Türkiye’de Popüler Diyet Terimlerine Gösterilen İlginin İncelenmesi: Bir İnfodemiyoloji Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 120 - 130, 25.04.2024

Hatice Merve Bayram , Arda Öztürkcan

https://doi.org/10.46413/boneyusbad.1408596

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, Türkiye örneğinde, 2004-2023 yılları arasında popüler diyetlerin Google’da aratılma sayısını araştırmaktır.
Gereç ve Yöntem: Bu infodemiyolojik araştırma, Google Trends arama motoru kullanılarak 01.01.2004 ile 01.07.2023 yılları arasında geriye dönük verilerden yararlanılarak gerçekleştirilmiştir. Veriler SPSS 24.0 ve XLSTAT programları ile değerlendirilmiştir.
Bulgular: En çok artış trendi gösteren diyet terimi FODMAP (%14064.29’luk artış, ZJT: 18.725, p<0.001) olup, bunu yumurta diyeti (%3785.71’lik artış, ZJT: 13.048, p<0.001) ve aralıklı oruç (%1120.00’lık artış, ZJT: 10.212, p<0.001) takip etmiştir. Lahana diyeti (%94.58, ZJT:-10.336, p< 0.001), Zone diyeti (%88.00, ZJT: -3.689, p< 0.001) ve Atkins diyeti (%57.14, ZJT: -3.330, p: 0.001) bir azalma ile düşüş eğilimi göstermiştir. Benzer olarak, “Sağlıklı beslenme” terimine olan ilgide %23.73’lük bir azalma ile düşüş eğilimi göstermiştir (ZJT:-4.453, p< 0.001). Zaman içinde artış gösteren arama terimleri genellikle yılın ilk ayları ile yaz aylarında en yüksek değerine ulaşmıştır.
Sonuç: FODMAP, yumurta diyeti ve aralıklı oruç en çok ilgi gören diyet terimleridir. Bununla birlikte bilimsel kanıta dayalı olmayan bazı popüler diyet terimlerine olan ilgi artmış, bazılarında azalmıştır. Bu çalışma, halk sağlığı açısından faydalı olabilir ve epidemiyolojik çalışmalara yardımcı olmak adına kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Beslenme infodemiyolojisi, Diyet, Google Trends, Popüler diyetler, FODMAP

Evaluation of the Interest in Popular Dietary Terms in Turkey: An Infodemiology Study

Öz

Aim: This study aimed to investigate the number of Google searches for popular diets between 2004 and 2023 in the case of Turkey.
Material and Method: This infodemiological study was conducted using retrospective data between 01.01.2004 and 01.07.2023 using Google Trends search engine. The data were evaluated with SPSS 24.0, and XLSTAT programmes.
Results: The diet term with the highest trend was FODMAP (14064.29%, ZJT: 18.725, p<0.001), followed by egg diet (3785.71%, ZJT: 13.048, p<0.001), and intermittent fasting (1120.00%, ZJT: 10.212, p<0.001). Cabbage diet (94.58%, ZJT: -10.336, p< 0.001), Zone diet (88.00%, ZJT: -3.689, p< 0.001), and Atkins diet (57.14%, ZJT: -3.330, p: 0.001) showed a negative trend with a decrease. Similarly, interest in “Healthy diet” showed a negative trend with 23.73% (ZJT: -4.453, p< 0.001). Search terms that increased over time generally reached the highest value in the first months of the year and summer months.
Conclusion: FODMAP, egg diet, and intermittent fasting are the most popular dietary terms. However, interest in some popular dietary terms not based on scientific evidence has increased and some have decreased. This study can be a useful resource for public health and can be used for epidemiological studies.

