Reflection of religious ideological image on form: Doha Museum of Islamic Arts

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1, 36 - 51, 30.06.2024

Şeyma Bayram

Öz

The architectural form and the environment it creates, which serve as an important representation in the transmission of ideologies, are full of indicators that make the presence and power of dominant emotions felt. It is possible to observe these indicators of spatial representation at all layers from the building scale to the city scale. Religious ideologies reflected in the form at the building scale are generally effective in religious buildings as well as in symbolic public buildings such as museums, monuments, etc. In this study, to read religious ideologies or symbols through architectural form, the Doha Museum of Islamic Arts, which has symbolic value, has been analyzed on form and close environment design. The Doha Museum of Islamic Arts was analyzed in two stages: the reflection of mystical symbols on the form due to the presence of Islamic artifacts and the reflection of religious building elements on the form due to the architect's discourse indicating that he was influenced by a religious building. As a result of the study, it was determined that the museum contains many ideologies both on the form and in the design of the immediate environment

Anahtar Kelimeler

Ideology, Architectural Form, Ideological Architecture, Imaginary Meaning, Doha Museum of Islamic Art

Dini İdeolojik İmgelerin Forma Yansıması: Doha İslam Sanatları Müzesi

Öz

İdeolojilerin aktarılmasında önemli bir temsil görevi gören mimari form ve oluşturduğu çevre, egemen duyguların varlığını ve gücünü hissettiren göstergelerle doludur. Mekânsal temsiliyete ilişkin bu göstergeleri, yapı ölçeğinde kent ölçeğine kadar tüm katmanlarda izlemek mümkün olmaktadır. Yapı ölçeğinde forma yansıyan dini ideolojiler genellikle dini yapılarda olmasının yanı sıra müze, anıt vb. gibi sembolik kamu yapılarında da etkili olmaktadır. Çalışmada, dini ideolojilerin veya sembollerin mimari form üzerinden okunması amacıyla sembolik değer taşıyan Doha İslam Sanatları Müzesi’nin, form ve yakın çevre tasarımı üzerine irdelemesi yapılmıştır. Doha İslam Sanatları Müzesi, İslam eserlerini bulundurması nedeniyle tasavvufi sembollerin forma yansıması ve mimarın bir dini yapıdan etkilendiğini belirten söylemi nedeniyle dini yapı elemanlarının forma yansıması üzerinden iki aşamada ele alınmıştır. Çalışma sonucunda müzenin birçok ideolojiyi gerek form üzerinde gerekse yakın çevre tasarımında barındırdığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İdeoloji, Mimari Form, İdeolojik Mimarlık, İmgesel Anlam, Doha İslam Sanatları Müzesi

