Akhism Culture: An Educatıonal Evaluatıon As A Model To Improve Trade Ethıcs

Yıl 2021, Sayı: 46, 225 - 248, 31.12.2021

Hüseyin Kasım Koca

https://doi.org/10.28949/bilimname.973180

Öz

The Akhism organization, which has been operating as a professional organization in Anatolia and the Balkans from the 13th century until the last periods of the Ottoman Empire, aimed that its members gain commercial ethics as well as being good masters in their profession. The Akhism organization, which can be considered as an educational institution in this respect, has demonstrated successful studies with the practices it has carried out in its education. This organization, which continues its education in line with the principles envisaged by the religion of Islam for commercial life, has created a cultural structure that contributes to the socio-economic life of the regions it is in with the education policies it implements. It is expected that the members will acquire many moral principles such as generosity, bravery, gentleness, chastity, patience, honesty, humility, and justice through the trainings given in the Akhism organization. These trainings, in which on-the-job training and off-the-job training are carried out together, are seen as a lifelong activity. In this article, it is aimed to introduce the Akhism culture formed by the Akhism organization, which has managed to train good people-masters for centuries by putting moral values at the center of trade, and to contribute to presenting the moral values that the Akhism organization has added to commercial life as an educational model for today's commercial life. At this point, official and civil institutions that are related to education and trade, especially the Ministry of National Education and the Union of Chambers of Tradesmen and Craftsmen, have duties. Because the education policies that the Akhism Order culture organization has successfully implemented for hundreds of years are sufficient to contribute to increasing the quality of today's vocational education and solving the problems experienced in business life.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Akhism, Akhism Culture, Vocational Training, Commercial Ethics

Ahilik Kültürü: Ticaret Ahlakı Kazandırmaya Model Olması Açısından Eğitimsel Bir Değerlendirme

Öz

13. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti’nin son dönemlerine kadar Anadolu ve Balkanlar’da bir meslek örgütü olarak faaliyet gösteren Ahilik teşkilatı, mensuplarının mesleğinde iyi bir usta/sanatkâr olmasıyla birlikte ticaret ahlakı kazanmasını da hedeflemiştir. Bu yönüyle eğitim kurumu olarak değerlendirilebilecek olan Ahilik teşkilatı, eğitimlerindeki uygulamalarıyla başarılı çalışmalar ortaya koymuştur. İslam dininin ticari hayat için öngördüğü ilkeler doğrultusunda faaliyetlerini sürdüren bu teşkilat, uyguladığı eğitim politikalarıyla bulunduğu bölgelerin sosyoekonomik hayatına katkı veren kültürel bir yapı oluşturmuştur. Ahilik teşkilatında verilen eğitimlerle üyelerin cömertlik, yiğitlik, yumuşak huyluluk, iffet, sabır, dürüstlük, şükür, tevazu, adalet gibi birçok ahlaki ilkeyi kazanması hedeflenmiştir. İş başında verilen eğitimle iş dışında verilen eğitimin birlikte yürütüldüğü bu eğitimler hayat boyu devam eden bir faaliyet olarak görülmüştür. Bu makalede ahlaki değerleri ticaretin merkezine koyarak yüzlerce yıl boyunca iyi insan-usta-sanatkâr yetiştirmeyi başarmış olan Ahilik kurumunun oluşturduğu Ahilik kültürünü tanıtmak ve Ahilik kurumunun ticari hayata kattığı ahlaki değerlerin günümüz ticari hayatına eğitsel bir model olarak sunulmasına katkı sağlamak amaçlanmıştır. Bu noktada başta Millî Eğitim Bakanlığı ve Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği olmak üzere eğitim ve ticaretle ilgisi olan resmi ve sivil kurumlara önemli görevler düşmektedir. Çünkü Ahilik kurumunun asırlarca başarıyla uyguladığı eğitim politikaları günümüz mesleki eğitimin kalitesinin artırılmasına ve ticaret hayatında yaşanan bazı sorunların çözümüne katkıda bulunabilecek yeterliliktedir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Ahilik, Ahilik Kültürü, Mesleki Eğitim, Ticaret Ahlakı