Anahtar Kelimeler

Nutrition infodemiology, Diet, Google Trends, Popular diets, FODMAP

Kaynakça

• Adıgüzel, E., Kılıç, Ş. N., Yılmaz, A. (2023). Bazı popüler diyetlerin immünite üzerine etkileri. Black Sea Journal Of Health Science, 6(1), 201-212. doi: 10.19127/bshealthscience.1194776.
• Alphan, E. (Eds.). (2016). Diyetler ve Gerçekler. (1. Baskı). Ankara: Hatipoğlu Yayınları.
• Altobelli, E., Del Negro, V., Angeletti, P. M., Latella, G. (2017). Low-Fodmap diet improves irritable bowel syndrome symptoms: A meta-analysis. Nutrients, 9(9), 940. doi: 10.3390/nu9090940.
• Aydoğdu, G. S., Akbulut, G. (2020). Aralıklı açlık diyetleri ve düşük karbonhidratlı diyetlerin obezite tedavisindeki etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 48(1), 98-106. doi: 10.33076/2020.BDD.1302.
• Ayyıldız, F., Yıldıran, H. (2019). Farklı diyet modellerinin bağırsak mikrobiyotası üzerine etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 47(2), 77-86. doi: 10.33076/2019.BDD.1161.
• American Heart Association Council on Lifestyle and Cardiometabolic Health. (2023). Popular dietary patterns: alignment with American Heart Association 2021 dietary guidance: a scientific statement from the
• American Heart Association. Circulation, 147(22), 1715-1730. doi: 10.1161/CIR.0000000000001146.
• Barrett, J. S. (2013). Extending our knowledge of fermentable, short-chain carbohydrates for managing gastrointestinal symptoms. Nutrition in Clinical Practice. 28(3), 300-306. doi: 10.1177/0884533613485790.
• Baygut, H. (Eds.). (2023). Sağlık ve bilim 2023: Beslenme-I. (1. Baskı). İstanbul: Efeakademi Yayınları.
• Bayram, H. M., Ozturkcan, A. (2023). Public interest in weight loss and diet-related topics in Europe: An infodemiology study of Google Trends data from 2004–2022. International Journal of Food Sciences and Nutrition, 74(4), 568-579. doi: 10.1080/09637486.2023.2235091.
• Bryngelsson, S., Asp, N. G. (2005). Popular diets, body weight and health: What is scientifically documented? Scandinavian Journal of Nutrition, 49(1), 15-20. doi: 10.3402/fnr.v49i1.1515.
• Can, B., Bayram, H. M., Ozturkcan, S. A. (2021). Çevresel sorunlara karşı çözüm önerileri: Güncel sürdürülebilir beslenme uygulamalarına genel bakış. Gıda, 46(5), 1138-1157. doi: 10.15237/gida.GD21062.
• Dinu, M., Pagliai, G., Angelino, D., Rosi, A., Dall’Asta, M., Bresciani, L., …. Sofi, F. (2020). Effects of popular diets on anthropometric and cardiometabolic parameters: An umbrella review of meta-analyses of randomized controlled trials. Advances in Nutrition. 11(4), 815-833. doi: 10.1093/advances/nmaa006.
• Díaz-Zavala, R. G., Castro-Cantú, M. F., Valencia, M. E., Álvarez-Hernández, G., Haby, M. M., Esparza-Romero, J. (2017). Effect of the holiday season on weight gain: A narrative review. Journal of Obesity, 2017, 2085136. doi: 10.1155/2017/2085136.
• Ercan, A., Arslan, S. (2013). Günümüzdeki moda diyetlerin enerji ve besin ögeleri açısından değerlendirilmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 41(1), 50-57.
• Eysenbach, G. (2009). Infodemiology and infoveillance: Framework for an emerging set of public health informatics methods to analyze search, communication and publication behavior on the internet. Journal of Medical Internet Research, 11(1), E11. doi: 10.2196/jmir.1157.
• Eysenbach, G. (2011). Infodemiology and infoveillance tracking online health information and cyberbehavior for public health. American Journal of Preventive Medicine, 40(5 Suppl 2), S154-158. doi: 10.1016/j.amepre.2011.02.006.
• Feedman, M. R., King, J., Kennedy, E. (2001). Popular Diets: Scientific Review. Obesity Research, 9(Suppl1), 1-40. doi: 10.1038/oby.2001.113.
• Freire, R. (2020). Scientific Evidence of diets for weight loss: different macronutrient composition, intermittent fasting, and popular diets. Nutrition, 69, 110549. doi: 10.1016/j.nut.2019.07.001.
• Huesch, M., Chetlen, A., Segel, J., Schetter, S. (2017). Frequencies of private mentions and sharing of mammography and breast cancer terms on facebook: A pilot study. Journal of Medical Internet Research, 19(6), E201. doi: 10.2196/jmir.7508.
• Kamiński, M., Skonieczna-Żydecka, K., Nowak, J. K., Stachowska, E. (2020). Global and local diet popularity rankings, their secular trends, and seasonal variation in Google Trends data. Nutrition, 79-80, 110759. doi: 10.1016/j.nut.2020.110759.
• Karaduman, T. (2015). Düzce’de Yaşayan Yetişkin Bireylerin Popüler Diyetleri Öğrendikleri Kaynaklar, Popüler Diyetler Hakkındaki Bilgileri ve Yanlış Uygulamaları. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kosinski, C., Jornayvaz, F. R. (2017). Effects of ketogenic diets on cardiovascular risk factors: evidence from animal and human studies. Nutrients, 9(5), 517. doi: 10.3390/nu9050517.
