Siirt ili buğday ekiliş alanlarında bulunan zararlı ve predatör türler ve Eurygaster integriceps Puton (Hemiptera: Scutelleridae)’in yayılışı ve yoğunluğunun belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 63 Sayı: 2, 23 - 30, 30.06.2023

Halil Dilmen , Cevdet Kaplan , Mehmet Salih Özgökçe , Mustafa Cemal Çiftçi , Meryem Özer Dilmen Fırat Pala , Mehmet Kaplan

https://doi.org/10.16955/bitkorb.1095875

Öz

Buğday, günümüzde dünyanın en önemli besin kaynağıdır. Buğday verimini ve kalitesini olumsuz yönde etkileyen birçok zararlı böcek türü tespit edilmiştir. Bu çalışma 2020-2021 yıllarında Siirt ili ve ilçeleri (Merkez, Kurtalan, Eruh, Tillo, Şirvan, Pervari ve Baykan)’nde buğday ekiliş alanlarında bulunan zararlı ve yararlı böcek (predatör) türlerinin belirlenmesi ve zararlı Eurygaster integriceps Puton, 1881 (Hemiptera: Scutelleridae)’in yayılışının belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Örneklemeler nisan-temmuz aylarında 1-2 haftalık aralıklarla yapılmıştır. Çalışmada atrap, çerçeve, çukur tuzaklar ve gözle kontrol yöntemleri kullanılmıştır. Çalışma sonunda 6 takım ve 25 familyaya bağlı 42 tür saptanmıştır. Türlerin dağılımları Coleoptera takımında 12 familyaya bağlı 27 tür, Hemiptera takımında 7 familyaya bağlı 10 tür, Neuroptera takımında 2 familyaya bağlı 2 tür, Hymenoptera, Orthoptera ve Diptera takımlarında 1’er familyaya bağlı 1’er tür olarak kaydedilmiştir. Bu türler içerisinde en yaygın ve yoğun türler: ana zararlı E. integriceps, ikincil zararlılar Aelia acuminata (Linnaeus, 1758), Dolycoris baccarum (Linnaeus, 1758) (Hemiptera: Pentatomidae), Cephus pygmaeus (Linnaeus, 1767) (Hymenoptera: Cephidae) ve Gryllus bimaculatus (De Geer, 1773) (Orthoptera: Gryllidae) belirlenmiştir. Çalışmada Siirt ilinin lokal faunası için ilk kayıt niteliğinde olan toplam 16 tür tespit edilmiştir. Ayrıca E. integriceps'ın en yüksek ortalama yoğunluğu (2 ergin + nimf / m2) Kurtalan ilçesi Garzan ve Gözpınarı lokasyonlarında bulunmuştur. Bunlara ilaveten faydalı türler arasında genel predatör Chrysoperla carnea (Stephens) (Neuroptera: Chrysopidae) ve Coccinella septempunctata L. (Coleoptera: Coccinellidae) en yaygın türler olarak dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler

buğday, Eurygaster integriceps, predatör, Siirt, zararlı

Destekleyen Kurum

Siirt Üniversitesi BAP Koordinasyon Birimine

Proje Numarası

2020-SİÜZİR-015

Teşekkür

Bu çalışmada elde edilen örneklerin tanılarını yaparak bizden desteklerini esirgemeyen Doç. Dr. Derya ÇİFTÇİ, Dr. Gülten YAZICI’ya (Ankara Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü) ve Coccinellidae familyasına bağlı türlerin tanılarında teşhisli örneklerinden yararlandığımız Prof. Dr. Nedim UYGUN’a, teşekkür ederiz. Ayrıca bu çalışmaya 2020-SİÜZİR-015 no’lu proje ile maddi destek sağlayan Siirt Üniversitesi BAP Koordinasyon Birimine teşekkür ederiz.

Determination of harmful and beneficial predator insect species and the distribution and density of Eurygaster integriceps Puton (Hemiptera: Scutelleridae) in wheat-cultivated areas of Siirt province

Öz

Wheat is nowadays the most important source of food on earth. Many pest species have been identified that affect wheat yield and quality negatively. This study was conducted to identify harmful and beneficial insect (predator) species and of the distribution of Sunn pest in wheat cultivation areas in the districts (Siirt province Merkez, Kurtalan, Eruh, Tillo, Şirvan, Pervari, and Baykan) of Siirt Province, Türkiye in 2018 and 2019. Samplings were taken periodically for 1-2 weeks from April to July. The sweep nets, frame, pitfall trap, and visual control methods were used for sampling. At the end of the study, 42 species belonging to 6 orders and 25 families were determined. The distributions of the species were recorded as 27 species belonging to 12 families in Coleoptera, 10 species belonging to 7 families in Hemiptera, 2 species belonging to 2 families in Neuroptera, and 1 species belonging to each family in Hymenoptera, Orthoptera and Diptera. The most common and abundant species: the main pest Eurygaster integriceps Puton, 1881 (Hemiptera: Scutelleridae), the secondary pests Aelia acuminata (Linnaeus, 1758), Dolycoris baccarum (Linnaeus, 1758) (Hemiptera: Pentatomidae), Cephus pygmaeus (Linnaeus, 1767) (Hymenoptera: Cephidae) Gryllus bimaculatus De Geer, 1773, (Orthoptera: Gryllidae) were determined. In the study, a total of 16 species were identified, which is the first record for the local fauna of Siirt province. The highest average density of E. integriceps (2 adult + nymph / m2) was found in the Garzan and Gozpinari locations of the Kurtalan district. Besides, among the beneficial species, general predators Chrysoperla carnea (Stephens, 1836) and Coccinella septempunctata (Linnaeus, 1758) are remark as the most common species

