PROTECTION OF INTELLECTUAL RIGHTS THROUGH UNFAIR COMPETITION

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 1, 21 - 47, 04.09.2024

Muhammet Emirhan Havan

https://doi.org/10.69800/blr.1330591

Öz

Without a doubt, intellectual rights have a crucial role in countries' economic systems. Therefore, advertently regulating the protection regime of intellectual rights permits right holders and the public to exploit these rights effectively. However, occasionally, one may notice several regulations protecting the same intellectual right. One of those is unfair competition sections regulated under the Turkish Commercial Code, besides the special regulations protecting intellectual rights. Yet, the protection of intellectual rights through unfair competition terms is a doctrinally controversial issue. On the one hand, in doctrine, it is supported that the regulations protecting, particularly intellectual rights and unfair competition terms, can be applied cumulatively. In contrast, on the other hand, one doctrine rejects cumulative application. A final opinion alleges that claims that derive from the special terms concerning intellectual rights and those that derive from unfair competition may be accumulated; in other words, they can be claimed together. Adopting one of these opinions substantially modifies the protection options of right holders in practice. In this submission, first, pertinent opinions will be explained, and then possible results that may be occurred in some specific cases according to the adopted view will be discussed in light of comparative law and judicial decisions. In this context, it will first be evaluated whether expired intellectual rights can be protected under unfair competition terms. Subsequently, the position of registered and unregistered rights within the unfair competition will be explored. As already known, the concept of punitive damages does not exist in Turkish law; hence, the value of compensation cannot exceed the amount of damage. Nevertheless, differing from other law branches, in the Turkish Law on Intellectual and Artistic Works, one can observe that an exceeding compensation above the damage is allowed. The effect of this fact on the relationship between unfair competition and the special protection regime of intellectual rights will also be further examined in this article. The impacts of this discussion do not solely limited to the substantial law. It has some influence on procedural law as well, and this matter will be separately treated. Lastly, the applicability of criminal sanctions in terms of the protection of intellectual rights with unfair competition claims and its effects will be briefly touched.

Anahtar Kelimeler

unfair competition, intellectual rights, cumulative protection, rights in concurrence, accumulation

FİKRİ HAKLARIN HAKSIZ REKABET HÜKÜMLERİNDE KORUNMASI

Öz

Fikri haklar şüphesiz bir ülkenin ekonomik düzeninde önemli bir role sahiptir. Bu yüzden fikri hakların koruma rejiminin dikkatli biçimde düzenlenmesi, bu haklardan gerek hak sahiplerinin gerek de kamunun en etkin biçimde yararlanmasına izin verir. Buna karşın bazen aynı fikri hakkı koruyan birden çok düzenleme ile karşılaşılabilir. Bunlardan biri de fikri hakları koruyan özel düzenlemeler yanında Türk Ticaret Kanununda düzenlenen haksız rekabet hükümleridir. Ancak fikri hakların haksız rekabet hükümlerinde korunması ise doktrinde tartışmalı olan bir husustur. Öğretide bir taraftan fikri hakları özel olarak koruyan düzenlemeler ile haksız rekabet hükümlerinin kümülatif olarak uygulanabileceği savunulurken, diğer bir taraftan bir görüş kümülatif uygulanmayı reddetmektedir. En nihayetinde son bir görüş ise fikri haklara ilişkin özel düzenlemelerden gelen taleplerle haksız rekabetten gelen taleplerin yığılabileceğini, başka bir deyişle aynı anda istenebileceğini savunmaktadır. Bu görüşlerden hangisinin benimsenecek olduğu hak sahiplerinin korunma imkanlarını uygulamada da oldukça değiştirecektir. Bu makalede öncelikle ilgili görüşler açıklanacak daha sonra benimsenecek görüşe göre özel bazı durumlarda nasıl bir sonuca varılacağı hem karşılaştırmalı hukuktaki durum hem de yargı kararları ışığında tartışılacaktır. Bu minvalde öncelikle süresi dolmuş fikri hakların haksız rekabet hükümlerince korunup korunamayacağı değerlendirilecektir. Daha sonra tescili olan ve tescilsiz hakların haksız rekabet kapsamında yeri ele alınacaktır. Bilindiği üzere hukukumuzda cezalandırıcı tazminat kavramı mevcut değildir, bu yüzden hükmedilecek tazminatın zararı geçmesi mümkün olmaz. Ancak Fikir ve Sanat Eserlerinin Korunması Hakkında Kanuna bakıldığında diğer hukuk alanlarından farklı olarak zararı aşabilen bir tazminata hükmedilmesine izin verildiği görülür. Bu durumun haksız rekabetten gelen koruma ile fikri hakların özel koruma rejimi arasındaki ilişkiye etkisi de makalede incelenecektir. Bu tartışmanın bütün etkileri sadece esasa uygulanacak hukuk ile sınırlı değildir. Bunun usul hukukuna da bazı etkileri vardır ve bu husus da bu makalede ayrıca ele alınacaktır. Son olarak kısaca fikri hakların korunması bakımından cezai yaptırımların haksız rekabet davası ile birlikte uygulanabilirliği ve bunun etkilerine değinilecektir.

