MERHAMET VE HUKUK ARASINDA: "REİS BEY"

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 27 - 49, 30.06.2021

İsmail Süphandağı

https://doi.org/10.20493/birtop.905073

Öz

Necip Fazıl Kısakürek, Reis Bey tiyatrosunda eşitlik vaadindeki hukuk ile “münferitlik unsurunu” vaadindeki adaleti, merhamet üzerinden karşılaştırır. Eldeki delillere göre yönünü belirleyen hukuk, bilinçli ya da bilinçsiz çoğu zaman adaletten uzaklaşır. Nitekim eserin başkarakteri Reis Bey, somut delillere bağlı kalmak hususunda herhangi bir taviz vermez. Bunun sonucunda da yanlış karar verir. Bu durum, hakikatin merhamet üzerinden görülebileceğini açık etmedir. Eşitlik vaadinde olan hukukun da merhamete olan ihtiyacını gösterir. Necip Fazıl, hukuk ile adalet arasındaki gerilimi, merhamet üzerinden aşmaya çabalar. Ona göre merhamet, kişinin daima kendini suçlu görmesine doğru bir eğilimi ortaya çıkarır. Böylece muhatabın haklı çıkabilme ihtimali gündeme gelir. Her ne kadar muhataba karşı koşulsuz merhamet duyma bir ütopya olarak görülse de bunun muhatabı anlamak noktasında bir duyarlılığa yol açtığı da görmezden gelinemez. Necip Fazıl’ın bu eseriyle hukuk içinde merhamete alan açma çabasında olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Necip Fazıl Kısakürek, Suç, Merhamet, Hukuk, Adalet

Kaynakça

• Alatlı, A. (2019). “Her yasal hak helal değildir ve olamaz”, https://www.dusuncemektebi.com/d/185214/alev-alatli-her-yasal-hak-helal-degildir-ve-olamaz
• Aydın, M. Ali (2010). Adalet anlayışı ve merhamet bağlamında hukuk, İstisna Dergisi, 1(1): 30-31.
• Çağrıcı, Mustafa (2004), “Merhamet”, TDV İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/merhamet
• Çelik, Behçet (2015), “Edebiyat ve hukuk” http://www.sabitfikir.com/dosyalar/edebiyat-ve-hukuk
• el-Isfahanî, R. (2010). Müfredât, Çev. Abdulbaki Güneş-Mehmet Yolcu, İstanbul: Çıra Yayınları.
• İlhan, N. (2015). Buz çölünden gözyaşı çetesine yahut adaletten merhamete geçişin bir serencamı: Reis Bey, Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7 (7 ): 97-108.
• Karaman, H. (2020). "Adâlet”, TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/
• Karataş, T. (2013). Necip Fazıl’ın tiyatro yazarlığı ve tiyatrolarının belli başlı özellikleri, Türk Dili Dergisi, CIV (737): 88-96.
• Karataş, T. (2004). Necip Fazıl’ın tiyatroları. M. Çetin; M.N. Şahin (Ed.), Doğumunun 100. yılında Necip Fazıl içinde (s.222-246).Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Kısakürek, N.F. (2010). Reis Bey, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• Nietzsche, F. (2000). Böyle Buyurdu Zerdüşt, Çev: A. Turan Oflazoğlu, İstanbul: Cem Yayınları.
• Okay, M. O. (2005). İnsan, sanatçı/şair ve düşünür olarak bir Necip Fazıl Kısakürek portresi, Hece Dergisi, Necip Fazıl Kısakürek Özel Sayısı,(9(97):8-15.
• Okay, M. O. (2014). Necip Fazıl, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Öztürk, M. (2016). Kur’an-ı Kerim Meali, Ankara: Okulu Yayınları.
• Rosenfeld, M. (2014). Derrida, hukuk, şiddet ve adalet paradoksu, Çev: R. Sağlam ve K. Akbaş, Hukuk Kuramı, 1(1): 13-17.
• Sağlık, Ş. (2005). Tiyatro yazarı olarak Necip Fazıl, Hece Dergisi, (97): 342-381.
• Süphandağı, İ. (2019). Tanımlama ve fark, Temmuz Dergisi, 4(34): 67-70.
• Topuzkanamış, E. (2018). Hukuk ve iktidar üstüne bir taslak, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20(2): 409-420.
• Topuzkanamış, E. (2014). Dergi kapatan yazı: edebiyat ve hukuk, Hukuk Kuramı, 1(6):1-14.
• Üçüncü, M. K. (2016). Hukuk ile kültür ilişkisi, TAAD, 7(28): 353-387.
• Yazıcı, H. S. M.; Aydın, A. A. (2017).Hukuk ve edebiyat: anlamlı bir ilişki, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 10(20): 343-352.