David Harvey’in Mekân-Zaman Sabiteleri Kuramının 2008 Sonrası Konut Üretiminin Desantralizasyonunda İzdüşümü: Atkinson Bölgesel Eşitsizlik Endeksi Yöntemiyle Türkiye’den Bir Kanıt

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 17, 170 - 184, 30.06.2020

Murat Çiftçi

Öz

Harvey, mekan-zaman sabiteleri yaklaşımında ilk olarak aşırı sermaye birikiminin, sermayede değer kaybına yol açacağını ifade eder. Aşırı sermaye birikiminin değer kaybını frenlemek içinse, sermayenin aşırı kısmını üretimden çekmek gerekir. Çünkü bu süreçte üretimde de ihtiyaç fazlası olacak ölçüde aşırılık vardır. Artık sermayenin değer kaybını önlemek için mekana yönlendirerek yeni değer yaratımının takip edileceğini savunur. Hem 2008 krizinin çıkışında, hem de devletlerin kurtarma paketleriyle krizden geçici süreyle çıkışı sağlamaları sonrasında değer kaybını engellemenin gerekeceği küresel ölçüde aşırı sermaye sorunuyla karşılaşılmıştır. Değer kaybının önlenmesindeki yatırım enstrümanı da emlak piyasasıdır. Bu durum bina üretiminin doygun olmayan bölgelere de yayılımını gerektirdiğinden, üretimin desantralizasyonu gerekir. Türkiye de aşırı sermaye akımının yaşandığı ülkelerdendir. Uygulamada konut üretiminin bölgelerarası dağılımındaki eşitsizliğin 2007-2019 arasındaki gelişimi analiz edilmiştir. Uygulamada Atkinson endeksi kullanılmıştır. Veriler TÜLK’ten derlenmiştir. Elde edilen bulgular, konut üretiminin bölgelerarasındaki eşitsizlikte 2008 sonrası için şiddetli yakınsamayı göstermiştir. Bu durum, konut üretiminin desantralize oluşunu kanıtlamaktadır. Bu da küresel ölçüdeki aşırı sermaye birikimiyle emlak sektöründe yaşanan genişlemenin Türkiye ölçeğinde de hakim olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Bölge planlama, bölgesel iktisati zaman-mekan sabitesi