Anahtar Kelimeler

haksız rekabet, fikri haklar, kümülatif koruma, hakların yarışması, yığılma

Kaynakça

• Baktır S, Ticari İşletme Hukuku (4. basım, Fakülteler Barış Kitabevi 2000).
• Bartosz Sujecki, ‘Slavish Imitation and Trade Mark Protection: A Dutch Perspective’ [2011] European Intellectual Property Review 743.
• Bayrak Ö, Uygulamada Fikri-Sinai Mülkiyet ve Haksız Rekabet Suçları: Açıklamalı-Içtihatlı (Seçkin 2019).
• ‘Benelux Convention on Intellectual Property (BCIP) | Benelux Office for Intellectual Property’ <https://www.boip.int/en/document/benelux-convention-on-intellectual-property-bcip> (Erişim tarihi: 10.02.2024).
• Bozgeyik H ve Er S, ‘Tasarımlar İçin Kümülatif Koruma’ (2019) 5 Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi 19.
• Brunhilde Steckler, ‘Unfair Trade Practices under German Law: “Slavish Imitation” of Commercial and Industrial Activities’ (1996) European Intellectual Property Review 390.
• Burst JJ, Concurrence Déloyale et Parasitisme (Dalloz 1993).
• Çağa T, ‘Özel Hüküm Genel Hükmü Daima Bertaraf Eder Mi?’ (1991) Türkiye Barolar Birliği Dergisi 366.
• Çakmak D, ‘Osmanlı Telif Hukuku İle İlgili Mevzuat’ (2007) Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 191.
• Chaudet F, Droit suisse des affaires (Helbing & Lichtenhahn Bruylant 2000).
• Davis, ‘United Kingdom’ in Frauke Henning-Bodewig (ed), International handbook on unfair competition (Beck [u.a] 2013).
• Dworkin G, ‘Passing off and Unfair Competition: An Opportunity Missed’ (1981) 44 The Modern Law Review 564.
• Esen E, ‘Satış Sözleşmesinde Aliud Teslim’ (Master Thesis, TC Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı 2019).
• Fox HG, The Canadian Law of Trade Marks and Unfair Competition (2nd edn, The Carswell Company 1956).
• Güneş İ, Uygulamada Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve Haksız Rekabet Davaları (6. basım, Seçkin 2020).
• Karaman Odabaşı F, ‘Uygulamada Fikri Mülkiyet Haklarının Haksız Rekabete Konu Olması’ (Doktora Tezi, TC Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Anabilim Dalı Özel Hukuk Bilim Dalı 2014).
• Karan Y, ‘Haksız Fiil Sorumluluğu İle Sözleşmeden Doğan Sorumluluğun Karşılaştırılması’, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan (Filiz 2013).
• Keşli AT, ‘Türk Hukukunda Bir Sorun: Tescil Edilmemiş ve Koruma Süresi Dolmuş Endüstriyel Ürünler ve Konuya İlişkin Bir Amerikan Federal Yüksek Mahkemesi Kararı Takdimi’ (2002) 2 Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi 15.
• Luis Gimeno, ‘Trade Mark Infringement and Slavish Imitation in Spain’ [1996] European Intellectual Property Review 464. Nérrison, ‘France’ in Frauke Henning-Bodewig (ed), International handbook on unfair competition (Beck [u.a] 2013).
