The Wisdom in the Poems of the Abbasid Poet Ibn al-Rūmī

Yıl 2023, , 45 - 65, 30.06.2023

Adnan Arslan

https://doi.org/10.51553/bozifder.1258861

Cited By: 1

Öz

Great poets were raised in the first centuries of the Abbasid Empire, which lasted for about five centuries, considered very productive in terms of Arabic poetry. One of them, Ibn al-Rūmī, is a poet who has the most voluminous divan of Arabic poetry. The outstanding side of the poet, who has penned the poem in almost every theme, is indisputably his unruly satires. So much so that when satire is mentioned in the poetry of the Abbasid period, the first name that comes to mind is Ibn al-Rūmī. When we look at the academic studies about the poet in the Arab world, it is seen that most studies focus on his satirical poems. However, the wise couplets of Ibn al-Rūmī interspersed with praise and satire-themed poems are also considerable. Even the poet has qaṣīdas dedicated to the theme of wisdom. While conveying his own life experiences in these wisdom poems, the poet often resorted to similes and metaphors, increasing the persuasive power of his statements and making his words turn into parables. Such qualified couplets are frequently encountered in his large divan. On the other hand, the relatively low-quality couplets that the poet did not try to embellish with any literary art and did not resort to a simile or metaphor to embody his message were also noticed. In this study, remarkable examples of Ibn al-Rūmī’s poems with the theme of wisdom in these two parts were selected and examined in terms of content and literary arts.

Anahtar Kelimeler

Ibn al-Rūmī, Wisdom, Arabic Language and Rhetoric, Arabic Poetry, Abbasid

Abbasi Şairi İbnü’r-Rûmî’nin Şiirlerinde Hikmet

Öz

Yaklaşık beş asır süren Abbâsîler Devleti’nin Arap şiiri açısından oldukça verimli kabul edilen ilk asırlarında büyük şairler yetişmiştir. Bunlardan biri olan İbnü’r-Rûmî (öl. 283/896), Arap şiirinin en hacimli divanına sahip bir şairdir. Hemen her temada şiir kaleme almış olan şairin temayüz eden tarafı tartışmasız onun kural tanımaz hicivleridir. Öyle ki Abbâsî dönemi şiirinde hiciv denildiğinde ilk akla gelen isim İbnü’r-Rûmî’dir. Şair hakkında Arap dünyasında yapılmış akademik çalışmalara bakıldığında çoğu araştırmanın onun hiciv şiirlerine odaklandığı görülür. Hâlbuki İbnü’r-Rûmî’nin methiye ve hiciv temalı şiirleri içerisinde serpiştirilmiş hikmet içerikli beyitleri de hatırı sayılır bir kemiyettedir. Hatta şairin hikmet temasına tahsis ettiği kasideleri vardır. Şair bu hikmet şiirlerinde kendi hayat tecrübelerini aktarırken çoğu zaman teşbih ve istiarelere başvurarak ifadelerinin ikna gücünü arttırmış ve sözlerinin birer mesel haline dönüşmesini sağlamıştır. Bu tür nitelikli beyitlere hacimce büyük divanında sıklıkla rastlanmaktadır. Diğer taraftan şairin herhangi bir edebî sanatla süslemeye çalışmadığı ve mesajını somutlaştıracak bir teşbih yahut istiareye de başvurmadığı görece düşük nitelikli beyitleri de fark edilmiştir. Bu çalışmada İbnü’r-Rûmî’nin bu iki kısımdaki hikmet temalı şiirlerinden dikkat çeken örnekler seçilmiş ve bunlar içerik ve edebî sanatlar açısından incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İbnü’r-Rûmî, Arap Dili ve Belagati, Arap Şiiri, Abbâsî, Hikmet