• Küçük, S. C., Yıbar, A. (2021). Popüler diyet akımlarının vücut ağırlığı ve sağlık üzerine etkileri. Akademik Gıda, 19(1), 98-107. doi: 10.24323/akademik-gida.927722.
• Ma, Y., Olendzki, B. C., Li, W., Hafner, A. R., Chiriboga, D., Hebert, J. R., … Ockene, I. S. (2006). Seasonal variation in food ıntake, physical activity, and body weight in a predominantly overweight population. European Journal of Clinical Nutrition, 60(4), 519-528. doi: 10.1038/sj.ejcn.1602346.
• Mason, F., Farley, A., Pallan, M., Stitch, A., Easter, C., Daley, A. J. (2018). Effectiveness of a brief behavioural ıntervention to prevent weight gain over the christmas holiday period: Randomised controlled trial. British Medical Journal, 363, k4867. doi: 10.1136/bmj.k4867.
• Mavragani, A., Ochoa, G. (2019). Google Trends in infodemiology and infoveillance: Methodology framework. JMIR Public Health and Surveillance, 5(2), E13439. doi: 10.2196/13439.
• Mavragani, A., Ochoa, G., Tsagarakis, K. P. (2018). Assessing the methods, tools, and statistical approaches in Google Trends research: systematic review. Journal of Medical Internet Research, 20(11), E270. doi: 10.2196/jmir.9366.
• Navruz, S., Tek, N. A. (2014). Yüksek proteinli diyet akımlarının vücut ağırlığının korunması ve sağlık üzerine kısa ve uzun dönemli etkileri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 656-673.
• Nuti, S. V., Wayda, B., Ranasinghe, I., Wang, S., Dreyer, R. P., Chen, S. I., Murugiah, K. (2014). The use of Google Trends in health care research: A systematic review. Plos One, 9(10), E109583. doi: 10.1371/journal.pone.0109583.
• Özüpek, G., Arslan, M. (2021). Popüler diyet uygulama, beslenme okuryazarlığı ve beden kütle indeksi ilişkisinin değerlendirilmesi: beslenme ve diyetetik öğrencileri üzerine bir çalışma. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi, 5(3), 340-350. doi: 10.25048/tudod.966511.
• Palomo-Llinares, R., Sánchez-Tormo, J., Wanden-Berghe, C., Sanz-Valero, J. (2021). Trends and seasonality of ınformation searches carried out through Google on nutrition and healthy diet in relation to occupational health: Infodemiological study. Nutrients, 13(12), 4300. doi: 10.3390/nu13124300.
• Pollard, C. M., Pulker, C. E., Meng, X., Kerr, D. A., Scott, J. A. (2015). Who uses the internet as a source of nutrition and dietary information? An Australian population perspective. Journal of Medical Internet Research, 17(8), E209. doi: 10.2196/jmir.4548.
• Ricard, B. J., Marsch, L. A., Crosier, B., Hassanpour, S. (2018). Exploring the utility of community-generated social media content for detecting depression: An analytical study on Instagram. Journal of Medical Internet Research, 20(12), E11817. doi: 10.2196/11817.
• Shukla, P. R., Skea, J., Calvo Buendia, E., Masson-Delmotte, V., Portner, H. O., Roberts, D. C., … Malley, J. (Eds.). (2019). IPCC, 2019: Climate Change and Land: An IPCC Special Report On Climate Change, Desertification,
• Land Degradation, Sustainable Land Management, Food Security, and Greenhouse Gas Fluxes in Terrestrial Ecosystems. Erişim tarihi 15.09.2023, https://www.ipcc.ch/srccl/.
• Swire-Thompson, B., Lazer, D. (2020). Public health and online misinformation: challenges and recommendations. Annual Review of Public Health, 41(1), 433-451. doi: 10.1146/annurev-publhealth-040119-094127.
• Varady, K. A., Cienfuegos, S., Ezpeleta, M., Gabel, K. (2022). Clinical application of intermittent fasting for weight loss: progress and future directions. Nature Reviews Endocrinology, 18(5), 309-321. doi: 10.1038/s41574-022-00638-x.
• Vasim, I., Majeed, C. N., DeBoer, M. D. (2022). Intermittent fasting and metabolic health. Nutrients, 14(3), 631. doi: 10.3390/nu14030631.
• Wongkoblap, A., Vadillo, M. A., Curcin, V. (2017). Researching mental health disorders in the era of social media: Systematic review. Journal of Medical Internet Research, 19(6), E228. doi: 10.2196/jmir.7215.
• Zang, B. Y., He, L. X., Xue, L. (2022). Intermittent fasting: potential bridge of obesity and diabetes to health?. Nutrients, 14(5), 981. doi: 10.3390/nu14050981.
• World Health Organization. (2021). Obesity and overweight. Erişim tarihi 20.09.2023, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight.
• World Obesity. (2022). World Obesity Atlas. Erişim tarihi 20.09.2023, https://www.worldobesity.org/resources/resource-library/world-obesity-atlas-2022.