The Effect of Globalization on Russian Geopolitical Thought

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 210 - 232, 30.12.2022

Hatice Dönmez

https://doi.org/10.47130/bitlissos.1191342

Cited By: 1

Öz

The globalization process, which is effective in all areas of life, necessitated the redefinition of many concepts. The concept of "geopolitics", one of these concepts, has also been transformed and redefined with the globalization process. This transformation caused by globalization in the concept of geopolitics has also been effective in Russian geopolitical thought and Russian geopolitical thought has undergone some transformations until today. This study, which deals with the geopolitical thought on which Russia bases its foreign policy from the Tsarist period to the present, and the effect of globalization on Russian geopolitical thought, contributes to the literature in terms of providing a theoretical infrastructure for the studies to be made on Russian foreign policy. The study is also important in terms of contributing to the easier understanding and explanation of the developments in the international system. In the study, in which the data obtained by the document analysis method were evaluated with the historical analysis method, it was concluded that the “land” element was a determining factor in the Russian geopolitical thought in every period and the Russian imperial identity was preserved in every period.

Anahtar Kelimeler

Globalization, Geopolitics, Russian Geopolitics.

Küreselleşmenin Rus Jeopolitik Düşüncesine Etkisi

Öz

Hayatın her alanında etkili olan küreselleşme süreci birçok kavramın da yeniden tanımlanmasını gerekli kılmıştır. Bu kavramlardan biri olan “jeopolitik” kavramı da küreselleşme süreci ile dönüşüme uğramış ve yeniden tanımlanmıştır. Küreselleşmenin jeopolitik kavramında yol açtığı bu dönüşüm Rus jeopolitik düşüncesinde de etkili olmuş ve Rus jeopolitik düşüncesi günümüze kadar geçen süre içerisinde bir takım dönüşümler geçirmiştir. Çarlık döneminden günümüze kadar geçen süre boyunca Rusya’nın dış politikasını dayandırdığı jeopolitik düşüncesini ve küreselleşmenin Rus jeopolitik düşüncesi üzerindeki etkisini konu edinen bu çalışma, Rusya dış politikası ile ilgili yapılacak olan çalışmalar için teorik bir altyapı sunması açısından literatüre katkı sunmaktadır. Çalışma ayrıca uluslararası sistemde yaşanan gelişmelerin daha kolay anlaşılması ve açıklanabilmesine katkı sağlaması açısından da önem taşımaktadır. Doküman analizi yöntemi ile elde edilen verilerin tarihsel analiz yöntemi ile değerlendirildiği çalışmada, Rus jeopolitik düşüncesinde her dönem “toprak” unsurunun belirleyici bir unsur olduğu ve Rus emperyal kimliğinin her dönem muhafaza edildiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Jeopolitik, Rus Jeopolitiği