Kaynakça

• ´Abdülaziz, ´Abir. Risâu’ş-şebâb ´inde İbni’-Rûmî. Cezayir: Kâsidî Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• ´Abdüssâde, Beşâir Emîr. “el-İltizâm fî Şi´ri İbni’r-Rûmî”. Mecelletu Merkez Bâbil 7/3 (2017), 175-204.
• Akiko, Motoyoshi. “Sensibility and Synaesthesia: Ibn al-Rūmī's Singing Slave-Girl”. Journal of Arabic Literature 32/1 (2001), 1-29.
• Akkâd, ´Abbâs Mahmûd. İbnü’r-Rûmî: Hayâtuhû min şi´rihî. İngiltere: Muessesetu Hindâvî, 2017.
• Alanko, Muhammed. İbnu’r-Rûmi ve Şiirleri. Batman: Batman Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2022.
• Araz, Mehmet Ali Kılay. “Abbasi Şiirinde Mersiye: İbnu’r-Rûmî’nin Oğluna Yazdığı Mersiyesi (Analitik Bir İnceleme)”. Nüsha 19/48 (2019), 227-262.
• Câsim, Şirin ´Abdullah. Hicviye Şairi Olarak İbnu`r-Rumi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1999.
• Cerrâd, Sirâc. “es-Suhriyye fî Şi´ri İbni’r-Rûmî”. el-Mevkifu’l-Edebî 51 (2022), 94-107.
• Çınar, Mustafa. “Arap Edebiyatında Mucûn (Müstehcen) Şiirleri ve Şairleri Üzerine Bir İnceleme”. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15 (2015), 17-30.
• Dayf, Şevkî. Târîhu’l-edebi’l-Arabî, el-Asru’l-Abbâsiyyu’l-evvel. Kahire: Dâru’l-Maârif, ts.
• Demirayak, Kenan. “Rindane Tarz Olarak Adlandırılan Türün Arap Edebiyatında Ortaya Çıkışı”. A Journal of Iranology Studies 1 (2016), 87-132.
• Durmuş, İsmail – Çuhadar, Mustafa. “İbnü’r-Rûmî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 21/186-188. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Emin, Ahmed. “Arap Edebiyatında Hikmet”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. çev. Zeynep Arkan. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/26 (2012/2), 213-217.
• Fâhûrî, Hannâ. el-Câmi´ fî târîhi’l-edebi’l-Arabî. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1986.
• Gökgöz, Turgay. “Arap Şiirinde Nakiza Türü”. Nüsha 51 (2020), 31-56.
• Gruendler, Beatrice. Medieval Arabic Praise Poetry Ibn Al-Rumi and the Patron's Redemption. b.y.: Routledge, 2010.
• Guest, Rhuvon. Life and Works of Ibn Er Rumi - Ali Ibn El Abbas Abu El Hasan. London: Luzac, 1944.
• Huni, Ali. The Poetry of Ibn al-Rûmî. İngiltere: Glasgow Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Doktora Tezi, 1996.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn. Lisânu’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdir, 14149, 15/18.
• İbnü’r-Rûmî, Ebü’l-Hasen ´Alî b. el-´Abbâs b. Cüreyc el-Bağdâdî. Dîvânu İbni’r-Rûmî. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2002.
• İbrahîm, el-Huseynî Muhammed. “İbnü’r-Rûmî: Vahdetu’t-Teşâum fî Şi´rihi”, Mecelletu Kulliyeti’l-Lugati’l-Arabiyye bi-Zekâzik 13 (1993), 147-193.
• Kayrevânî, İbn Reşîk. el-Umde fî mehâsini’ş-şi´ri ve âdâbihî. thk. Muhammed Muhyiddîn Abdulhamîd. 2 Cilt Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1981.
• Mahmûd, Âişe ´Abdullah. “el-Mubâlağa fî Hicâi İbni’r-Rûmî”. Fikrun ve İbdâ´ 104 (2016), 65-114.
• Makdisî, Enîs. Umerâu’ş-şi´ri’l-Arabî fi’l-asri’l-Abbâsî. Beyrut: Dâru’l-İlm li’l-Melâyîn, 1989.
• McKinney, Robert. “Ibn Al-Rumi's Contribution to the “Nautical Rahil” Tradition: the Expression of Meaning Through Form and Structure”. Journal of Arabic Literature 29 3/4 (1998), 95-135.
• McKinney, Robert. The Case of Rhyme Versus Reason Ibn al-Rūmī and His Poetics in Context. Leiden: Brill Studies in Middle Eastern Literatures, 2004.
• Ömer, İbn Ammî. “et-Tasvîru’l-Karîkâtûrî fî Şi´ri İbni’r-Rûmî”. el-Verşetu’l-Hâmise Ebhâsun fi’l-Fukâhe (2014), 81-97.
• Pieter, Smoor. “Elegies and Other Poems on Death by Ibn al-Rūmī”. Journal of Arabic Literature 27/1 (1996), 49-85.
• Suâd, Alî Ebu’l-Hasen. et-Tabîatu fî şi´ri İbni’r-Rûmî. Sudan: Ummu Derman Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2000.
• Van Gelder, Geert Jan. “The Terrified Traveller Ibn al-Rūmī's Anti-Raḥīl”. Journal of Arabic Literature 27/1 (1996), 37-48.