ŞİZOFRENİ İLE İLGİLİ HEMŞİRELİK LİSANSÜSTÜ TEZLERİNİN ÖZELLİKLERİ

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 12 - 25, 30.04.2020

Hilal Seki Öz Didem Ayhan

Öz

Amaç: Şizofreni hastasının tanı/tedavi/rehabilitasyonunda hemşire önemli bir role sahiptir. Hemşirenin etkin bakım sunmasında kanıta dayalı uygulamalar ve hemşireliğe özgü bilimsel veri tabanının oluşması gereklidir. Bu bilginin sağlanmasında lisansüstü tezler kritik bir noktadadır.
Gereç-Yöntem: Retrospektif tanımlayıcı tipte olan çalışmada ‘Ulusal Tez Merkezi’nde yer alan hemşirelik tezlerinden ‘şizofreni’ ile ilgili olanlar incelenmiştir. Araştırma kapsamına uygun 1988-2019 yılları arasında yayınlanmış 99 teze ulaşılmıştır.
Bulgular: Tezlerin %47.4’ünün 2015-2019 yılında yayınlandığı, %76,7’sinin yüksek lisans tezi olduğu, %41,4’ünün tez danışmanının ‘Dr. Öğr. Üyesi/Yard. Doç. olduğu, %66,6’sının tanımlayıcı olarak yapıldığı, %49,4’ünün örneklemini şizofren hastaların oluşturduğu, %34,3’ünün psikiyatri polikliniğine başvuranlardan seçildiği, %13,1’inin Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü tarafından, %69,6’sının psikiyatri hemşireliği anabilim dalından yapıldığı, yüksek lisans tezlerinin %12,6’sında bakım yükü, doktora tezlerinde ise %13,6’sında ilaç/tedavi uyum değişkenlerinin incelendiği belirlenmiştir.
Sonuç: Hemşirelik alanında şizofreniye yönelik tezlerin daha çok yüksek lisans düzeyinde olduğu, yıllar arttıkça şizofreni alanında yapılan tezlerin arttığı, doktora tezlerinin daha çok yarı deneysel olarak, şizofren hastalarla, psikoeğitim gerçekleştirilerek yapıldığı; yüksek lisans tezlerinin daha çok tanımlayıcı olarak yapıldığı, örnekleminin daha çok hastalar olduğu görülmüştür. Bu doğrultuda, niceliksel kadar nitel verilerin de analiz edildiği tezlerin planlanması, bu tezlerden elde edilen bilgilerin hemşirelik uygulamalarında kullanılması önerilebilir. 

Anahtar Kelimeler

Şizofreni, hemşirelik

Kaynakça

• Ardahan, M., & Özsoy, S. (2015). Türkiye’de hemşirelik araştırmalarındaki eğilimler: yüksek lisans ve doktora tezleri üzerine bir çalışma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(4), 516-534.
• Arslan, F., Uzun, Ş., & Oflaz, F. (2010). Characteristics experienced difficulties and usage of doctoral dissertations in nursing in Turkey. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci, 2(2),110-112.
• Besen, D . (2016). Examining post gradudate theses in nursing in Turkey between 1980-2015. International Journal of Health Services Research and Policy, 1 (2) , 46-51 . DOI: 10.23884/ijhsrp.2016.1.2.03
• Erim, B. R., & Petekkaya, S. (2020). Türkiye’de Psikiyatri Alanında 1981-2018 Yılları Arasında Yapılmış Uzmanlık Tezlerinin Değerlendirilmesi.Türk Psikiyatri Dergisi,31(1),1-8. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp (04.06.2018).
• Karagözoğlu, Ş. (2005). Bilimsel bir disiplin olarak hemşirelik. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(1), 6-14.
• Kocaman, G. (2005). Türkiye’de hemşirelik eğitim sorunları ve çözüm arayışları.12 Mayıs 2005 Dünya Hemşireler Günü Özel Baskı, Ankara.
• Lee, J.H., Choe, M.A., & Hah, Y.S. (2012). Analysis of trends and contents of nursing doctoral dissertations in Korea. Journal of Korean Academy of Nursing, 42(2),302-309. doi: 10.4040/jkan.2012.42.2.302.
• Özbaş, D., & Buzlu, S. (2011). geçmişten günümüze psikiyatri hemşireliği. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 19(3), 187-193.
• Öztunç, G. (2012) Hemşireliğin Doğası. İçinde: TA Aştı, A Karadağ, (Ed). Hemşirelik Esasları, Hemşirelik Bilimi ve Sanatı. (1. Baskı.) İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık, 26–35.
• Perälä, M. L., & Pelkonen, M. (2004). Networking for the advancement of nursing research in Europe for twenty‐five years. International journal of nursing practice, 10(1), 54-55.
• Taş, G., Dikeç, G., & Baysan Arabacı, L. Türkiye’de ruh sağlığı ve psikiyatri hemşireliği alanında yürütülen lisansüstü tezlerin niceliksel ve içerik açısından incelemesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 10(3), 173-180.
• Tel, H., & Sabancıoğulları, S. (2014). Psikiyatri hemşireliği doktora tezlerinin özellikleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(3), 178-185.
• Ünsal, A., & Sökmen, S. (2011). Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisinin makale ve yazar özellikleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(4),10- 16.
• Vaccaro, J. V., Young, A. S., & Glynn, S. (1993). Community-based care of individuals with schizophrenia: Combining psychosocial and pharmacologic therapies. Psychiatric Clinics, 16(2), 387-399.
• Yıldız, M. (2005). Şizofrenili hastaların ayaktan tedavisinde ruhsal ve toplumsal girişimler neden gereklidir ve nasıl uygulanabilir? İçinde S Candansayar (Ed). Neden Nasıl Şizofreni? (1. Baskı.) Ankara: Peday Yayınları; 237–268.
• Zauszniewski, A. J., Bekhet, A., & Haberlein, S. (2012). A decade of published evidence for psychiatric and mental health nursing ınterventions. OJIN: The Online Journal of Issues in Nursing, 17 (3). DOI: 10.3912/OJIN.Vol17No03HirshPsy01.