The Purpose-Spesific Structure of Decree on State Aids for Investments: A Comparision of Regions Classified as Socioeconomic Development Level via COPRAS Method

Yıl 2021, , 133 - 149, 27.07.2021

Esra Doğan

https://doi.org/10.47103/bilturk.937305

Cited By: 1

Öz

2009 yılında yürürlüğe giren 15199 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile yatırım teşvik sistemine, kalkınma planlarında yer alan farklı amaçlar temelinde oluşturulan kategorizasyon esaslı yasal bir zemin sağlanmıştır. Bu karar önceki düzenlemelerden farklı olarak, yapısı itibariyle belirli amaçlara göre düzenlenmiş bir bağlama sahiptir. Bu çalışmada da Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın önceliklendirilmiş amaçlar doğrultusunda oluşturulan yapısının uygulamada gerçekleşme düzeyini sosyo-ekonomik bölgeler bazında karşılaştırmalı olarak ortaya koymak amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda altı bölge için, 2009-2018 dönemi yatırım teşvik veri seti ve sosyoekonomik gelişmişlik düzeyi verileri kullanılarak bölgeler itibariyle teşvik türlerinin kullanım düzeyleri, çok kriterli karar verme yöntemi olan COPRAS ile karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Sonuçta kararın amacına uygun teşvik kullanımında üçüncü bölge ilk sırada yer alırken; sırasıyla ikinci, birinci, dördüncü, beşinci ve altıncı bölgelerin bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Böylelikle sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi iyi olan bölgelerde, kararın gerçekleşme düzeyinin diğer bölgelere göre yüksek olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

COPRAS yöntemi, mali teşvik, sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi, yatırımlarda devlet yardımları, yatırım teşvik sistemi.

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

The Purpose-Spesific Structure of Decree on State Aids for Investments: A Comparision of Regions Classified as Socioeconomic Development Level via COPRAS Method

Öz

With the Decree No. 15199 on State Aids for Investments, which entered into force in 2009, the investment incentive system was provided with a legal basis based on categorization, which was created on the basis of different purposes included in the development plans. This decree, unlike the previous regulations, has a context that is organized according to spesific purposes. In this study, it is aimed to comparatively reveal the realization level of the structure of the Decree on State Aids for Investments, which is formed in line with the prioritized objectives, on the basis of socio-economic regions. In this direction, using the investment incentive data set and socioeconomic development level data for six regions for the period of 2009-2018, the usage levels of the types of incentives by regions were compared with COPRAS, which is a multi-criteria decision-making method. As a result, it was concluded that the ranking of the regions is as follows the third, the second, the first, the fourth, the fifth and the sixth, respectively, for using of incentives according to the the purpose of the decree. Thus, it has been determined that the realization level of the decree is higher in regions with a good socio-economic development level compared to other regions.

Anahtar Kelimeler

COPRAS, Fiscal Incentives, Socioeconomic Development Level

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Akan, Y., ve Arslan, İ. (2008). Türkiye’ de sektörel yatırım teşvik belgeleri ile istihdam analizi: doğu anadolu bölgesi üzerine bir uygulama (1980-2006). Çalışma ve Toplum, 1:107-119.
• Ay, H.M. (2005). Yatırım teşviklerinin sabit sermaye yatırımları üzerindeki etkisi. Selçuk Üniversitesi Karaman İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5 (2):176-184.
• Doğan, E. (2018). Bölgesel nitelikli yatırım teşviklerine yönelik temel mantık ve mekansal otokorelasyon yöntemi ile bir değerlendirme. Maliye Araştırmaları Dergisi, 4(3):141-158.
• Erden, L., ve Karaçay-Çakmak, H. (2005). Türkiye'de yerel kalkınma e devletin rolü: bir yöresel panel veri analizi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2): 13-32.
• Ersan, Ö. Z., ve Buyrukoğlu, S. (2015). Osmanlı döneminden günümüze Türkiye’de uygulanan yatırım teşvik politikaları ve etkinliği. Gümrük ve Ticaret Dergisi, 6: 35-59.
• Eser, E. (2011). Türkiye’de uygulanan yatırım teşvik sistemleri ve mevcut sistemin yapısına yönelik öneriler, (Uzmanlık Tezi). T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Podvezko, V. (2011). The comparative analysis of MCDA methods SAW and COPRAS. Engineering Economics, 22(2): 134-146.
• Tezel, M. (2014). Türkiye'de 1980-2010 yılları arasında yatırımlara sağlanan teşviklerin ibbs çerçevesinde bölgesel ve sektörel dağılımı ve bölgesel gelişme farkları ile ilişkisi, Türkiye’de Bölgesel Kalkınma ve Teşvik Politikaları içinde (289-340.ss.). Mine Nur Bozdoğan, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Üzümcü, A.,Topal,S., ve Akça, M. (2018). Türkiye’de yatırım teşviklerinin 2010-2017 döneminde gelişimi: 26 düzey 2 bölgesi üzerine bir inceleme. IV. International Caucasus-Central Asia Foreign Trade And Logistics Congress Proceeding Book içinde (1103-1120.ss.).
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2019). İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması Sege-2017 https://www.sanayi.gov.tr/merkez-birimi/b94224510b7b/sege/2017-il
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2021). Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar. https://www.sanayi.gov.tr/mevzuat/diger/mc0403018201
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2021). Yatırım Teşvik Uygulamaları. https://www.sanayi.gov.tr/destek-ve-tesvikler/yatirim-tesvik-sistemleri/md0103011615
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2021). Yatırım Teşvik Verisi (01.01.2001-31.03.2021). https://sanayi.gov.tr/istatistikler/yatirim-istatistikleri/mi1304021615
• Yavan, N. (2012). Türkiye’de yatırım teşviklerinin bölgesel belirleyicileri: mekânsal ve istatistiksel bir analiz. Coğrafi Bilimler Dergisi. 10(1): 9-38.
• Zavadskas, E. K., and Kaklauskas, A. (1996). Multicriteria evaluation of building (pastatų sistemotechninis įvertinimas). Vilnius: Technika.