• Oğuzman MK ve Öz T, Borçlar hukuku, genel hükümler. Cilt 2 (14. basım, Vedat Kitapçılık 2018).
• Oleck HL, Cases on Damages (Bobbs-Merrill Company, Inc 1962) <https://libproxy.berkeley.edu/login?qurl=http%3A%2F%2Fwww.heinonline.org%2FHOL%2FPage%3Fhandle%3Dhein.beal%2Fcadamgs0001%26id%3D1%26size%3D2%26collection%3Dbeal%26index%3Dbeal> (Erişim tarihi: 10.02.2024).
• Ong B, ‘Competition Law and The Common Law of Unfair Competition’ (Doktora Tezi, Oxford Üniversitesi 2011) <https://ora.ox.ac.uk/objects/uuid:0bcf048f-12a6-495d-a7ae-66b307d296df/files/ma691106870e6637dd11ad26361cf514d> (Erişim tarihi: 10.02.2024).
• Özdamar M ve Ermenek İ, ‘Haksız Rekabet Davaları ve Korunan Menfaat’ (2007) 7 Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi 43.
• Pekcanıtez H, Atalay O ve Özekes M, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı (7. basım, Onikilevha 2019).
• Poroy R ve Yasaman H, Ticari işletme hukuku (17. basım, Vedat Kitapçılık 2018).
• ‘Sears, Roebuck & Co. v. Stiffel Co., 376 U.S. 225 (1964)’ (Justia Law) <https://supreme.justia.com/cases/federal/us/376/225/> (Erişim tarihi: 10.02.2024).
• Şehirali Çelik FH, Tasarımların haksız rekabet hükümlerine göre korunması: fikrî mülkiyet-haksız rekabet hukuku ilişkisi odaklı bir inceleme (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 2014).
• Şehirali FH, ‘Türk Hukukunda Tasarımlara Yönelik Uygulamalar (Özellikle Tescilsiz Tasarımların Korunma Yolları’ Türkiye’de Fikri ve Sınai Hakların Etkin Uygulanması Sempozyumu (2004). Suluk C, ‘Avrupa Birliği Hukuku ve Türk Hukukunda Tasarımların Kümülatif Olarak Korunması (Çoklu Koruma)’ (2001) 1 Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi 43.
• ——, ‘Karşılaştırmalı Hukuk Işığında Türk Hukukunda Tescilsiz Sınaî Ürünlerin Haksız Rekabet Hükümleri İle Korunması’ (2012) 18 Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 157.
• ——, ‘A Comparative Law Perspective of the Protection of Unregistered Industrial Products Under Turkish Unfair Competition Law’ (2012) 43 International review of industrial property and copyright law 825.
• Suluk C, Karasu R ve Nal T, Fikri Mülkiyet Hukuku (5. basım, Seçkin 2021).
• Tekil F, Ticari İşletme Hukuku (3. basım, 1997).
• Tekinalp Ü, Fikri Mülkiyet Hukuku (Beta 1999).
• Ülgen H ve diğerleri, Ticari İşletme Hukuku (6. basım, Vedat Kitapçılık 2019).
• Yıldız OA, ‘Telif Hukuku ve Haksız Rekabet Hukuku Çerçevesinde Eser Adlarının Korunması’ (2020) 26 Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 1371.
• Cadbury Schweppes Pty Limited and others v The Pub Squash Co Pty Limited (New South Wales), Judgment (Privy Council).
• Cour de Cassation, Chambre commerciale, du 10 mai 2006, 04-15612, Inédit.