POPÜLER TÜRK SİNEMASINDA DİNDARLIK ŞEKİLLERİ

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 1, 75 - 96, 08.06.2013

İbrahim Yenen

Öz

Geleneksel Türk sinemasının popüler Türk filmi örneklerinde din, köy ve köylülük ile ilgili bir olgu şeklinde ortaya çıkarken dindarlık da “köy ve gecekondu dindarlığı” tipolojilerine uygun özellikler göstermektedir. Bu makalede geleneksel Türk sineması ve köy dindarlığının toplumsal gerçekliği, Adak (1979), Hazal (1989) ve Üçkağıtçı (1981) film örnekleri bağlamında açıklanmaya çalışılmıştır. Köy filmlerinde köy dindarlığını betimleyen bazı bulgular tespit edilmiştir. Bunlar; kurban bayramı, adak kurbanı, kurban edilecek hayvanın süslenmesi, muska, imam nikahı, imam nikahı sırasında anahtar ve bıçak kullanmak, kurşun dökülmesi, yedinci ve kırkıncı günlerin kutsallığı, cenaze töreni, yeni doğmuş çocuğun kulağına ezan okumak, yağmur duası, başlık parası duası, bel büyüsü, kurban olarak horoz kesilmesi, Müslüman bireyin mutlaka bir tarikata intisap etmesi ve doğru yolu bulabilmesi için bir şeyhe bağlı bulunması, köylünün imam ve ağanın kulu olması ve dini açıdan “teknik ve medeniyetin günah” olarak algılanmasıdır. Gecekondu dindarlığı ise Gelin (1973) filmi aracılığıyla incelenmiştir. Gecekondu dindarlığının iki boyutu dikkat çekmektedir. Birincisi, köy şartlarında sahip olunan inançlara sıkıca bağlı kalmak, ikincisi ise göç edilen şehrin değerlerini benimsememe konusunda bilinçli bir direnç göstermektir.

Anahtar kelimeler: Geleneksel Türk sineması, Popüler din, Köylülük, Köy dindarlığı, Gecekondu dindarlığı

Anahtar Kelimeler

-