İLK VE ORTAÖĞRETİM OKULLARINDA GÖREV YAPAN BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLERİNİN STRESLE BAŞAÇIKMA TARZLARININ İNCELENMESİ AYDIN İL ÖRNEĞİ

Yıl 2011, Cilt: 5 Sayı: 2, 144 - 154, 01.08.2011

Hüseyin Kırımoğlu Yunus Yıldırım Ali Temiz

Öz

Bu araştırma, ilk ve ortaöğretim okullarında görev yapan beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin stresle başaçıkma tarzlarının bazı değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya çıkarmak için gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya Aydın İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün ilk ve ortaöğretim okullarında İl, İlçe ve Köy görev yapan 28’i bayan, 68’i bay olmak üzere toplam 96 beden eğitimi ve spor öğretmeni katılmıştır. Katılımcıların stresle başaçıkma tarzlarını belirlemek için; araştırmacı tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu ve orijinal hali Özbay, 1993 tarafından geliştirilmiş olan “Stresle Başaçıkma Yolları Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde ve hesaplanmış değerlerin bulunmasında SPSS 16.0 istatistik paket program kullanılmıştır. Normallik sınamasına göre, parametrik testlerden t testi ve One – Way ANOVA testleri kullanılmıştır. Varyans homojenliğine göre ise; Post Hoc Multiple Comparisions testlerinden Tukey HSD testi kullanılmıştır. Bu çalışmada hata düzeyi 0.05 olarak alınmıştır. Katılımcıların stresle başaçıkma tarzları değişkenler açısından karşılaştırıldığında; cinsiyetleri bakımından; dış yardım arama ve kaçma-soyutlama duygusal-eylemsel , medeni durumları bakımından; dine sığınma, görev yerleri il-ilçe ve köy çoklu karşılaştırılması bakımından ise, dine sığınma, aktif planlama ve kaçma-soyutlama biyokimyasal alt boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Diğer karşılaştırmalarda yaş ve görev yapılan okul türü ise, istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık tespit edilememiştir. Sonuç olarak; araştırmamıza katılan beden eğitimi öğretmenlerinin stresle başaçıkma tarzlarının, cinsiyet, yaş, medeni durum, görev yeri ve görev yapılan okul türü bakımından genel anlamda farklılaşmadığını, ancak söz konusu değişkenler açısından stresle başaçıkma tarzlarında tercih ettikleri alt boyutların değiştiğini söyleyebiliriz. Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin stresle başa çıkma durumları, mesleki deneyim açısından ve hangi şehir ortamında yetiştikleri bakımından incelenmelidir.

Anahtar Kelimeler

Beden Eğitimi Öğretmeni, Stresle Başaçıkma, İlköğretim, Ortaöğretim

INVESTIGATION OF THE METHODS OF COPİNG WİTH STRESS OF PHYSİCAL EDUCATION TEACHERS THAT WORK IN PRİMARY AND SECONDARY EDUCATİON SCHOOL EXAMPLE OF AYDIN

Öz

This investigation was performed for discover of whether the methods of coping with stres of physical educatıon teachers that work in Aydın change or not. 96 physical education teachers 28 women and 68 men that work in primary and secondary education school in Aydın country, town, village took part in thıs investigation. For detection of methods of coping with stress; personal information form improved by investigator and ‘ scale of coping with stress ’ improved by original Özbay, 1993 were used. SPSS 16.0 statistic package programme was used for evaluate of data and find the calculated data. For trial of normality, t test whose group number is 2 and One – Way ANOVA test whose group number is more than 2 were used within parametric tests. For variance homology; Tukey HSD test was used within Post Hoc Multiple Comparisions tests. In thıs study ratio of fault was assessed 0.05. When we compared the participants’s methods of coping with stress by some variable factors; statistical significiant differences were found in point of gender; asking for help from others, in point of civil status; taking shelter for religious, in multiply comprision for mission place country, town, village ; taking shelter for religious, active planning, escape-abstraction biochemical . We can say that there is no any signifiiant difference of physical education teachers joined in this study in point of gender, age, civil status, mission place, school that is worked in but in point of this variable factors, preference of sub formats of methods of coping with stres change. The stuations of methods of coping with stress of physical educatıon teachers sould be investigated in point of experince of professional and ve the city lived in

Anahtar Kelimeler

Physical Educatıon Teacher, Coping for Stress, Primary Education, Secondary Education Schoo