Anahtar Kelimeler

Eurygaster integriceps, harmful, predator, Siirt, wheat

Proje Numarası

2020-SİÜZİR-015

Kaynakça

• Afonina V. M., Tshernyshev W. B., Soboleva-Dokuchaeva I. I., Timokhov A. V., Timokhova O. V., Seifulina R. R., 2001.
• Arthropod complex of winter wheat crops and its seasonal dynamics. IOBC wprs Bulletin, 24 (6), 153-164.
• Alaoğlu Ö., Özbek H., 1987. Erzurum ve çevresinde patateslerde bulunan avcı böcek türleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18 (1-4).
• Anonymous 2021. Samsun İl Tarım Orman Müdürlüğü. https://samsun.tarimorman.gov.tr/Haber/955/Bugday-Uretim-Sezonu-Hazirliklari-Basladi (accessed date: 30.03.2022).
• Atlıhan R., Özgökçe M. S., 2003. Van ili şekerpancarı alanlarındaki zararlı ve yararlı türlerin saptanması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 13 (1), 9-14.
• Bolu H., Özgen İ., Bayram A., Çınar M., 2007. Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgelerinde antepfıstığı badem ve kiraz bahçelerindeki avcı Coccinellidae türleri yayılış alanları ve avları. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11 (1-2), 39-47.
• Buğday H., Șenal D., Atlıhan R., 2015. Coccinellidae (Coleoptera) species and their distribution in different habitats of Yalova Province in Turkey. Türkiye Biyolojik Mücadele Dergisi, 6 (2), 129-140.
• Bulu Y., 1995. Çukurova’da sulanan ve sulanmayan buğday ve pamuk tarlalarındaki böcek faunasının saptanması. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi), Adana.
• Canhilal R., Kutuk H., Islamoglu M., Kanat A., Gul, A. 2007. Damage loss assessment of Sunn pest on wheat in Turkey, Arab Society for Plant Protection.1:187-190.
• Dizlek H., İslamoğlu M., 2010. Buğday kitlesindeki süne emgi oranının belirlenmesinde ülkemizde kullanılan yöntemlerin karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24 (1), 81-90.
• Erler F., 2004. Natural enemies of the pear psylla Cacopsylla pyri in treated vs untreated pear orchards in Antalya Turkey. Phytoparasitica, 32 (3), 295-304.
• Gallo J., Pekar S., 1999. Winter wheat pests and their natural enemies under organic farming system in Slovakia: Effect of ploughing and previous crop. Journal of Pest Science 72,31- 36.
• Gözüaçık C., Yiğit, A., 2020. Adıyaman İlinde farklı ekosistemlerdeki hububat alanlarında yumurta paraziotiti (Trissolcus spp.)’nin Süne, Eurygaster integriceps Put.(Heteroptera: Scutelleridae) popülasyonu üzerindeki etkinliği. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 6 (1), 55-65.
• Honek A., Hodek I., 1996. Distribution in habitats. In: Ecology of Coccinellidae. Springer, Dordrecht, 95-141 pp.
• Kasap İ., Aktuğ Y., Atlıhan R. 2003. Avcı böcek Chrysoperla carnea (Stephens)(Neuroptera: Chrysopidae)'nın bazı biyolojik özellikleri üzerine araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 13 (1), 49-53.
• Kıvan M., 1991. Tekirdağ ve çevresinde Eurygaster (Heteroptera: Scutellaridae) türleri, tanınmaları, yayılışları ve bunlardan Eurygaster integriceps Put.‘in biyolojisi ve doğal Düşmanları üzerinde araştırmalar. Ege Üniversitesi fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana bilim Dalı, İzmir, 106 s., Doktora Tezi.
• Kıvan M., Dirik E., 2016. Edirne ili buğday ekiliş alanlarında tespit edilen Heteroptera türleri. Türkiye Entomoloji Bülteni, 6 (4) , 357-369.
• Kıvan M., Kilic N., 2006. Age‐specific fecundity and life table of Trissolcus semistriatus, an egg parasitoid of the sunn pest Eurygaster integriceps. Entomological Science, 9 (1), 39-46.
• Lodos N., 1961. Türkiye, Irak, İran ve Suriye'de süne (Eurygaster integriceps Put.) problemi üzerinde incelemeler. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayınları, No: 51, 115 s.
• Lodos N., 1982. Türkiye Entomolojisi II (Genel, Uygulamalı ve Faunistik) Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No.429, İzmir. 429s.
• Magurran A. E,. 2004. Measuring biological diversity. Blackwell Science Ltd., 256 pp.
