Yaslıca beldesi ve Arıkök mahallesi (Şanlıurfa)’nin etnobotanik açıdan araştırılması

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 1, 44 - 61, 15.04.2020

Sultan Aslan Hasan Akan Hatice Pekmez

https://doi.org/10.46309/biodicon.2020.730293

Cited By: 9

Öz

Bu araştırma 2017–2019 yılları arasında Şanlıurfa ili Bozova ilçesinde Yaslıca Beldesi ve Arıkök mahallesinde
yetişen bitkileri etnobotanik açıdan değerlendirmek amacı ile yapılmıştır. Bu bölgede yaşayan 31 kişi ile görüşülmüştür.
Kaynak kişilerden 30-40 yaş arasında olanlar 8 (% 26) kişi, 40-50 yaş arasında olanlar 2 (% 6) kişi, 50-60 yaş arasında
olanlar 5 (% 16) kişi, 60-70 yaş arasında olanlar 8 (%26) kişi, 70-80 yaş arasında olanlar 5 (% 16) kişi ve 80 yaş üstü 3
(%10) kişidir. Çalışma alanından 42 familyaya ait 95 takson belirlenmiştir. Kulllanımı belirlenen bitkilerden en fazla
taksona sahip ilk 5 familyayı sırası ile Asteraceae 14 (% 34), Lamiaceae 11 (% 27), Fabaceae 6 (% 15), Brassicaeae 5
(%12) ve Rosaceae 5 (% 12)’dır. Çalışmadaki bitkilerin 53’ünün tıbbi, 51’inin gıda, gıdalar içerisinde biri mantar
(Terfezia boudieri), 6’sı hayvan yemi, 3’ü yakacak, 9’u süs bitkisi, 5’i süpürge, 2’si nazarlık, 2’si boyar madde, 2’si
baharın habercisi, 2’si güzel koku, 1’i oyuncak ve 2’si de zehirli olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Arıkök, Bozova, Etnobotanik, Şanlıurfa

Destekleyen Kurum

Harran Üniversitesi BAP

Proje Numarası

17238

Teşekkür

Arazi çalışmalarına eşlik eden M. Maruf BALOS, Nüket ÇALIŞKAN ve Cahit ÇEÇEN’e,

Kaynakça

• [1] Koçyiğit, M. (2005). Yalova İlinde Etnobotanik Bir Araştırma.Yüksek Lisans Tezi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Farmasötik Botanik Anabilim Dalı, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, 176s.
• [2] Kendir, G. Ve Güvenç, A., 2010. Etnobotanik ve Türkiye’de Etnobotanik Çalışmalara Genel Bir Bakış, Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 30: 49-80.
• [3] Baytop, T., 1984. Türkiye’de bitkilerle tedavi, İstanbul Üniv. Yay. No: 3255 Ecz. Fak. No: 40
• [4] Yeşil, Y., 2007. Kürecik (Akçadağ/Malatya) Bucağında Etnobotanik Bir Araştırma. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 275s.
• [5] Cotton, C. M., 1997. Ethnobotany Principles and Applications. John Wiley & Sons Ltd., West Sussex.
• [6] Demirtürk, Y., 1990. Tıbbi bitkilerimizin değerlendirilmesi. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Dergisi, 53, 12-16.
• [7] Öztürk, M. & Özçelik, H. 1991. Doğu Anadolu'nun faydalı bitkiler. Siirt İlim Spor Kültür ve Araştırma Vakfı.
• [8] Fidan, E, Ş., & Akan, H. (2019). Tek Tek Dağları Milli Parkı (Şanlıurfa-Türkiye) Eteklerindeki Bazı Köylerde Etnobotanik Bir Çalışma. Bağbahçe Bilim Dergisi, 6(2), 64-94.
• [9] Çini, M., 1983. Urfa’ya Özgü İlaçlar. Harran Dergisi,19: 6-7.
• [10] Akan, H., Aslan, M. & Balos, M. M. 2005. Şanlıurfa Semt Pazarlarında Satılan Doğal Bitkilerin Etnobotaniği. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 12 (2), 43-58.
• [11] Akan, H., Korkut, M. M., & Balos, M. M. 2008. Arat Dağı ve çevresinde (Birecik, Şanlıurfa) etnobotanik bir araştırma. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 20 (1), 67-81.
• [12] Yapıcı, İ. Ü., Hoşgören, H. ve SAYA, Ö., 2009. Kurtalan (Siirt) İlçesinin Etnobotanik Özellikleri. Dicle University Journal of Ziya Gokalp Education Faculty, 12.
• [13] Akan, H., 2013. Mardin Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Zembilleri Üzerine Etnobotanik Bir Araştırma. ADYÜTAYAM Dergisi, 1(2):21-30.
• [14] Aslan, M., 2013. Plants Used for Medical Purposes in Şanlıurfa (Turkiye). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 16(4): 28-35.
• [15] Akan, H. ve Bakır, Y. (2015). Kahta (Adıyaman) merkezi ve Narince köyünün etnobotanik açıdan araştırılması. BEÜ Fen Bilimleri Dergisi, 4(2). 219-248.
• [16] Akan, H. Ve Ayaz, H. (2016). Gölpınar (Şanlıurfa-Türkiye) mesire yeri florası ve etrafındaki köylerin etnobotanik özellikleri. Bağbahçe Bilim Dergisi, 2(3): 19-56
• [17] Bulut, G., Korkmaz, A. And Tuzlacı, E. (2017). The Ethnobotanical Notes from Nizip (Gaziantep-Turkey). Istanbul Journal of Pharmacy, 47(2): 57-62.
• [18] Oymak, E. (2018). Bozova (Şanlıurfa) Halkının Kullandığı Doğal Bitkilerin Etnobotanik Özellikleri. Haran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa, 129 s.
• [19] Davis P.H. (1965-1985). Flora of Turkey and the East Aegean Islands. 1-9. Edinburgh: Edinburgh Univ. Press.
• [20] Davis, P.H., Mill, R.R. & Tan, K. (edlr.) (1988). Flora of Turkey and the East Aegean Islands 10. Edinburgh University Press, Edinburgh.
• [21] Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., Babaç, M.T. (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). İstanbul: Flora Araştırmaları Derneği ve Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayını.
• [22] Anonim (2010). İl Çevre Durum Raporu. Şanlıurfa Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Şanlıurfa.
• [23] Akan, H., Aydoğdu, M., Korkut, M.M. & Balos, M.M. (2013). An ethnobotanical research of the Kalecik mountain area (Şanlıurfa, South-East Anatolia). Biological Diversity and Conservation, 6: 84-90.
• [24] Balos, M. M. & Akan, H. (2008). Flora of the Region between Zeytinbahçe and Akarçay (Birecik, Şanlıurfa, Turkey). Turkish Journal of Botany, 32(3), 201-226