DETERMINING THE HEALTH PERCEPTIONS OF PHYSICAL EDUCATION AND SPORTS TEACHER CANDIDATES

Yıl 2025, Cilt: 19 Sayı: 2, 1 - 11, 31.08.2025

Selma Çavdar , Serkan Kabak

https://doi.org/10.61962/bsd.1607216

Öz

Health is conceptualized not merely as the presence or absence of disease but as a state of complete well-being in physiological, cognitive, emotional, and social dimensions. Achieving this state of complete well-being depends on a multitude of factors. Physical activity, expressed through sport, emerges as one of the positive determinants of health. It has been observed that sport has a significant impact on health by contributing to physical, mental, and social well-being, as well as by enhancing motor skills and attributes. Considering the potential of physical education teacher candidates to disseminate healthy lifestyles and serve as role models for students, examining their perceptions of health is of paramount importance. In this context, the aim of the study is to determine the health perceptions of physical education and sports teacher candidates. Conducted within the framework of a quantitative research approach, this study employs a sample of 202 physical education and sports teacher candidates enrolled at the Faculty of Sports Sciences at Trabzon University. The Health Perception Scale and a Personal Information Form were used as data collection instruments, while the t-test, ANOVA, and Tukey’s multiple comparison test were applied for data analysis. According to the findings, significant differences were observed in the control center sub-dimension (KM) of the Health Perception Scale with respect to gender (p<0.05), whereas no significant differences were detected in health perception levels according to department, income status, or parents’ educational levels. In conclusion, it was determined that the health perceptions of the Faculty of Sports Sciences students were at a moderate level, with female students exhibiting higher mean scores in the control center sub-dimension compared to male students. It is recommended that future studies develop intervention programs aimed at enhancing the health perceptions of physical education teacher candidates.

Anahtar Kelimeler

sports , health perception , teacher candidate , physical activity

BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMEN ADAYLARININ SAĞLIK ALGILARININ BELİRLENMESİ

Öz

Sağlık, yalnızca hastalık varlığı veya yokluğu olarak tanımlanmak yerine, fizyolojik, bilişsel, duygusal ve sosyal boyutlarda tam anlamıyla iyi olma hali olarak kavramsallaştırılmaktadır. Bu tam iyilik haline ulaşma, çok sayıda faktöre bağlıdır. Sağlığın olumlu belirleyicilerinden biri olarak fiziksel aktivite, spor yoluyla ortaya konulmaktadır. Sporun, bedensel, zihinsel ve sosyal iyilik haline olan katkıları; motorik beceri ve özelliklerin geliştirilmesiyle sağlık üzerinde belirleyici etkiler oluşturduğu gözlemlenmektedir. Beden eğitimi öğretmen adaylarının, sağlıklı yaşam biçimlerinin yaygınlaştırılmasında ve öğrencilere örnek teşkil etme potansiyelleri göz önüne alındığında, bu grubun sağlık algılarının incelenmesi büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda, çalışmanın amacı beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının sağlık algılarını belirlemektir. Nicel araştırma yaklaşımı çerçevesinde yürütülen bu çalışma, Trabzon Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi’nde lisans eğitimi alan 202 beden eğitimi ve spor öğretmen adayını örneklem olarak ele almaktadır. Veri toplama aracı olarak Sağlık Algısı Ölçeği ile Kişisel Bilgi Formu kullanılmış; verilerin analizinde ise t-test, ANOVA ve Tukey çoklu karşılaştırma testi uygulanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, sağlık algısı ölçeğinin kontrol merkezi alt (KM) boyutunda cinsiyet değişkeni açısından anlamlı farklılıklar (p<0.05) saptanırken, sağlık algısı düzeyinde bölüm, gelir durumu, anne ve baba eğitim durumlarına göre anlamlı farklılık gözlemlenmemiştir. Sonuç olarak, spor bilimleri fakültesi öğretmen adaylarının sağlık algılarının orta düzeyde olduğu, kontrol merkezi alt boyutunda ise kadınların erkeklere göre daha yüksek ortalamaya sahip olduğu belirlenmiştir. Gelecekte, beden eğitimi öğretmen adaylarının sağlık algılarını güçlendirecek müdahale programlarının geliştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Spor , Sağlık algısı , Öğrenci , Fiziksel aktivite