Kaynakça

• G. Yadigaroğlu, “Mimarlık – İdeoloji İlişkisi ve Dini Yapılardaki Form Analizi,” Master Dissertation, Karadeniz Technical University, Trabzon, Turkey, 2021.
• Turkish Language Association, Turkish Language Association Dictionary. Turkish Language Association Publications, 2019.
• D. Ergil, “İdeoloji üzerine düşünceler,” Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, vol. 38, no. 1, pp. 69-95, 1983.
• Ş. Mardin, İdeoloji. İletişim Publications, 2007.
• J. B. Thompson, İdeoloji ve Modern Kültür. Dipnot Publications, 2013.
• T. Eagleton, Eleştiri ve İdeoloji. İletişim Publications, 1985.
• T. Eagleton, İdeoloji. Ayrıntı Publications, 2011.
• T. Parsons, “An approach to the sociology of knowledge,” World Congress of Sociology, no. 4, pp. 25-49, 1989.
• Ş. Mardin, Din ve İdeoloji. İletişim Publications, 1992.
• G. Therborn, İktidarın İdeolojisi İdeolojinin İktidarı. Dipnot Publications, 2008.
• P. Knoll, “Ideologija moderne arhitekture,” Arhitektura, no.9, pp.124-130, 1933.
• A. Çaycı, "İslam mimarisinde anlam meselesi," Sosyoloji Divanı, no. 7, pp. 189-202, 2016.
• W. C. Chittick, The Sufi Path of Love: The Spiritual Teachings of Rumi. State University of New York Press, 1984.
• A. Knysh, Islamic Mysticism: A Short History. Brill Academic Pub, 2002.
• M. Lings, What is Sufism?. Islamic Texts Society, 1999.
• G. Tunç, “Yunus Emre’nin şiirlerinde su metaforu,” Folklor Akademi Dergisi, vol. 5, no. 2, pp. 474 – 482, 2022.
• S. Mülayim, İslam Sanatı. İSAM, 2010.
• R. Lewcock, “Architects, Craftsmen and Builders: Materials and Techniques,” in Architecture of the Islamic World, London, 1996, pp. 112–143.
• D. Cündioğlu, Mimarlık ve Felsefe. Kapı Publications, 2012.
• A. Çaycı, "Zaman ve sanat bağlamında çark-ı felek motifi," Uluslararası İslam Medeniyetinde Zaman Sempozyumu Bildirileri, October 2015, pp. 299-305.
• R. Guenon, Alemin Hükümdarı. İnsan, 2014.
• S. Aktulga Gürbüz, “Nûr ve zulmet/karanlık kavramları üzerine tasavvuf merkezli bir inceleme,” Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol. 9, no.1, pp. 56-68, 2023.
• S. Mülayim, “Kubbe,” in İslam Ansiklopedisi, Turkish Religious Foundation Publications, 2002, vol. 26, pp. 300-303.
• S. Durmuş, “Camilerde anlam sorgulaması: Kral Faysal Camisi örneği,” in Mekanlar/Zamanlar/ İnsanlar: Hamilik ve Mimarlık Tarihi Bildiri Kitabı, ODTÜ Faculty of Architecture Publications, 2016.
• M. Özçakı, “Yorumlanan cami mimarisi,” Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, no. 23, pp. 459-483, 2018.
• G. Keleş Usta, A. Usta, and Ö.İ. Tuluk, Anadolu Türk Mimarlığı İçin Görsel Sözlük. Sonhaber Publications, 2001.
• T. Sağlam, “İslam mimarisinin sembolik anlatıları üzerine bir deneme,” Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat, vol. 5, no.10, pp. 251-279, 2020.
• R. Ç. Önal, and Z. Köşklü, “Trabzon’da geç dönem Osmanlı camilerinde ahşap mihraplar,” Sanat Tarihi Dergisi, vol. 29, no. 2, pp. 707-743, 2020.
• D. Kuban, Osmanlı Mimarisi. Yem Publications, 2021.
• T. Cantay, “Avlu,” in İslam Ansiklopedisi. Turkish Religious Foundation Publications, 1991, vol. 4, pp. 120-123.
• G. Ambrose, P. Harris, and S. Stone, Görsel Mimarlık Sözlüğü. Literatür Publications, 2010.