Kaynakça

• Ahi Evran (Şeyh Nasîru’d-Min Mahmud el Hoyî), İmanın Boyutları (Metâlil’ü’l îman). çev. Mikâil Bayram. İstanbul: NKM Yayınları, 2008.
• Aksoy, Aysel. “13. ve 14. Yüzyılda Anadolu’da Ahilik Teşkilatı, Etkisi ve Siyaseti”. Medeniyet ve Toplum Dergisi 2/1 (Temmuz 2018), 19-35. https://dergipark.org.tr/tr/pub/metder/423108
• Anadol, Cemal. Türk İslam Medeniyetinde Ahilik Kültürü ve Fütüvvetnameler. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1991.
• Aslanderen, Mustafa- Yeşil, Rüştü. “Esnaf ve Sanatkârlarin Ahi̇li̇k Değerleri̇ne Sahi̇pli̇k Düzeyleri̇ni̇n Değerlendi̇ri̇lmesi̇”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 17/1 (Ocak 2016), 383-400. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/854051
• Balcı, Deniz. “Bir Kurum ve Eğitimi Örneği Olarak Ahilik Teşkilatında Eğitim”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 33/46 (Haziran 2019)363-384. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erusosbilder/526003
• Bayram, Sadi. Ahilik ve Bir Ahi Şeceresi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1994.
• Bayram, Sadi. Türkler ’de Esnaf Teşkilatı Ahilik ve Loncalar. Ankara: Ongun Kardeşler Matbaası, 1977.
• Çağatay, Neşet. Bir Türk Kurumu Olarak Ahilik. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1989.
• Demir, Galip. Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu ve Ahilik. İstanbul: Ahi Kültürünü Araştırma ve Eğitim Vakfı, 2000.
• Demi̇rpolat, Anzavur- Akça, Gürsoy. “Ahilik ve Türk Sosyo-Kültürel Hayatına Katkıları”. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 15 (Aralık 2004), 355-376. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sutad/276930
• Durak, İbrahim- Yücel, Atilla. “Ahiliğin Sosyo-Ekonomik Etkileri ve Günümüze Yansımaları”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 15/2 (Haziran 2010), 151-168.
• Ekinci, Yusuf. Ahilik ve Meslek Eğitimi. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1990.
• Faroqhi, Suraiya çev. Zülal Kılıç. Osmanlı Zanaatkarları. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2011.
• Gölpınarlı, Abdulbaki. İslam ve Türk İllerinde Fütüvvet Teşkilatı. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları, 2011.
• Gölpinarli, Abdülbaki. “Burgazi ve ’Fütüvvetname’si”. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası 15/1-4 (Ağustos 2015), 76-153. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuifm/9754
• Güç, Ahmet vd. İslam Medeniyeti- Osmanlı Dönemi. İstanbul: Siyer Yayınları, 2018.
• Günay, Ünver. Din Sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları, 2002.
• Günay, Ünver. “Dini Sosyal Bir Kurum Olarak Ahilik”. Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16/10 (Ocak 1998), 69-78. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eruifd/79382
• Gündüz, Ali Yılmaz vd. “Ahilik Teşkilatında ve Günümüzde Tüketicilerin Korunmasına Yönelik Çalışmalar Üzerine Bir Değerlendirme”. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 14/2 (Aralık2012),37-54. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akuiibfd/20296
• İbn Battuta, Ebu Abdullah Muhammed Tanci çev. Sait Yakut. İbn Batuta Seyahatnamesi. İstanbul: YKY Yayınları, 2000.
• Kart, Mehmet- Yeşil, Rüştü “Değer Eğitimi Modeli Olarak Ahilik”. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 7/3 (Temmuz 2018), 0-0. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mjss/520547
• Kart, Mehmet- Yeşil, Rüştü. “Müslüman Türk Medeniyeti İnşasında Bir Sivil Toplum Kuruluşu Olarak Ahilik”. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 8/3 (Temmuz 2019), 2462-2483. https://doi.org/10.33206/mjss.528387
• Kaşgarlı Mahmud çev. Besim Atalay. Divanü Lûgat-it-Türk. Ankara: Türk Dil Kurumu, 1985.
• Köprülü, Fuad. Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1976.
• Mendenhall, Mark E. vd. Global Management. (Oxford: UK: Blackwell Pub., 1995.
• Ocak, Ahmet Yaşar. “Fütüvvetnâme”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 13. Ankara: TDV Yayınları, 1996.
• Okumuş, Ejder vd. “Ahilik Kültürü ve Günümüze Yansımaları (Eskişehir Örneği)”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/8 (Haziran 2018), 7-38. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esoguifd/492327
• Ortaylı, İlber. Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi. Ankara: Cedit Neşriyat, 2008.
• Sancaklı, Saffet. “Ahilik Ahlâkının Oluşumunda Hadislerin Etkisi”. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/1 (Haziran 2010), 1-28. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ifd/104158
• Seyyid Muhammed bin Alâaddin el-Hüseyin er-Razavî nşr. Alemdar Yalçın-Gıyasettin Aytaş. Fütüvvetname-i Kebir Miftahü’d-Dekâik fî Beyâni’l-Fütüvve ve’l-Hakâik. İstabul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2014.
• Turabi, Ahmet Hakkı vd. İslam Medeniyeti Asrı Saadet ve Selçuklular. İstanbul: Siyer Yayınları, 2018.
• Ünsür, Ahmet. “Ahilik Sisteminde Ahlak Temelli Çalışma İlişkileri ve Günümüz Bakış Açısından Değerlendirilmesi”. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi 7/13 (Ağustos 2017), 90-98. https://doi.org/10.17828/yalovasosbil.333889
• Yahya İbn Adî. Tehzîbü’l-Ahlâk. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2013.
• Yeşil, Rüştü- Kart, Mehmet. “Değer Eğitimi Modeli Olarak Ahilik”. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi 7/3 (Temmuz 2018), 161-177.
• Yılmaz, Hüseyin. Bir Anadolu Esnaf Teşkilatı Olarak Ahilik ve Eğitim. Uluslararası Ahilikte İş ve Ticaret Ahlakı Sempozyumu Tebliğleri (Sivas 2018) Ed. Mehmet Taraşçı-Mustafa Said Akdoğan, 261.
• Yüksel, Ayşe Nurefşan- Göksel, Aykut. “Bölgesel Kümelenme Örneği Olarak Ahilik Teşkilatı”. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6/3 (Kasım 2020), 794-812. https://doi.org/10.31592/aeusbed.700672
• Yüksel, İbrahim. “Ahilik Felsefesinden Günümüz Meslek Ahlakı Tartışmalarına Bir Bakış”. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 4/2 (Aralık 2019), 500-537. https://doi.org/10.33905/bseusbed.539206
• Kur’ân Yolu (Erişim 2 Temmuz 2021), https://kuran.diyanet.gov.tr.
• Milli Eğitim Temel Kanunu, Milli Eğitim Temel Kanunu (Kanun No. 2). 1739 (14 Haziran 1973).