SAĞLIK ÇALIŞANLARININ PROAKTİF KİŞİLİK YAPILARI İLE DUYGUSAL BULAŞMA DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2016, 2016 Özel Sayı, 91 - 103, 01.12.2016

Nurdan Oral Kara Aslı Vergili Ramazan Erdem

Öz

Bireyin sahip olduğu duygular diğer insanlarla nasıl iletişim kuracağını belirleyebileceği gibi, iletişimde bulunan bireyler birbirlerinin duygularından etkilenebilir ve duygusal bulaşma yaşayabilirler (Hatfield vd.,1994). Hatfield ve arkadaşları (1994) bir bireyin başka bir kimsenin ses tonu, duruşu, hareketleri ve ifadelerinden farkında olmadan etkilendiği karşısındakini taklit ederek duygusal yakalama sürecini “duygusal bulaşma” olarak tanımlamışlardır. Proaktif kişilik, kişilerin bir değişimi başlatma ve çevreyi etkilemeleri gibi aktif rol üstlenmelerine değinmektedir. Bu kişilik özelliğine sahip bireylerin davranışlarını ayıran ana özellik, işe karşı pasif olmak yerine, aktif bir yaklaşım içinde olmalarıdır (Bateman ve Crant, 1993). Proaktif kişilik yapısına sahip bireylerin yapıları incelendiğinde bu bireyler için, değerlerin duygulardan daha önemli olduğu ve herhangi bir durumu değiştirebilmek için kendilerinde güçlü oranda insiyatif ve sorumluluk hissettikleri görülmüştür (Covey, 2015).Araştırmanın amacı, duygusal bulaşma ile proaktif kişilik yapısı arasındaki ilişkiyi incelemektir. Grup içindeki kişilerarası iletişimi aydınlatacak önemli ipuçlarına duygusal bulaşma olgusunu inceleyerek ulaşılabileceği düşünülmektedir. Sosyal etkileşimin önemli olduğu örgütlerde çalışanların birbirlerinin duygu durumlarından etkilenmeleri örgüt içinde pek çok faktörü de etkileyebilecektir. Çevresindeki kişileri etkilemekten hoşlanan proaktif kişilik yapısı ile duygusal bulaşma düzeyi arasında bir ilişki olduğunu düşündürmektedir.Araştırmanın evrenini Isparta ve Burdur illerinin “İl Sağlık Müdürlüğü” ile “Halk Sağlığı Müdürlüğü” nde çalışan sağlık personeli oluşturmaktadır. Araştırmada 161 kişiye ulaşılmıştır. Araştırmada Bateman ve Crant (1993)’ın “proaktif kişilik ölçeği” ile Doherty (1997)’nin “Duygusal Bulaşma Ölçeği” kullanılmıştır. Veri toplama aracında ayrıca katılımcıların demografik özelliklerinin belirlenmesine yönelik sorulara da yer verilmiştir.Araştırma sonuçlarına göre kadın çalışanların erkek çalışanlara göre , evli olanların bekar olanlara göre duygusal bulaşma düzeylerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Çalışanların sosyo-demografik özelliklerine göre proaktif kişilik yapılarında bir fark bulunamamıştır. Yapılan korelasyon analizine göre proaktif kişilik ile duygusal bulaşma düzeyi arasında düşük düzeyde ilişki bulunmuştur (r=0,241 p<0,01).

Anahtar Kelimeler

Duygusal Bulaşma, proaktif kişilik, emotional contagion

Kaynakça

• Akın, A., Usal, R. ve Akın,Ü. (2015). Duygusal Bulaşma Ölçeği’nin Türkçe Formu’nun Geçerlilik ve Güvenirliği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 97-104
• Anderson, R. A., Corazzini, K. N., ve McDaniel, R. R. (2004). Complexity science and the Dynamics of climate and communication: Reducing nursing home turnover. The Gerontologist, 44(3), 378-388.
• Barsade, G. (2002). The ripple effect: Emotional contagion and its influence on group behavior. Administrative Science Quarterly, 47(4), 644-675.
• Bateman, T. S. ve Crant, J. M. (1993), The Proactive Component of Organizational Behavior: A Measure and Correlates, Journal of Organizational Behavior, 14, 103-118.
• Covey, S. R. (2015), Etkili İnsanların 7 Alışkanlığı, (Çev: O. Deniztekin ve F. Nayır Deniztekin), 53. Baskı, İstanbul: Varlık Yayınları.
• Çakar, U., Arbak, Y. (2004), Modern Yaklaşımlar Işığında Değişen Duygusal Duygu-Zeka İlişkisi ve Duygusal Zeka. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 6(3), 23-48.
• Darwin, C. (1872/1965), The expression of the emotions in man and animals. Chicago: University of Chicago Press (Original work published 1872).
• Diener, E., Larsen, R. J.ve Emmons, R. A.(1984), Person 3 Situation interactions: Choice of situations and congruence response models, Journal of Personality and Social Psychology, 47: 580–592.
• Doherty, R. W. (1997), The Emotional Contagion Scale: A measure of individual differences. Journal of Nonverbal Behavior, 21(2), 131-154.
• Güler Şahin, R. (2006), Bireylerin Proaktif Kişilik Yapısı İle Benlik Saygısı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• Hatfield, E., Cacioppo,)., ve Rapson, R. (1994). Emotional contagion. New York: Cambridge University Press.
• Hatfield, E., Cacioppo,J., ve Rapson, R. (1992). Primitive emotional contagion. In M. S. Clark (Ed.), Review of personality and social psychology. Newbury Park, CA: Sage.
• Jung, C. G. (1968). Analytical psychology: Its theory and practice. London, UK: Routledge & Kegan Paul.
• Kirkman, B. L., Rosen, B. (1999), Beyond Self-Management: Antecedents and Consequences of Team Empowerment, Academy of Management Journal, 41 (1): 58-74.
• Kevrekidis, P., Skapinakis, P.,Damigos, D. ve Mavreas, V. (2008), Annals of General Psychiatry, 7(4), 1-6.
• Lee, S. M., Peterson, S. J. (2000), Culture, Entrepreneurial Orientation, and Global Competitiveness, Journal of World Business, 35 (4): 401-416.
• Reik, T. (1948). Listening with the third ear: The inner experience of a psychoanalyst. New York: Farrar, Strauss and Giroux
• Siebert, S. E., Crant, J. M. ve Kraimer, M. L. (1999), Proactive Personality and Career Success, Journal of Applied Psychology, 84 (3): 416- 427.
• Tolan, B., İsen, G. ve Batmaz, V. (1991), Sosyal Psikoloji, 1. Baskı, Ankara: Adım Yayıncılık.
• Tosun, E. (2012), Proaktif Kişilik İle Satış Performansı Arasındaki İlişki Ve Bir Uygulama, İstanbul Üniversitesi İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstan