BİLGİ SOSYOLOJİSİ IŞIĞINDA LACAN'DA ÖZNE

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 21 - 45, 30.12.2024

Figen Şengül

https://doi.org/10.20493/birtop.1470076

Öz

Bilginin anlamlandırılması ve doğru bilginin mümkünlüğü sorusu her dönem pek çok filozof tarafından farklı şekillerde ele alınmıştır. Bilginin ele alınışındaki bu süreç bilen öznenin de bilgi nesnesine ulaşma yolculuğunda dönem dönem farklılaşmasına yol açmıştır. Kültürün ve dogmaların etkisindeki birey Aydınlanma ile birlikte Kartezyen özneye dönüşmüş ardından ise deneyimleyen özneden konuşan özneye doğru evrilmiştir. Postmodern çağda ise öznenin reddi söz konusu olmuştur. Lacan psikanalizinde diğer portmodern düşünürlerden ayrılarak özneyi kuramında kullanmakta, özneyi reddetmemektedir. Lacanyen özne Kartezyen özneden oldukça farklıdır. Bu çalışma bilgi sosyolojisi ışığında Lacanyen özne ele alınarak yapılarak, litertürdeki bu alandaki eksiklik giderilmeye çalışılacaktır. Lacanyen öznenin Kartezyen Özneden farklılıklarına odaklanılarak, Lacan’ın özne ile ilgili diğer kavramları açıklanarak Lacanyen özne kavramı irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

LACAN, ÖZNE, BİLGİ SOSYOLOJİSİ, DİL, BİLİNÇDIŞI, ÖTEKİ

Destekleyen Kurum

YÖK 100/2000 Doktora Bursu

Kaynakça

• Aristoteles. (2018). Metafizik. (Y. G. Sev, Çev.). İstanbul: Pinhan Yay.
• Avcı, M. (2018). “Seneca Etiğinde Bilgi, Erdem ve Mutluluk İlişkisi”. Temaşa Erciyes Üniversitesi Felsefe Bölümü Dergisi. 10, 67-76.
• Aydın, A. (2021). Felsefe Düşünce Tarihi. Ankara: Pegem Akademi.
• Badiou, A. & Roudinesco, E. (2016). Dün Bugün Jaques Lacan. İstanbul: Metis Yay.
• Benton, T. & Craib, I. (2016). Sosyal Bilim Felsefesi. (Ü. Tatlıcan ve B Binay, Çev.). İstanbul: Sentez Yay.
• Berger, P. V& Luckmann, T. (2018). Gerçekliğin Sosyal İnşası. Ankara: Atıf Yay.
• Cevizci, A. (2017). Aydınlanma Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
• Cihan, M. (2001). “Spinoza Felsefesinde Varlık ve Bilgi Problemi” (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Çolak, N. (2022). “Seneca’nın Ahlak Felsefesi: Doğaya uygun Bir Yaşam Mutluluğa Götüren Erdemli Bir Yaşam Mıdır?” (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Çotuksöken, B. & Babür, S. (1993). Ortaçağ’da Felsefe. İstanbul: Kabalcı Yay.
• Çüçen, K. A. (2003). “Bilgi Kuramına Giriş”. Bilimname Düşünce Platformu. (2), 3-12.
• Çüçen, K. (2020). Bilim Felsefesine Giriş. Bursa: Sentez Yay.
• Erkan, Ü. (2019). “Lacanda Öznenin Kurulumu ve Ötekinin İnşası: Psikanaliz ve Oryantalizm”. Turkish Studies. 14 (3), 1425-1440. DOI: http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.22741
• Evans, D. (2019). Lacancı Psikanalize Giriş Sözlüğü. İstanbul: Islık yay.
• Fink, B. (2020). Lacancı Özne. İstanbul: Encore yay.
• Foucault, M. (1999). Bilginin Arkeolojisi. İstanbul: Birey Yay.
• Foucault, M. (2001). Yapısalcılık Post yapısalcılık. İstanbul: Birey Yay.
• Gülcü, B. B. (2024). “Descartes Bilgi Felsefesi”. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi. 11(1), 101-118.
• Gültekin, A. (2022). Spinoza’nın Bilgi Anlayışı: Bir Oto-Epistemoloji Okuması. International Social Science Studies Journal. 8 (95), 663-672.
• Hegel, G. W. F. (2021). Felsefe Tarihi Ortaçağ Felsefesi ve Modern Felsefe Cilt 3. (D. B. Kılınç, Çev.) İstanbul: NotaBene Yay.
• Hekman, S. (1999). Bilgi Sosyolojisi ve Hermeneutik. (H. Alkan ve B. Balkız, Çev.). İstanbul: Engin Yay.
• Homer, S. (2016). Jaques Lacan. (A. Aydın, Çev.). Ankara: Phoenix Yay.
• İzmir, M. (2015). Lacancı Psikanaliz ve Karakter Çözümleme. Ankara: İmge ktbv.
• İzmir, M. (2019). Öznenin Diyalektiği. Ankara: İmge Ktbv.
• Küçükalın, G. (2020). Derrida ve Yapısöküm. İstanbul: Arı Sanat Yay.
• Küçükalp, K. (2008). Heidegger ve Derrida. Bursa: Sentez Yay.
• Lacan, J. (2012). Televizyon. (A. Soysal, Çev.) İstanbul: Monokl Yay.
• Lacan, J. (2017). Babanın Adları. (M. Erşen, Çev.). İstanbul: Monokl Yay.
• Lacan, J. (2019) Psikanalizin Dört Temel Kavramı. İstanbul: Metis Yay.
• Lacan, J. (2019). Yine Hala. İstanbul: Metis Yay.
• Mencütekin, M. (2014). Lacan ve Sinema Sanatı. İstanbul: Arı Sanat Yay.
• Nalçaoğlu, H. (2004). Kültürel Farkın Yapısökümü. İstanbul: Phoenix Yay.
• Pehlivan, M. (2019). “Francis Bacon’ın Ortaya Koyduğu Hakikat Ölçüsü ve Bilgi Kaynağı çerçevesinde Yeni Dünya İnsanı Sorunsalının Çözümü”. Türkiye Mesleki Sosyal Bilimler Dergisi. 1(2), 10-17.
• Reich, W. (1984). Psikanalizin Tarihsel Araştırmalara Uygulanması. (A. Kışlalı, Çev.). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 39 (1), 191-203. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001446
• Sarup, M. (2004). Post-Yapısalcılık ve Post-modernizm. (A. Güçlü, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yay.
• Smith, P. & Riley, A. (2016). Kültürel Kurama Giriş. Ankara: Dipnot Yay.
• Topdemir, H. G. (2012). “Orta Çağ Uygarlıklarında Bilgi ve Bilim”. Bilim ve Teknik, 51(1),72-75.
• Topdemir, H. G. & Unat, Y. (2024). Bilim Tarihi ve Felsefesi. Ankara: Pegem Akademi Yay.
• Tura, S. M. (2015). Freud’dan Lacan’a Psikanaliz. İstanbul: Kanat Yay.
• Tuzgöl, K. (2018). Lacanyen Psikanalitik Kuram ve öznenin Konumu. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi.1 (1), 41-53. Üsterman, U. (2009). Lacan Seçkisi. Y. Seçkin (Ed.). Lacan’da konuşan Özne Benin konuşmayan Nesnesi. İstanbul: Monokl Yay. Yıldırımer, Ş. (2013). İbn-İ Sina ve Descartes’ın Bilgi Anlayışları Bakımından Karşılaştırılması. 2(22), 97-129.