CUMHURİYET, TÜRK MÜZİĞİ VE TÜRK BEŞLİLERİ

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 22 - 30, 20.04.2019

Musa Eren İşkodralı

Öz

“Milli musikimiz, memleketimizdeki halk musikisi ile
Garp musikisinin imtizacından doğacaktır…” sözleriyle Ziya Gökalp gibi
Atatürk’te Cumhuriyet Türkiyesi’nin yeni müzik kültürünün halk müziğinden
kaynaklanması gerektiğini düşünmüş, bu yoldaki çalışmaları teşvik etmiştir. Bu
amaçla açılan yarışma ile beş yetenekli genç müzisyen Avrupa’nın çeşitli
ülkelerine müzik eğitimi almak üzere gönderilmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yıllarındaki Klasik
Batı Müziği tarzındaki önemli eserler ile dikkat çeken beş bestecinin
oluşturduğu gruba “Türk Beşleri” denmiştir.

Tanzimat aydınlarının edebiyatta yaptığını müzikte
gerçekleştirmeye çalışan bu isimler, tıpkı onlar gibi bir an önce toplumu
batıya yaklaştırma gayretine düşmüş, ulusaldan evrensele ulaşan çizgide, Çağdaş
Türk Müziği’nin ortaya çıkmasını sağlamış, bunu yaparken de önce Türk Halk ve
Geleneksel Sanat Müziği’nin melodik, makamsal ve ritmik gereçlerine yer
vermişlerdir. Bunda hiç şüphe yoktur ki Atatürk’ün gösterdiği çağdaş uygarlık
düzeyini yakalama hedefi de önemli bir rol oynamıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Beşleri, Atatürk, Cumhuriyet, çağdaş türk müziği

REPUBLIC, TURKISH MUSIC AND THE TURKISH FIVE

Öz

“Our national music will be born from the harmony of
folk music and western music..” With these words, just like Ziya Gökalp,
Atatürk thought that the new musical culture of Republic of Turkey needed to be
based on folk music; and supported the studies about this topic. With this
goal, a competition was held and the winning five talented young musicians was
sent to various countries to get musical education.

In the early years of Republic of Turkey, these five
composers were remarkable for their important works in Classical Western Music
style and this group was called “The Turkish Five”.

 These names
that tried to make what intellectuals in Tanzimat Era made, just like them,
aimed for making the society near to the West; made Contemporary Turkish Music
international; while doing these, they used melodic, modal and rhythmic
elements of Turkish Folk Music and Classical Turkish Music (Turkish Art Music)
first. Without a doubt, Atatürk’s aim of getting to the level of contemporary
civilization takes an important role in this.

Anahtar Kelimeler

Turkish Five, Atatürk, Republic, Contemporary Turkish Music

Kaynakça

• ALİ, Filiz: Cemal Reşit Rey’e Armağan, Sevda Cenap ve Müzik Vakfı Yayınları, Ankara, 1996.
• BAŞEĞMEZLER, Nejat: Necil Kazım Akses’e Armağan, Sevda Cenap ve Müzik Vakfı Yayınları, Ankara, 1993.
• İLYASOĞLU, Evin: Zaman İçinde Müzik, Yapı Kredi Bankası Yayınları, İstanbul, 1994.
• KOLÇAK, Olcay: Ahmet Adnan Saygun, Kastaş Yayınevi, İstanbul, 2005.
• ÇALGAN, Koral: Ulvi Cemal Erkin’e Armağan, Sevda Cenap ve Müzik Vakfı Yayınları, Ankara, 1991.
• İLERİCİ, Kemal: Bestecilik Bakımından Türk Müziği ve Armonisi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1970.
• KOLÇAK, Olcay: Ulvi Cemal Erkin, Kastaş Yayınevi, İstanbul, 2008.
• İLYASOĞLU, Evin: Cemal Reşit Rey-Müzikten İbaret Kalan Bir Dünya Gezintiler, Yapı Kredi Bankası Yayınları, İstanbul, 1997.
• KÜTAHYALI, Önder: Çağdaş Müzik Tarihi, yay. haz.: Nejat İlhan Leblebicioğlu, Ankara, 1981.