• A. Çaycı, İslam Mimarisinde Anlam ve Sembol. Palet Publications, 2016.
• P. Yavuzarslan, Kamus-ı Türki. Turkish Language Association Publications, 2023.
• Biz Evde Yokuz, " Tac Mahal Dünyanın En Pahalı Aşk Hikayesi", https://www.bizevdeyokuz.com/tac-mahal/. [Accessed: 06-June-2024]. N. Durmuş, " Tac Mahalin Hikayesi", https://nafidurmus.com/tac-mahalin-hikayesi/. [Accessed: 06-June-2024].
• Vikipedi, " Süleymaniye Camii", https://tr.wikipedia.org/wiki/S%C3%BCleymaniye_Camii. [Accessed: 06-June-2024].
• Y. Sezer, " Süleymaniye Camii ve Külliyesi", https://istanbultarihi.ist/312-suleymaniye-camii-ve-kulliyesi. [Accessed: 06-June-2024].
• E. Merdim, " Sancaklar Camii", https://www.arkitera.com/proje/sancaklar-camii/. [Accessed: 06-June-2024].
• Teknevia, " Sancaklar Camii Rehberi", https://www.teknevia.com/blog/sancaklar-camii-rehberi/. [Accessed: 06-June-2024].
• Hürriyet, " Mescidi Aksa Nerede? Neden Önemli?", https://www.hurriyet.com.tr/galeri-mescidi-aksa-nerede-neden-onemli-iste-mescidi-aksanin-tarihi-41572032/. [Accessed: 06-June-2024].
• Yeni Şafak, " Mescidi Aksa Ne Zaman İnşa Edildi?", https://www.yenisafak.com/mescid-i-aksa-ne-zaman-yapildi-kim-yapti-h-4569055. [Accessed: 06-June-2024].
• Vikipedi, " Şakirin Camii", https://tr.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eakirin_Camii. [Accessed: 06-June-2024].
• Halkbank Kültür ve Yaşam, " Şakirin Camii", https://kulturveyasam.com/modern-mimarisiyle-sakirin-camii/. [Accessed: 06-June-2024].
• Arkitectuel, " Ayasofya Camii", https://www.arkitektuel.com/seyh-zayed-camii/. [Accessed: 06-June-2024].
• Ayasofya Camii, " Ayasofya Tarihi", https://www.ayasofyacamii.gov.tr/tr/ayasofya-tarihi. [Accessed: 06-June-2024].
• Arkitectuel, " Şeyh Zayed Camii", https://www.arkitektuel.com/seyh-zayed-camii/. [Accessed: 06-June-2024].
• Mimarizm, " TBMM Camii (Meydan-İbadet-Kitaplık) Behruz Çinici", https://www.mimarizm.com/makale/tbmm-cami-meydan-ibadet-kitaplik-behruz-cinici_113494. [Accessed: 06-June-2024].
• Çinici Mimarlık, " TBMM Camii", https://www.cinicimimarlik.com/tr/tbmm-camii/. [Accessed: 06-June-2024].
• Press-London, "The Most Instagrammable Museums in the World.", https://press-london.com/blogs/squeeze/the-most-instagrammable-museums-in-the-world. [Accessed: 06-June-2024.
• GCP, "Seals Priceless Islamic Art Below Water Table.", https://gcpat.com/en/about/news/blog/preprufe-seals-priceless-islamic-art-below-water-table. [Accessed: 06-June-2024].
• J. Gierlichs, “A vision becomes an ınstitution: The Museum of Islamic Art (MIA) in Doha, Qatar” in Under Construction: Logics of Urbanism in the Gulf Region, Routledge, 2016, pp. 1-12.
• F. M. Salim, “The museum of Islamic art: Form, perception, and environment,” The International Journal of the Inclusive Museum, vol. 6, no.1, pp. 55-71, 2013.
• M. I. Al Mulla, and K. Exell, “The Museum of Islamic Art, Doha,” in Museums in Arabia, Routledge, 2016.
• Wikimedia Commons, "The Mosque of Ibn Tulun.", https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A3%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B7%D9%88%D9%84%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%A9.jpg. [Accessed: 06-June-2024].
