Ataerkillik ve Toplumsal Cinsiyet Rolleri Bağlamında Aşk-ı Memnu Romanının Kötücülü: Bihter

Yıl 2023, , 1 - 19, 30.06.2023

Selçuk Özdemir

https://doi.org/10.47130/bitlissos.1292086

Öz

Bu çalışmada, kadının konumunun ve kadına dair bakış açısının tarihsel süreç içerisinde göstermiş olduğu değişim ve kadının ataerkil iktidar karşısındaki statü kaybı, kötülükle ilişkilendirilmesi, kötülüğün kaynağı olarak lanse edilmesiyle bunun gerekçeleri genel bir çerçevede ele alınmıştır. Ataerkillik ve toplumsal cinsiyet kavramları ele alınarak bu kavramların tanımı yapılmış, oluşturduğu algı üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda ataerkillik ve toplumsal cinsiyet rollerinin temelindeki kültürel algıya dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede Serveti Fünun döneminin popüler romanlarından biri olan Aşk-ı Memnu adlı eser örnek seçilerek anlatıcı-yazarın kadın karakterlerine karşı yaklaşım ve tutumu sorgulanmıştır. Çalışmanın odak noktasını; ataerkil algı neticesinde kötülüğün kadınla ilişkilendirilmesi ve kötülükle imlenen kadın karakterlerin Aşk-ı Memnu romanının kurgu dünyasındaki sunumu oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kötücül Kadın, Ataerkillik, Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Halit Ziya Uşaklıgil, Aşk-ı Memnu.

Kaynakça

• Akşit, Ö. (2017). Lilith’den Malala’ya kadının adı var. Nergiz Yayınları.
• Arpacı, M. (2019). Cinsiyet, kötülük ve beden: Femme fatale imgesinin kültürel inşası. Fe Dergisi, 11(1), 140-154.
• Berktay, F. (2019). Tek Tanrılı dinler karşısında kadın, Hıristiyanlıkta ve İslamiyette kadının statüsüne karşılaştırmalı bir yaklaşım. Metis Yayınları.
• Bingöl, O. (2014). Toplumsal cinsiyet olgusu ve Türkiye’de kadınlık. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(Özel Sayı), 108-114.
• Demir, E. (2021). Halit Ziya’nın Aşk-ı Memnu romanında kadın temsillerinin toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi. Turkish Academic Research Review, 6(1), 293-307.
• Duran Oto, E.(2016). İkinci yeni şiirinde tarihi muhteva [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Ecevit, Y. (2021). Toplumsal cinsiyet eşitliğinin temel kavramları materyal kitabı, toplumsal cinsiyet eşitliğinin izlenmesi projesi. Ceid Yayınları.
• Erbil, P. (2018). Kibele’den Pandora’ya kadının tarihsel yenilgisi. Arkadaş Yayınevi.
• Finn, R. P. (2003). Türk romanı ilk dönem, 1872-1900 (T. Uyar, Çev.). Agora Kitaplığı.
• Gılbert, S. M. & Gubar, S. (2016). Tavanarasındaki deli kadın (N. Sakman, Çev.). Aylak Adam.
• Jung, C. G. (2015). Feminen dişilliğin farklı yüzleri. Pinhan Yayıncılık.
• Karaca, Ş. (2019). Kötücül kadın-Türk edebiyatında kötücül kadın imgesi. Akçağ Yayınları.
• Kelleci, Y. (2019). 1860-1950 Arası Türk romanında ölümcül kadın (femmefatale) imgesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Kundera, M. (2009). Roman sanatı (A. Bora, Çev.). Can Yayınları.
• Kümbetoğlu, B. (2010). Değersizleştirme: Kadın bedeninin maruz kaldığı şiddet. İnceoğlu, Y. & Kar, A. (Editör), Kadın ve Bedeni. (ss. 39-65). Ayrıntı Yayınları.
• Millet, K. (2011). Cinsel politika. Payel Yayınevi.
• Moran, B. (2016). Türk romanına eleştirel bir bakış 1. İletişim Yayınları.
• Naci, F. (2019). Yüz yılın 100 Türk romanı. Türkiye İş Banksı Kültür Yayınları.
• Oktay, A. (2008). Toplumcu gerçekçiliğin kaynakları. İthaki Yayınları.
• Paliçko, E. (2021). Ölümcül kadın imgesi bağlamında Peyami Safa’nın Cânân’ı. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 5(4), 2519-2541.
• Sevim, A. (2005). Feminizm. İnsan Yayınları.
• Sultana, A. (2019). Ataerkillik ve kadının ikincilliği; kuramsal bir analiz. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 11(1), 417-427.
• Tanilli, S. (2006). Ne olursa olsun savaşıyorlar-kadın sorununun neresindeyiz?. Alkım Yayınevi.
• Türk Dil Kurumu. (2005). Ataerkillik. TDK Türkçe Sözlüğünden (10. Bakı, s. 140).
• Uşaklıgil, H. Z. (2016). Aşk-ı Memnu. İnkılap Kitabevi.