Muhafazakârlık Versus Modernlik: Ak Parti'nin Siyasi Kimliğinde Muhafazakârlığın Yansımaları

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 72 - 86, 30.06.2024

Kazım Kandemir

https://doi.org/10.47130/bitlissos.1455729

Öz

Bu çalışmanın amacı Ak Parti’nin “muhafazakâr demokrat” kimliğinin oluşumuna etki eden muhafazakârlık anlayışını kimlik ve söylem analizi çerçevesinde incelemektir. Bu çerçevede çalışmada ilk öncelikle ana hatlarıyla muhafazakârlığın kuramsal analizi ortaya konulmuştur. Ardından Ak Parti’nin kuruluş sürecini hazırlayan siyasi gelişmeler irdelenmiştir. Ak Parti’nin tüzük ve programından yola çıkarak, “muhafazakâr demokrat” kimliğini benimsediği görülmüştür. Böylelikle Ak Parti geleneksel ile modern, yerel ile evrensel değerler arasında köprü kuran bir siyasi çizgiyi takip etmiş, herkesin talebine uygun çok kimlikli bir siyaset sahası oluşturmaya çalışmıştır. Süreç içerisinde ise iktidarı döneminde yaşanılan gelişmelere bağlı olarak Ak Parti, “muhafazakâr demokrat” kimliğinde birtakım değişimlere gitmiş, bu gelişmeler konjonktürel olarak Ak Parti’yi politika ve icraatlarında “muhafazakâr devrimci” ve “milliyetçi muhafazakâr” söylemlerde bulunmaya sevk etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muhafazakârlık, Ak Parti, Muhafazakâr Demokrat, Türkiye

Conservatism Versus Modernity: Reflections of Conservatism in the Political Identity of the Ak Party

Öz

The aim of this study is to examine the understanding of conservatism that affects the formation of the AK Party's “conservative democrat” identity within the framework of identity and discourse analysis. In this context, in the study, firstly, the theoretical analysis of conservatism was presented in general terms. Then, the political developments that paved the way for the establishment of the AK Party were examined. Based on the AK Party's statute and program, it has been seen that it has adopted the identity of “conservative democrat”. Thus, the AK Party has followed a political line that bridges traditional and modern, local and universal values, and has tried to create a multi-identity political field that suits everyone's demands. During the process, depending on the developments during its rule, the AK Party made some changes in its “conservative democrat” identity, and these developments conjuncturally led the AK Party to make "conservative revolutionary” and “nationalist conservative” discourses in its policies and actions

Anahtar Kelimeler

Conservatism, Ak Party, Conservative Democrat, Türkiye.