Kaynakça

• Altınok, E., Enlil, Z. (2012). Mekânın yeniden organizasyonunun ekonomi politiği. Sigma Dergisi, Özel Sayı 4, 37-44. Andreasch, M., Fessler, P. & Schürz, M. (2009). Austrian households’ equity capital – evidence from microdata. Monetary Policy and the Economy, 4/9, 66-84. Atkinson A. B. (1970). On the measurement of inequality. Journal of Economic Theory, 2, 244-63. Bell, A.R. (2011). Environmental licensing and land aggregation an agent-based approach to understanding ranching and land use in rural Rondônia. Ecology and Society, 16(1), 31. Ben-Shahar, D., & Warszawski, J. (2016). Inequality in housing affordability: Measurement and estimation. Urban Studies, 53(6), 1178-1202. Castell, Ms. (2008a). Enformasyon çağı: Ekonomi, toplum ve kültür. C. 1, Ağ toplumunun yükselişi. 2. Baskı, Çeviren İ. Kılıç, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi yayınları. Castells, M. (2008b). Enformasyon çağı: Ekonomi, toplum ve kültür. C. 3, Bin yılın sonu. 2. Baskı, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi yayınları. Chaudhry, M. G. (1990). Land agglomeration under changing technology: Some inferences from Pakistan. The Pakistan Development Review Conley, D. & Gifford, B. (2006). Home ownership, social insurance, and the welfare state. Sociological Forum, 21(1), 55-82. Coomes, O. T., Y. Takasaki. and J. M. Rhemtulla. 2016. Forests as landscapes of social inequality: tropical forest cover and land distribution among shifting cultivators. Ecology and Society, 21(3): 20. Çiftçi, M. (2009). Bireysel servetin bölgesel dağılımı perspektifiyle Türkiye’ nin AB’ ye uyum sorunu, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi Ekonometri Bölümü Yayını, Çiftçi, M. (2009). Üretimin bölgesel dağılımı perspektifiyle Türkiye’ nin AB’ ye uyum sorunu. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi Ekonometri Bölümü Yayını. Çiftçi, M. (2010a). Hanedanlıktan cumhuriyete halk kütüphanelerinden sağlanan sosyal faydanın demografik analizi: 1897 ve 2000 Mukayesesi. Turkish Studies, 5(2): 934-963. Çiftçi, M. (2015a). Rusya'da üretimin bölgeler arası dengesizliğinden kaynaklanan sosyal refah kaybı. Avrasya Çalışmaları Dergisi, 1 (1): 20-40 Çiftçi, M. (2015b), Büyüme kutupları yaklaşımıyla Kazakistan’da 2003-10 arası bölgelerarası büyüme. Avrasya Çalışmaları, 2: 29-47. Çiftçi, M. (2015c). Türkiye’de spor tesislerinde bölgesel dağılımın dengesizliği. Avrasya Bilimler Akademisi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (4): 49-66. Çiftçi, M. (2018b). Sosyal politika perspektifiyle istihdamın GSYİH’nın bölgesel dağılımından sağladığı sosyal refah düzeyleri (2004-2014). İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(1): 403-423. Çiftçi, M. ve M. Tekin (2008). Halk Kütüphanelerinin Bölgesel Dağılım Trendi: Gini katsayılarıyla 1995 – 2005 dönemi için uygulamalar. Bilgi Dünyası, 9 (2), 505–526. Çiftçi, M., (2010b). İç göçte GSYİH bileşenleri olarak çekici faktör kademelenmesi: Atkinson bölgesel eşitsizlik endeksiyle 1995–2000 dönemi için bir istatistiksel uygulama. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 1385-1406. Çiftçi, Murat (2018a), Sosyal politika perspektifiyle Türkiye’de tasarruf mevduatının iller arası dağılımından kaynaklanan sosyal refah kaybının analizi (2000-2016). s. 106-112, VII. Internaonal Balkan and Near Eastern Social Sciences Congress Series - Tekirdag / Turkey, isbn. 978-605-67281-1-2. Doğan, T., & Kındap, A. (2019). Regional economic convergence and spatial spillovers in Turkey. International Econometric Review, 11(1), 1-23. Fields, G. S. (1979). Decomposing LDC inequality. Oxford Economic Papers, 31(3), 437-459. Fisher, J., Johnson, D., Latner, J.P., Smeeding, T.& Thompson, J. (2016). Inequality and mobility using income, consumption, and wealth for the same individuals. The Russell Sage Foundation Journal of the Social Sciences, 2(6), 44-58. Goschin, Z. (2018). Variations of regional inequalities in Romania in the long run. Management Strategies Journal, 42(4), 91-99. Han, N. (2011). Gayrimenkul piyasasına eleştirel bakış: İstanbul kent örneği (1980-2010 dönemi). Doktora Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir Planlama Programı. Harvey, D. (2002). Sınıfsal Yapı ve Mekânsal Farklılaşma Kuramı. s. 147-172, Ayten Alkan, Bülent Duru (Der. ve Çev.), 20. Yüzyıl Kenti, Ankara: İmge Yayınevi. Harvey, D. (2004). Yeni emperyalizm. Çev. H. Güldü. İstanbul: Everest yayınları. Harvey, D. (2004a). Sınıfsal yapı ve mekânsal farklılaşma kuramı. Çev. E.M.Dinçer, Praksis. Yüzyıl Kenti, 11: 23-48. Harvey, D. (2008). Umut mekanları. Çev. Z. Gambetti. İstanbul: Metis yayınevi. Harvey, D. (2012a). Sermaye muamması – Kapitalizmin krizleri. Çev. S. Savran. İstanbul: Sel yayınları. Harvey, D. (2012b). Sermayenin sınırları. Çev. U. Balaban. Ankara: Tan yayınevi. James, J.A. (1988). Personal wealth distribution in late eighteenth-century Britain. The economic history review, 41 (4), 543-565. Martinelli, P. (2012). Latifundia Revisited. Market Power, Land Inequality, EHES Working Paper, No. 20. Maslikhina, V. (2018). Patterns of spatial development: Evidence from Russia. Regional Science Inquiry, 10(2), 153-161 Muller, E. N., Seligson, M. A., Fu, H. & Midlarsky, M. I. (1989). Land inequality and political violence. The American Political Science Review, 83(2), 577-596. Rahman, M. & Ali, M. (1984). Distribution of land holdings and its inequality in Bangladesh. Indian Journal of Agricultural Economics, 39(1), 40-52. Regidor, E., Calle, M. E., Navarro, P. & Domı́nguez, V., (2003). Trends in the association between average income, poverty and income inequality and life expectancy in Spain. Social Science & Medicine, 56(5), 961-971. Sarma, M., Saha, P. & Jayakumar, N. (2017). Asset inequality in India: going from bad to worse. Social Scientist, 45(3/4), 53-67. Vollrath, D. (2007). Land distribution and international agricultural productivity. American Journal of Agricultural Economics, 89(1), 202-216. Wealth Inequality: Economic and Social Dimensions (October 2016), pp. 24-43. Wolff, E. N. (2016). Household wealth trends in the United States, 1962 to 2013: What happened over the Great Recession? The Russell Sage Foundation Journal of the Social Sciences, 2(6), 24-43. Zheng X., Xia T., Yang X., Yuan T. & Hu, Y. (2013) The land gini coefficient and its application for land use structure analysis in China. PLoSONE 8(10): e76165.