• Magurran A. E., 1988. Ecological diversity and its measurement. Princeton university press., 179 pp.
• Mehrnejad M.R., 2010. Potential biological control agents of the common pistcahio psylla, Agonoscena pistaciae, a review. Entomofauna, Zeitschrift für Entomologne, 31 (21), 317-340.
• Özder N., Toros S., 1999. Tekirdağ ilinde buğdayda zarar yapan yaprakbiti (Homoptera: Aphidoidea) türlerinin saptanması üzerinde araştırmalar. Türkiye Entomoloji Dergisi, 23(2): 101-110.
• Özgen İ., Gözüaçık C., Karsavuran Y., Meral F., 2005. Güneydoğu Anadolu Bölgesi buğday alanlarında bulunan Pentatomidae (Heteroptera) familyasına ait türler üzerinde araştırmalar. Turkish Journal of Entomology, 29 (1), 61-68.
• Özgökçe M. S., Kara H., Başi F.H., Kına E., 2022. Harmful and Beneficial Insect Species and Their Distributions in Wheat Areas in Van Province. Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 32 (1) , 213-222.
• Özkan M., Babaroğlu N. E., Gökdoğan A., Kan M., Koçak E., 2017. Orta Anadolu Bölgesinde Avrupa Sünesi (Eurygaster maura L.)’nin neden olduğu ürün kayıpları ve ekonomik zarar eşiği üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 57 (2): 137– 203.
• Parker B. L., Amir-Maafi M., Skinner M., Kim J. S., El Bouhssini M., 2011. Distribution of sunn pest, Eurygaster integriceps Puton (Hemiptera: Scutelleridae), in overwintering sites. Journal of Asia-Pacific Entomology, 14 (1), 83-88.
• Rani L., Thapa K., Kanojia N., Sharma N., Singh S., Grewal A. S., Srivastay A.L., Kaushal J., 2021. An extensive review on the consequences of chemical pesticides on human health and environment. Journal of Cleaner Production, 283, 124657.
• Rashid M.M.U., Khattak M.K., Abdullah K., Amir M., Tariq M., Nawaz S., 2012. Feeding potential of Chrysoperla carnea and Cryptolaemus montrouzieri on cotton mealybug, Phenacoccus solenopsis. The Journal of Animal and Plant Sciences, 22 (3), 639-64.
• Salis L., Goula M., Izquierdo J., Gordún E., 2013. Population density and distribution of wheat bugs infesting durum wheat in Sardinia, Italy. Journal of Insect Science, 13 (1), 50.
• Sanaey N., Mirak T. N., 2012. Wheat resistance to the adult insect of Sunn pest, Eurigaster integriceps Put. American Journal of Agricultural and Biological Sciences, 7(1), 56-60.
• Sayan M., 2010. Adana’da buğday agro-ekosistemindeki böcek türlerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), Adana.
• Souliotis C., Markoyiannaki‐Printziou D., Lefkaditis F., 2002. The problems and prospects of ıntegrated control of Agonoscena pistaciae Burck. and Laut. (Hom.: Sternorrhyncha) in Greece. Journal of Applied Entomology. 126 (7-8), 384-388.
• Şimşek N., Sezer A. C., 1985. Studies on egg, nymph population and damages of Sunn pest (Eurygaster integriceps Put.) on wheat in Hatay. Bitki Koruma Bülteni, 25(1):30-48.
• Şimşek Z., 1998. Türkiye’de Süne (Eurygaster integriceps Put.) Mücadelesinin Genel Durumu, Dünü ve Bugünü. Entegre Süne Mücadelesi, I. In Workshop Raporu (pp. 6-9).
• Uygun N., 1981. Türkiye Coccinellidae (Coleoptera) Faunası Üzerinde Taksonomik Araştırmalar. Çukurova Universitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 157, Bilimsel Araştırma ve İnceleme Tezleri: 48, Adana, 110 s.
• William F. L., 2002. Lady beetle. Ohio State University Extension Fact Sheet, Horticulture and Crop Science. Division of Wildlife, 2021 Coffey Rd. Columbus, Ohio-43210-1086,
• Yiğit A., Sertkaya E., Tiryakioğlu M., 2007. Population fluctuations of cereal aphids, Rhopalosiphum padi (L.) and Sitobion avenae (F.)(Homoptera: Aphididae) and their impact on crop loss parameters of wheat. Turkish Journal of Entomology, 31 (1), 21-34.
• Zhang Q., Men X., Hui C., Ge F., Ouyang F., 2022. Wheat yield losses from pests and pathogens in China. Agriculture, Ecosystems & Environment, 326, 107821.
• Zhao Z. H., Hui C., He D. H., Ge F., 2013). Effects of position within wheat field and adjacent habitats on the density and diversity of cereal aphids and their natural enemies. Biocontrol, 58(6), 765-776.