KARL POPPER VE YANLIŞLANABİLİRLİK İLKESİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 129 - 143, 30.06.2021

Nuriye Merkit

https://doi.org/10.20493/birtop.893129

Öz

Bu makalenin amacı Karl Popper’ın yanlışlanabilirlik ilkesine dair görüşlerini açığa çıkarmaktır. Popper’dan önceki düşünürler, hangi tür önermelerin doğrulanabilir olduğunu bulmaya çalışırken Popper, yanlışlanabilir olan önermeleri araştırarak yerleşik bilim anlayışına yeni bir bakış açısı getirmiştir. Eleştirel ve yenilikçi olan bu bakış açısıyla o, sözde bilimleri bilimden ayırmaya çalışmıştır. Popper, söz konusu ayırma işlemini mantıkçı pozitivistler gibi anlamlılık – anlamsızlık çerçevesinde değil, bilimsel olan ile bilimsel olmayan arasında yapmıştır. Çünkü ona göre bilim ve metafizik arasında mantıkçı pozitivistlerin iddia ettiği gibi keskin bir sınır olmayabilir ve sözde bilimler bile anlamlı olabilir. Bir önermenin bilimsel bir nitelik kazanması onun mantıksal kurgusunun sınamaya ve bu sınamalar sonucu yanlışlanabilmeye imkan sağlayıp sağlamamasına bağlıdır; çünkü yanlışlanma imkanı olmayan bir önerme, sınanabilir olsa da bilgi içeriği taşımaz. Bilgi içeriği taşımayan bir önermenin ise bilimsel olup olmamasının bir anlamı yoktur.

Anahtar Kelimeler

Popper, doğrulanabilirlik, yanlışlanabilirlik, bilim, metafizik

Kaynakça

• Feyerabend, P. (2012). Akla Veda. Çev. Ertuğrul Başer. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Kuhn, T. S. (2015). Bilimsel Devrimlerin Yapısı. Çev. Nilüfer Kuyaş. İstanbul: Kırmızı Yayınları. Magee, B. (1982). Karl Popper’in Bilim Felsefesi ve Siyaset Kuramı. Çev. Mete Tunçay. İstanbul: Remzi Kitabevi. Popper, K. R. (2015). Bilimsel Araştırmanın Mantığı. Çev. İlknur Aka-İbrahim Turan. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.