Kaynakça

• Acar, K. (2004). Başlangıçtan 1917 devrimi’ne kadar Rusya tarihi. Nobel Yayınları.
• Aktel, M. (2001). Küreselleşme süreci ve etki alanları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 6(2), 193-202.
• Aktürk, Ş. (2017). Batı’nın diğer ‘öteki’si olarak: Rusya. Lacivert Dergi, (34), https://www.lacivertdergi.com/dosya/2017/04/12/batinin-diger-otekisi-olarak-rusya
• Bassin, M. (2011). ‘Klasik’ ve ‘yeni’ Avrasyacılık: Geçmişten gelen devamlılık. Bilge Strateji, 2(4), 117-135.
• Bozkurt, V. (2005). Değişen dünyada sosyoloji. Aktüel Yayınları.
• Braden, K. & Shelley, F. M. (2000). Engaging geopolitics. Published by Rowman & Littlefield.
• Brzezinski, Z. (2005). Büyük satranç tahtası Amerika’nın küresel üstünlüğü ve bunun jeostratejik gereklilikleri (Y. Türedi, Çev.). İnkılap Yayınları.
• Cafersoy, N. (2002). Rus jeopolitik düşüncesinde misyon arayışları. Avrasya Dosyası Jeopolitik Özel, 8(4), 51-101.
• Canikoğlu, E. (2020). Rus güvenlik düşüncesinin gelişiminde jeopolitik faktörlerin ve avrasyacılığın rolü. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(22), 1137-1164.
• Caşın, M. H. (2006). Novgorod knezliği’nden XXI. yüzyıla Rus imparatorluk stratejisi. Okumuş Adam Yayınları.
• Çiçek, C. (2005). Küreselleşme süreci ve Türkiye’ye etkileri. Karabulut, B. (Editör), Küreselleşme Ekseninde Türkiye İçin Stratejik Öngörüler. (ss. 38-53). Platin Yayınları.
• Dağı, Z. (2002). Kimlik, milliyetçilik ve dış politika Rusya’nın dönüşümü. Boyut Yayınları.
• Dolman, E. C. (2003). Uzay çağında jeostrateji: Astropolitik bir çözümleme. Gray, C. S. & Sloan, G. (Editors), Jeopolitik, Strateji ve Coğrafya. (ss. 111-143). ASAM Yayınları.
• Dugin, A. (2014). Rus jeopolitiği avrasyacı yaklaşım (V. İmanov, Çev.). Küre Yayınları.
• Elma, F. (2009). Sovyet sonrası Rusya ve orta asya. Journal of Azerbaijani Sudies, 1(4), 129-143.
• Erbaş, G. (2012). Klasikten eleştirel jeopolitiğe karadeniz jeopolitiğinin dönüşümü [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Erişen, C. (2004). Rusya Federasyonu’nda ulusal güvenlik yaklaşımı ve askeri doktrinler. Büyükakıncı, E. (Editör), Değişen Dünyada Rusya ve Ukrayna. (ss. 165-195). Phoenix Yayınları.
• Fukuyama, F. (1998). The end of history?. Tuathail, G. Ó., Dalby, S. & P. Routledge (Editors), The Geopolitic Reader. (ss. 114-125). Routledge Published.
• Germeç-Tanrıverdi, E. (2017). Sosyolojik açıdan küreselleşme ve ulus devlet (Giddens, Bauman ve Habermas Örneği). Seçkin Yayınları.
• Glebov, S. (2003). Science, culture, and empire: Eurasianism as a modernist movement. Slavic & East European Information Resources, 4(4), 13-31.
• Gray, C. S. (2003). Coğrafya kaçınılmazdır. Gray, C. S. & Sloan, G. (Editors). Jeopolitik, Strateji ve Coğrafya. (ss. 215-238). ASAM Yayınları.
• Hasanov, A. (2010). Jeopolitik (A. Ağaoğlu & F. Şammedov, Çev.), Babı Ali Kültür.
• Hobsbawm, E. (1994). Age of extremes the short twentıeth century 1914-1991. Abacus.
• Huntington, S. P. (1993). The clash of civilizations?, Foreign Affairs The Clash at 20 Abridged. 3-28, https://www.foreignaffairs.com/system/files/c0007.pdf
• İlhan, S. (1989). Jeopolitik duyarlılık. TTK Yayınları.
• İlhan, S. (1993). Türkiye’nin ve Türk dünyasının jeopolitiği. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• İlhan, S. (2002). Jeopolitik kavramı ve unsurları. Avrasya Dosyası Jeopolitik Özel, 8(4), 318-322.
• İmanov, V. (2008). Avrasyacılık Rusya’nın kimlik arayışı. Küre Yayınları.
• İsmayılov, M. (2011). Avrasyacılık mukayeseli bir okuma Türkiye ve Rusya örneği. Doğu Batı Yayınları.
• İşyar, Ö. G. (2018). Avrasya ve avrasyacılık. Dora Yayınları.
• Kaya, S & İşyar, Ö. G. (2009). Rus yayılmacılığı ve slavofil düşüncenin tarihsel gelişimi. OAKA, 4(8), 25-29.
• Karabulut, B. (2005). Strateji jeostrateji jeopolitik uluslararası ilişkilerde anahtar kavramlar serisi: 1. Platin Yayınları.
• Kurt, S. (2014). Neo-avrasyacı perspektiften Rusya Federasyonu’nun güvenlik algısı. Güvenlik Stratejileri, (28), 91-125.
• Kutlu, E. & Eşkinat, R. (2002). Dünya ekonomisi. Anadolu Üniversitesi Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayınları.
• Mackinder, H. J. (1919). Democratic ıdeals and reality a study in the politics of reconstruction. Henry Holt And Company.
• Mcluhan, M. (2001). Gutenberg galaksisi: tipografik insanın oluşumu (G. Çağalı Güven, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Özey, R. (2019). Jeopolitik tanımlar, teoriler ve değişimler. Pegem Yayınları.
• Özder, A. (2013). Avrasya kavramı ve önemi. Avrasya İncelemeleri Dergisi, II(2), 65-88.
• Özsavaş Atay, S. (2016). Klasik jeopolitik yaklaşımlar ve eleştirel jeopolitik söylem. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 144-155.
• Palabıyık, M. S. (2009). Batı’da jeopolitik düşünce. Orion Yayınları.
• Parker, G. (1998). Geopolitics: past, present and future. Pinter Published.
• Poe, M. (2001). Moscow, the third rome: the origins and transformations of a ‘pivotal moment’. Jahrbücher für Geschichte Osteuropas, Neue Folge, 49(3), 412-429.
• Retaillé, D. (2000). Tarihte jeopolitik. Geopolitics, 5(2), 35-51.
• Sapmaz, A. (2008). Rusya’nın transkafkasya politikası ve Türkiye’ye etkileri. Ötüken Yayınları.
• Serbest, M. B. (2017). Tarihsel süreçte Rus avrasyacılığı: Klasik avrasyacılıktan neo-avrasyacılığa. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(3), 285-307.
• Sergunin, A. A. (2004). Discussions of international relations in post-communism Russia. Communist and Post-Communist Studies, 37, 19–35.
• Sloan, G. (2003). Sir Halford J. Mackinder: geçmişten günümüze kalpgah kuramı. Gray, C. S. & Sloan, G. (Editors), Jeopolitik, Strateji ve Coğrafya (T. Karabacak, Çev.). (ss. 16-47). ASAM Yayınları.
• Spykman, N. J. (1942). America's strategy in world politics the unıted states and the balance of power. Harcourt, Brace And Company, Inc.
• Sönmez, A. S. (2010). Moskova’nın kutuplaşma çabaları: Putin dönemi Rus dış politikası. T.C. Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Avrasya Etüdleri, 37, 37-76.
• Taştan, Y. K. (2012). Ulusal ülküden emperyal vizyona: Rusya’da kimlik arayışları. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 12(1), 69-134.
• Taşkesen, S. (2009). Dünyanın kalbini arayan adam Halford John Mackinder. Palabıyık, M. S. (Editör), Batı’da Jeopolitik Düşünce. (ss. 55-77). Orion Yayınları.
• Tellal, E. (2000). Rusya Federasyonu'ndaki gelişmeler nasıl değerlendirilmeli?. Mülkiye Dergisi, 24(220), 211-220.
• Tezkan, Y. & Taşar, M. M. (2002). Dünden bugüne jeopolitik. Ülke Yayınları.
• Trenin, D. (2001). Üçüncü kuşak: 21. yüzyıla girerken Rus-Amerikan ilişkileri. Avrasya Dosyası Rusya Özel, 6(4), 283-296.
• Tuathail, G. O. (2003). Eleştirel jeopolitiği anlamak: jeopolitik ve risk toplumu. Gray, C. S. & Sloan, G. (Editors), Jeopolitik, Strateji ve Coğrafya (T. Karabacak, Çev.). (ss. 143-168). ASAM Yayınları.
• Ulaş, B. (2011). Jeopolitik: Türkiye’nin milli güvenliği ve Avrupa birliği üyelik süreci. Başlık Yayınları.
• Walicki, A. (1980). A history of Russian thought from the enlightenment to marxism (H. Andrews Rusiecka, Translated). Clarendon Published.
• Yatin, G. (2009). Yaşayan bir organizma olarak devlet Friedrich Ratzel. Palabıyık, M. S. (Editör), Batı’da Jeopolitik Düşünce. (ss. 35-55). Orion Yayınları.
• Yıldırım, S. (2013). 1990 sonrası Rus dış politikasında batı karşısında kimlik ve statü arayışları. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 23(2), 61-99.
• Yılmaz, S. (2008). Jeopolitik ve istihbarat savaşları. 21. Yüzyıl, 125-148. https://21yyte.org/tr/merkezler/islevsel-arastirma-merkezleri/milli-guvenlik-ve-dis-politika-arastirmalari-merkezi/jeopolitik-ve-istihbarat-savaslari
• Yılmaz, S. (2015). Yeni avrasyacılık ve Rusya. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, (34), 111-120.
• Yüksel, H. (2014). Küreselleşme sürecinin sosyal politika dinamikleri üzerinde neden olduğu değişimin analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 127-151.