Kaynakça

• Ak Parti. (2002a). Kalkınma ve demokratikleşme programı [Beyaz Sayfa]. TBMM Kütüphanesi. https://acikerisim.tbmm.gov.tr/server/api/core/bitstreams/3370001d-0a58-415c-bd99-c522d9427e84/content
• Ak Parti. (2002b). Parti tüzüğü [Beyaz Sayfa]. TBMM Kütüphanesi. https://acikerisim.tbmm.gov.tr/server/api/core/bitstreams/567ceb48-35f8-4247-bad8-3613407e8669/content
• Akdoğan, Y. (2003). Muhafazakâr demokrasi. Ak Parti Yayınları.
• Akkaş, H. H. (2000). İngiliz muhafazakâr siyaset düşüncesi ve Edmund Burke [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Aktaşlı, H. U. (2011). Türkiye muhafazakârlığı ve kemalizm: Diyalektik bir ilişki. Doğu Batı, (58), 147-161. Başgil, A. F. (1998). Din ve laiklik. Kubbealtı Yayınları.
• Belge, M. (2003). Muhafazakârlık üzerine. Çiğdem, A. (Editör), Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Muhafazakârlık. (ss. 92-100). İletişim Yayınları.
• Beneton, P. (2011). Muhafazakârlık (C. Akalın, Çev.). İletişim Yayınları.
• Bottomore, T. & Nisbet, R. (1990). Sosyolojik çözümlemenin tarihi (M. Tuncay, A. Uğur, Çev.). Verso Yayınları. Burke, E. (2002). Aydınlanma-devrim eleştirisinden karşıtlığına (F. Duman, Çev.). Liberte Yayınları.
• Çaha, Ö. (2001). Dört akım dört siyaset. Zaman Kitap.
• Çaha, Ö. (2004). Muhafazakâr düşüncede toplum. Liberal Düşünce Dergisi, (34), 15–24.
• Çakır, R. (2004). Millî görüş hareketi. Aktay, Y. (Editör), Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce İslâmcılık. ( ss. 544-575). İletişim Yayınları.
• Demirel, T. (2002). 1946 sonrası muhafazakâr modernleşmeci eğilimler üzerine bazı değinmeler. Kocabaşoğlu, U. (Editör), Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Modernleşme ve Batıcılık. (ss. 218-238). İletişim Yayınları.
• Doğan, S. M. (2003). Siyasi muhafazakârlıkla örtüşen toplumsal muhafazakârlığın medyatik tarifi. İstanbul Journal of Sociological Studies, (28), 53-60.
• Erdoğan, M. (1991). Liberalizm, muhafazakârlık ve Türk sağı. Türkiye Günlüğü Dergisi, (16), 16-54.
• Göka, E., Göral, F. S. & Güney, Ç. (2003). Bir hayat insanı olarak Türk muhafazakârı ve kaygan siyasal tercihi. Bora, T. & Gültekingil, M. (Editörler), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Muhafazakârlık. (ss. 302-313). İletişim Yayınları. Güler, İ. (1998). Gericiliğin gerçek ve enstrümental tabiatı üzerine. Doğu Batı, (3), 59-64.
• Güveloğlu, N. (2004). Demokrasinin neoliberal dönemde geçirdiği dönüşümün siyasal partiler üzerine etkileri. Praksis, (12), 11-36.
• Harries, O. (2004). Muhafazakârlığın anlamı (M. Boşnak, Çev.). Liberal Düşünce, (34), 91-101.
• Helvacı, A. & Demirtepe, M. T. (1998). Muhafazakâr partinin dönüşümü: Thatcherizm ve yeni-sağ. Liberal Düşünce, (9), 96-115.
• Hirschman, A. O. (1994). Gericiliğin Retoriği, (Y. Alogon, Çev.). İletişim Yayınları, 1994.
• İrem, C. N. (1997). Kemalist modernizm ve Türk gelenekçi muhafazakârlığının kökenleri. Toplum ve Bilim Dergisi, (74), 52-99.
• Kandemir, K. (2013). Türkiye’deki muhafazakâr siyaset ve değişim ilişkisi: Ak parti örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Kansu, A. (2003). Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, sosyal mesele ve içtimai siyaset. Çiğdem, A. (Editör), Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Muhafazakârlık. (ss. 118-131). İletişim Yayınları.
• Karadeniz, S. (2002). Kemalist modernleşme sürecinde Türk muhafazakârlığı ve günümüze yansımalar. Tezkire, (27-28), 88-100.
• Karadeniz, S. (2003). Modern bir oluşum olarak muhafazakârlık [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Kuru, A. T. (2006). Reinterpretation of secularism in Turkey: The case of the justice and Development party. Yavuz, H.Y. (Der.), The Emergence of a New Turkey: Democracy and the Ak Parti. (ss. 136-159). University of Utah Press.
• Kuru, N. O. (2016). Social conservatism and voting behavior in Turkey: A comparative study on AKP and CHP voters [Unpublished Master's Thesis]. Middle East Technical University.
• Mardin, Ş. (1990). Türkiye’de toplum ve siyaset. İletişim Yayınları.
• Mert, N. (2003). Muhafazakârlık ve laiklik. Çiğdem, A. (Editör), Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Muhafazakârlık. (ss. 314-345). İletişim Yayınları.
• Nebati, N. (2014). Türkiye’de muhafazakârlığın Ak parti tarafından yeniden inşa edilmesi. Muhafazakâr Düşünce, (41-42), 179-205.
• Öğün, S. S. (1997). Türk muhafazakârlığının kültür kökleri ve Peyami Safa’nın muhafazakâr yanılgısı. Toplum ve Bilim Dergisi, (74), 102-154.
• Özbudun, E. & Hale, W. (2010). Türkiye’de islamcılık, demokrasi ve liberalizm AKP olayı (E. Özbudun & K. Göksel, Çev.). Doğan Kitap.
• Özipek, B. B. (2003). Muhafazakârlık, devrim ve Türkiye. Çiğdem, A. (Editör), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Muhafazakârlık. (ss. 66-92). İletişim Yayınları.
• Özipek, B. B. (2011). Muhafazakârlık akıl, toplum, siyaset. Timaş Yayınları.
• Öztürk, A. & Mollaer, F. (2006). Muhafazakâr ideoloji ve rasyonalite, İ.Ü Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (35), 39-42.
• Özüdoğru, B. (2023). Türkiye yüzyılı ve muhafazakâr devrimcilik: Ak parti siyasetinde yeni bir söylem. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 19(65), 192-217.
• Sabah (2006, 06 Şubat). https://arsiv.sabah.com.tr/2006/02/06//bugun.html
• Safa, P. (1995). Türk inkılâplarına bakışlar. Ötüken Yayınevi.
• Safi, İ. (2007). Türkiye’de muhafazakâr siyaset ve yeni arayışlar. Lotus Yayınevi.
• Said, H. P. (1993). Buhranlarımız. İz Yayıncılık.
• Şen, S. (2004). AKP milli görüşçü mü?. Nokta Kitap Yayınları.
• Tuncel, G. & Gündoğmuş, B. (2012). Türk siyasetinde merkez-çevrenin dönüşümü ve geleneksel merkezin konumlanma sorunu. Gazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 137-158.
• Turan, A. (2022). Ak partinin milliyetçilik anlayışı ve yürüttüğü politikalara yansımaları [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Aksaray Üniversitesi.
• Vural, M. (2007). Siyaset felsefesi açısından muhafazakârlık. Elis Yayınları.
• Yılmaz, M. (2013). Türk düşünce dergisi. Çiğdem, A. (Editör), Modern Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Muhafazakârlık. (ss. 216-234). İletişim Yayınları.