Kaynakça

• 1. Silleras B., Camina-Martín MA., Cartujo-Redondo A., Carreño-Enciso L., de-la-Cruz-Marcos S., Redondo-del-Río P. (2019). Health perception according to the lifestyle of university students. Journal of Community Health. 44, 74–80.
• 2. Gil P. (2015). La salud y sus determinantes. Concepto de medicina preventiva y salud pública. In Medicina preventiva y salud pública (12. ed., ss. 3–18). Elsevier Masson: Barcelona.
• 3. World Health Organization. (2016). Salud de los adolescentes. Resource document WHO. Retrieved from http://www.who.int/topics/adolescent_health/es/.
• 4. Vázquez-Cervantes MJ., Fernández Cortés TL., Saucedo-Molina TDJ. (2019). Drive for muscularity and disordered eating behaviors and its relationship with anthropometric indicators and physical activity in Mexican adolescent men. Eating and Weight Disorders – Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity. 24, 661–670.
• 5. Cai J., Coyte PC., Zhao H. (2017). Determinants of and socio-economic disparities in self-rated health in China. International Journal for Equity in Health. 16, 7–27.
• 6. Gillison FB., Skevington SM., Sato A., Standage M., Evangelidou S. (2009). The effects of exercise interventions on quality of life in clinical and healthy populations: A meta-analysis. Social Science & Medicine. 68(9), 1700–1710.
• 7. Duman S., Karagün E., Selvi S. (2020). Anadolu ve spor lisesi öğrencilerinin beden eğitimi ve spora ilişkin tutumlarının incelenmesi. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (10), 89–103.
• 8. Çelik A., Zengin S., Baş M. (2017). Sporcu lise öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin belirlenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi. 2(4), 20–31.
• 9. Zengin S., Çelik A., Günay K. (2024). Kulüp yöneticilerinin kadın ve erkek takımlarına ilişkin yönetimsel algılarının incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi. 7(1), 233–245.
• 10. Cohen S., Wills TA. (1985). Stress, social support, and the buffering hypothesis. Journal of Health and Social Behavior. 26, 293–315.
• 11. Evans GW., Kantrowitz E. (2002). Socioeconomic status and health: The potential role of environmental risk exposure. Annual Review of Public Health. 23, 303–331.
• 12. Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi [Scientific research method]. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• 13. Diamond JJ., Becker JA., Arenson CA., Chambers CV., Rosenthal MP. (2007). Development of a scale to measure adults' perceptions of health: Preliminary findings. Journal of Community Psychology. 35(5), 557–561.
• 14. Kadıoğlu, H. Yıldız A. (2012). Sağlık Algısı ölçeği'nin türkçe çevriminin geçerlilik ve güvenilirliği. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences. 32(1), 47-53.
• 15. Büyüköztürk Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün ÖE., Karadeniz Ş., Demirel F. (2012). Örnekleme yöntemleri. Pegem Akademi.
• 16. Hair JF., Black WC., Babin BJ., Anderson RE., Tatham RL. (2013). Multivariate data analysis. Pearson Education Limited.
• 17. Alkan Ö., Özdilekkara İ., Mumcu Boğa S. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin sağlık algılarının belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 6(2), 11–21.
• 18. Özdemir B. (2018). Sağlık algısı ve sağlık kullanımı ilişkisi: Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi örneği [Yüksek lisans tezi]. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• 19. Cihan FG., Demirbaş N., Hasdeniz S. (2024). Pandemi sürecinde sağlık personelinin sağlık algısı ve beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. The Journal of Turkish Family Physician. 15(3), 101-114.
• 20. Tamer F., Güçlü A. (2022). Bireylerde Sağlık Algısının Sağlık Aksiyetesine Etkisinin İncelenmesi. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal. 135-153.
• 21. Eser S., İkinci S., Ocaktan ME., Çalışkan D., Piyal B., Akdur R. (2012). Eczacılık fakültesi öğrencilerinde sağlık algısının değerlendirilmesi. In 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi/HASUDER, 2–6 Ekim 2012, Bursa.
• 22. Yiğitalp G., Bayram Değer V., Çifçi S. (2021). Health literacy, health perception, and related factors among different ethnic groups: A cross-sectional study in southeastern Turkey. BMC Public Health. 21, 1109.
• 23. Geyik A. (2024). Evde bakım hizmeti alan obez bireylerin sosyal destek algısı ile mental iyi oluş durumları ve sağlık algısı arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi]. Harran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
• 24. Çapik C. (2006). Yoksul ve yoksul olmayan kadınlarda sağlık algısını etkileyen etmenlerin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• 25. Kerkez N., Şahin T. (2023). Sağlık okuryazarlığı ile sağlık algısı ilişkisinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 12(2), 336–346.