ Türk işçi
toplulukları içerisinde yaygın bir şekilde bulunur. Bu dindarlık biçiminde
bireysel ve entelektüel dindarlık boyutları oldukça  zayıftır. İkici gruptakileri Günay,  ‘Radikal İslamcı Eğilimler’ tipolojisi olarak
isimlendirmektedir. Bu gruptakilerde anti-laik, anti modern eğilim ve
söylemlere rast gelinmektedir. Modernleşmeye uyum sağlayamamış tipik bir Batı
karşıtlığını esas alan tepkisel oluşumların Avrupa’da uzantısı olduğunu
vurgular. Günay, üçüncü tipolojide olanları 
‘Seküler Yönelimler Tipolojisi’ olarak isimlendirmektedir. Bu
gruptakiler, dini bireysel bir olgu olarak yaşayan bir kitledir. Din, bu
gruptakiler açısından kültürel bir aidiyeti ve Avrupa değerleri burada yaşayanlar
üzerinde etkilidir. Bu grup üzerinde din hem bilişsel düzeyde hem de sosyal
düzeyde belirleyiciliğini yitirmektedir. Günay, 
Avrupa’ya 1960’lı yıllardan yapılan göçle ile birlikte İslam’ın pratikte
yaşama şekillerinin değiştiğini bu süreçle birlikte  İslam’ın ‘Göçmen İslam’ından ‘ Avrupalı
İslam’a doğru gelişen bir seyir şeklinde olduğuna dikkatleri çeker. 

Anahtar Kelimeler

Dindarlık tipolojisi, Ünver Günay, Avrupalı Müslüman

Kaynakça

• Abu Rabi, İ. M. (2003). Modernlik ve Çağdaş İslam Düşüncesi. İstanbul:Yöneliş.Akalın, K.H. (2008). İdeal Tip ve Kurumsal Yapı Olarak Toplumsal Faaliyet Tarzı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 191-210.Allport, G. W. (2004). Birey ve dini. Bilal Sambur (Çev.). İstanbul : Elis. Apak, A. (2014). İslâm Tarihi Boyunca Selef ve Selefîlik Kavramlarının Anlam Serüveni. Tarihte ve Günümüzde Selefîlik içinde (s. 39-50). Baygeldi, M. R. (ts). Ernst Troeltsch Düşüncesinde Din ve Toplum. V. TLÇK – I. Kitap, Erişim: http://www.tlck.org.tr/wp-content/uploads/2016/10/TLCK.5.1.B009.pdf Berger,P. L.(1993). Dinin Sosyal Gerçekliği. Ali Coşkun (Çev.). İstanbul: İnsan.Bodur, H. E. (2009). Ünver Günay ve Türk Din Sosyolojisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 7 (14), 1-19.Büyükkara, M. (2014). Günümüzde Selefîlik ve İslâmî Hareketlere Olan Etkisi. Tarihte ve Günümüzde Selefîlik içinde (s.485-524). Çelik, C. - Günay. Ü, Taştan. A.V. (2005). Türk Din Sosyolojisinde Yöntem Sorunu. Türk Din Sosyolojisinin Temel Sorunları Sempozyumu içinde (s. 193-215). Çelik, C. (2006). Kentlilik Tecrübelerinde Farklılaşan Dindarlıklar. Ünver Günay, Celalettin Çelik (Ed.), Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi içinde (s. ) Adana: Karahan Kitabevi.Çiftçi, A. (2003). Nasıl Bir Sosyal Bilim. Ankara: Kitabiyat.Desroche, H. (1992) . Morfolojik Sosyolojiden Tipolojik Sosyolojiye. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 4(4), 293-306. Doğan, Ö. (1990). Max Weber'de Bilim ve Sosyoloji. İstanbul: Ara. Güllü, İ. (2003). Almanya’daki 3. Kuşak Türk Gençlerinin Dini Tutum ve Davranışları-Köln Örneği. (Yüksek lisans tezi), Erciyes Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.Günay, Ü. (2003). Göç, Din ve Değişme: Batı Avrupa’daki Türk İşçileri Örneği. Bilimname : Düşünce Platformu. 1(3), 35-64.Hekman, S.J.( 1983). Weber, The Ideal Type and Contemporary Social Theory. New York: University of Notre Dame .Kanık, C. (2017). Almanya Doğumlu Türkiye Gençliğinde Dini Tutum ve Davranışlar. Turkish Studies, 12(2), 91-120.Kaya, A., Kentel,F. (2005). Euro Türkler Türkiye ile Avrupa Birliği Arasında Köprü mü Engel mi?. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi. Kırbaşoğlu, M. H. (2002). İlmihal Dindarlığının İmkânı Üzerine. İslâmiyat.5(4). Korkmaz, A. (2011). Göç ve Din. Konya: Çizgi.Köktaş, M. E( 1993).Türkiye’de Dini Hayat. İstanbul: İşaret .Mardin, Ş. (2012). Din ve İdeoloji. İstanbul: İletişim.Mensching,G. (1994). Din Sosyolojisi. Mehmet Aydın (Çev.). Konya: Tekin Kitabevi.Ocak, A. Y. (1996). Değişen Dünyada İslam’ın Batıya Dönük Yüzü: Günümüz Türkiye Müslümanlığına Genel Bir Bakış. Müslüman İmajı içinde (s. 131-140). Öz, M. (2012). Anahatlarıyla İslam Mezhepleri Tarihi. İstanbul: Ensar. Taplamacıoğlu, M. (1962). Yaşlara Göre Dini Yaşayışın Şiddet ve Kesafeti Üzerinde Bir Anket Denemesi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, , 10, 141-151.Taş, K. (2006). Dindarlığın Kriterleri Üzerine Tipolojik Bir Araştırma. Ünver Günay, Celalettin Çelik (Ed.), Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi içinde(s. Adana: Karahan Kitabevi.Tibi, B. (2004). Avrupa’daki Müslüman Göçmenler: Avro-İslâm ile Gettolaşma Arasında. Nezar Alsayyad Manuel Castells (Ed.), Müslüman Avrupa ya da Avro-İslam. İstanbul: Everest.Weber, M.( 1998). Din Sosyolojisi. Yasin Aktay ve M. Emin Köktaş (Ed.), Din Sosyolojisi. Ankara: Vadi.Weber,M. (2012). Sosyal Bilimler Metodolojisi, İstanbul: Küre . Wuthnow, R. (2002). Din Sosyolojisi, Adil Çiftçi (Ed.), Din ve Modernlik. Ankara: Ankara Okulu.