Klasik Türk Edebiyatında Eğitim Değerlerine Dair Bir İnceleme: Ahbârü’l-‘İber Mesnevisi Örneği

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 107 - 116, 30.06.2019

İsa Işık

Öz

Edebi eserler, bireyin ve toplumun
şuurlu bir hâle getirilmesi ve değerlerin sonraki nesillere aktarılması açısından
önem arz ederler. Geleceğini inşa
etmek isteyen ve değerlerini kaybetmek istemeyen bir toplum için eğitim değerlerinin
edebiyat metinleri üzerinden muhatabına ulaştırılması oldukça kıymetlidir. Bu bağlamda
neredeyse bütün toplumlar kendi değerlerini yaşatmak için çocuklara ve gençlere
yönelik eserler yazarlar. Özellikle günümüzde çocuklar ve gençler için yazılan
yüzlerce edebi metin bulunmaktadır. Hiç şüphe yok ki modern metinler günümüz
okuyucusu için birçok değerli bilgiyi barındırmaktadır. Fakat değer eğitimi
sadece günümüz metinleriyle sağlanacak bir husus değildir. Bu anlamda klasik
Türk edebiyatı metinlerinden de istifade edilebilir.

Klasik Türk edebiyatı zaman zaman toplumdan ve
toplumun dertlerinden uzak kalmakla eleştirilmiştir. Bu eleştirinin genele
yayılarak yapılması doğru değildir. Klasik Türk edebiyatı metinleri içerisinde
bu eleştiriyi haksız çıkaracak nitelikte birçok eser bulunmaktadır. Özellikle
ahlakî, dinî-tasavvufî mesnevilerden eğitim değerleri bakımından istifade
edilebilir. Bu çalışmada XVII. yüzyıl şairlerinden Za‘îfî’nin Ahbârü’l-‘İber
mesnevisi özelinde eğitim değerlerine dair tespitlerde bulunulmuş, bu
çalışmadan yola çıkılarak değerler eğitimi paralelinde klasik Türk edebiyatı
metinlerinden istifade etmenin önemi vurgulanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Za‘îfî, Ahbârü’l-‘İber

Kaynakça

• Çakın, M. B. (2014). Gülşehrî’nin Mantıku’t-Tayr’ında Eğitim Değerleri ve Türkçe (Yüksek Lisans Tezi). Malatya: İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demirezen, İ. (2013). Hikâyeler ve Ahlak Tasavvuru. Recep Kaymakcan & bşk. (Ed.) Değerler ve Eğitimi, Uluslararası Sempozyumu–Bildiriler-26-28 Kasım 2004, (ss. 355-369). İstanbul: dem Yayınları.
• Emiri, E. (2014) Gülsüm Cengiz’in Eserlerine Değerler Eğitimi Açısından Bir Yaklaşım (Yüksek Lisans Tezi). Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Göktaş, M. (2015). İnsani Değerlerin İnşasında Şiirin Önemi. Cengiz Gündoğdu & Muammer Cengiz (Ed.) Uluslararası Sempozyum İnsani Değerlerin Yeniden İnşaası 19-21 Haziran 2014 Erzurum Tebliğler (ss. 239-254). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 1077.
• Işık, İ. (2016). Ahbârü’l-‘İber Mesnevisinin Tenkitli Metni ve Eğitim Değerleri Bakımından İncelenmesi. (Doktora Tezi). Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kavcar C. (1999). Edebiyat ve Eğitim (Genişletilmiş 3.Basım). Ankara: Engin Yayıncılık.
• Korukluoğlu, E. I. (2014). Ahbârü’l-‘İber İnceleme-Metin (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öncü, A. (2015). Değerler Eğitimi Bağlamında Ahmet Hamdi Tanpınar ve Oğuz Atay’da Değerler (Doktora Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pakdemirli, N. (2015). Gençlik Dönemi İnsani Değer Eğitiminde Sanat ve Edebiyat. Cengiz Gündoğdu & Muammer Cengiz (Ed.) Uluslararası Sempozyum İnsani Değerlerin Yeniden İnşası 19-21 Haziran 2014 Erzurum Tebliğler. (ss. 603-613). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 1076.
• Zengin, A. Y. & Zengin, N. (2007). Eğitim Fakülteleri İçin Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Truva Yayınları.