• Get Your Guide, "Doha: Souq Waqif, Katara, The pearl vb. ile Özel Şehir Turu.", https://www.getyourguide.com/tr-tr/doha-l1885/doha-katar-ulusal-muzesi-ile-ozel-sehir-turu-t624110/. [Accessed: 06-June-2024].
• Le-Quang Architecture, " SLEEP & WAKENING Kabul, Afghanistan ISLAMIC ARCHITECTURE.", https://www.lequang-architect.com/islam_analyse.html. [Accessed: 06-June-2024].
• Archi-Fied, "MUSEUM OF ISLAMIC ART, DOHA (QATAR).", https://gees7.wordpress.com/2012/12/03/540/. [Accessed: 06-June-2024].
• Arcdaily, "Why IM Pei’s Museum of Islamic Art is the Perfect Building to Suit Doha’s Style.", https://www.archdaily.com/867307/why-im-peis-museum-of-islamic-art-is-the-perfect-building-to-suit-dohas-style. [Accessed: 06-June-2024].
• Discover Islamic Art, "Museum of Islamic Art Doha, Qatar.", https://islamicart.museumwnf.org/pm_partner.php?id=Mus21;qt&type=museum&link=EPM&. [Accessed: 06-June-2024]
• E. Sarıkçıoğlu, Başlangıçtan Günümüze Dinler Tarihi. Fakülte Publications, 2002.
• Anel Group, "Qatar Museum of Islamic Art Park Landscape.", https://anelgroup.com/en/project/qatar-museum-of-islamic-art-park-landscape-2/. [Accessed: 06-June-2024].
• PLD Türkiye, "Lumen ödülleri Fisher Marantz Stone’a.", https://pldturkiye.com/lumen-odulleri-fisher-marantz-stonea/. [Accessed: 06-June-2024].
• Tripadvisor, "Photo: The dome of the Museum of Islamic Art.", https://www.tripadvisor.com/LocationPhotoDirectLink-g294009-d3860485-i261365405-Idam-Doha.html. [Accessed: 06-June-2024].
• Architectour, "Museum of Islamic Art.", https://www.architectour.net/opere/opera.php?id_opera=6075&nome_opera=Museum%20of%20Islamic%20Art%20-%20MIA&architetto=I.M.%20Pei. [Accessed: 06-June-2024].
• Asergeev, "Gallery of Foundation Courtyard of Museum of Islamic Art.", https://www.asergeev.com/pictures/archives/compress/2014/1407/07.htm. [Accessed: 06-June-2024].
• DEPA, "Museum of Islamic Art.", https://depa.com/digital-media/projects/museum-of-islamic-art/. [Accessed: 06-June-2024].
• Desert Fox Qatar, "Museum Tour.", https://www.desertfoxqatar.com/museum_tour.html. [Accessed: 06-June-2024].
• Siteemit, "Visit to Doha's Museum of Islamic Art.", https://steemit.com/travel/@nomad17/visit-to-doha-s-museum-of-islamic-art. [Accessed: 06-June-2024].
• Cultural Kıosk, "Qatar- Cultural Capital.", https://djcadteam6.wordpress.com/2012/01/23/qatar-a-cultural-capital/. [Accessed: 06-June-2024].
• Uluslararası Kuran Haber Ajansı, "Doha İslam Sanatları Müzesi; suyun ortasında bir mimari şaheser.", https://iqna.ir/tr/news/3471908/doha-%C4%B0slam-sanatlar%C4%B1-m%C3%BCzesi-suyun-ortas%C4%B1nda-bir-mimari-%C5%9Faheser. [Accessed: 06-June-2024].
• WeLeaveToday, "Doha-Museum-Islamic-Art-Sunset.", https://weleavetoday.com/2019/02/16/24-hours-in-doha/doha-museum-islamic-art-sunset/. [Accessed: 06-June-2024].
• WestWards, " Stunning contemporary architecture in Doha.", https://westwards.de/2016/01/doha-contemporary-architecture/. [Accessed: 06-June-2024].
• Pinterest, "Sanat.", https://tr.pinterest.com/pin/234679830559931597/. [Accessed: 06-June-2024].
• Wikiarquitectura,"Ceremonial-court-doha-arata-isozaki-wikiarchitecture_040", https://en.wikiarquitectura.com/ceremonial-court-doha-arata-isozaki-wikiarchitecture_040-2/. [Accessed: 06-June-2024].