Kaynakça

• Akalın, N. (2006). Okul Öncesi Eğitimi Öğretmenlerinin Denetim Odakları Stresle Başa Çıkma Yöntemleri ve Ruh Sağlık Düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi: Niğde.
• Akbağ, M. (2000).Stresle Başaçıkma Tarzlarının Üniversite Öğrencilerinde Olumsuz Otomatik Düşünceler, Transaksiyonel Analiz Ego Durumları ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi: İstanbul.
• Akman, S. (2004). Stresin Nedenleri ve Açıklayıcı Kuramlar. Türk Psikoloji Bülteni, Cilt:10, Sayı:34– 35.
• Aktaş, A. (2001).Bir Kamu Kuruluşunun Üst Düzey Yöneticilerinin İş Stresi ve Kişilik Özellikleri. Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, 56(4).
• Aysan, F. ve Bozkurt, N. (2004). Okul Psikolojik Danışmanlarının Yaşam Doyumu, Stresle Başaçıkma Stratejileri İle Olumsuz Otomatik Düşünceleri:İzmir İli Örneklemi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Bozkurt, N. (2005). İlköğretim Öğretmenlerinde, Stres Yaratan Yaşam Olayları Ve Stresle Başaçıkma Tarzlarının Çeşitli Değişkenlerle İlişkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13:(2).
• Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pacem Yayınları.
• Carver, C. S. And Scheier, M. F. (1994). Situational Coping And Coping Dispositions İn A Stressful Transaction. Journal of Personality and Social Psychology, 66(1).
• Crocker, P.R.E. And Graham, T.R. (1995). Coping by competitive athletes with performance stress: Gender differences and relationships with affect. The Sport Psychologist, 9.
• Demirtaş, A.S. (2007). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Algılanan Sosyal Destek Ve Yalnızlık Düzeyleri İle Stresle Basa Çıkma Düzeyleri Arasındaki Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı, Ankara.
• Erkmen, N. ve Çetin, Ç. (2008). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Stresle Başaçıkma Tarzlarının Bazı Değişkenlerle İlişkisi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:19.
• Folkman, S. And Lazarus, R. S. (1985). If İt Changes, İt Must Be A Process: Study Of Emotion And Coping During Three Stages Of College Examination. Journal of Personality and Social Psychology, 50.
• Geçay Ö A., (2007). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin
• İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2).
• Girgin, G. ve Baysal, A. (2005). Tükenmişlik Sendromuna Bir Örnek: Zihinsel Engelli Öğrencilere Eğitim Veren Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4 (4).
• Goldberger, L. And Breznitz, S. (1982). Handbook of stress. NY: The Free Press.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Nobel Yayınları.
• Nagel, L. And Brown, S. (2003). The ABCs of Managing Teacher Stres. Clearing House, 76 (5).
• Özbay, Y. (1993). An investigation of the relationship between adaptational coping process and self-perceived negative feelings on international students. Yayınlanmamış Doktora Tezi, TTU, Lubbock, Texas, USA.
• Özbay, Y. ve Şahin, B. (1997).Stresle Başaçıkma Tutumları Envanteri: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. IV. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi. 1-3 Eylül, Ankara.
• Pehlivan, İ. (2000). İş Yaşamında Stres. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Ptacek, J. T. Smith, R. E. Zanas, J. (1992).Gender, Appraisal And Coping: A Longitudinal Analysis. Journal of Personality, 60(4).
• Rowshan, A. (2003). Stres Yönetimi. (Dördüncü Baskı), (Çev:Şahin Cüceloğlu), İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Sarı,T. (2005). İlköğretim Öğretmenlerinin Öğretmenlerin Stres Düzeylerini Etkileyen Etkenlere İlişkin Algıları ( Denizli İl Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi: Denizli. 24. Şahin
• Ş. (1999). Üniversite Son Sınıf
• Öğrencilerinin Stresle Basaçıkma Tarzları Üzerine
• Bir İnceleme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
• Gazi Üniversitesi: Ankara.
• Uçman, P. (1990). Ülkemizde Çalışan Kadınlarda Stresle Başaçıkma ve Psikolojik Rahatsızlıklar, Psikoloji Dergisi, 7(24).
• Ünal,S. Karlıdağ, R. Yoloğlu,S. (2001). Hekimlerde Tükenmişlik Ve İş Doyumu Düzeylerinin Yaşam Doyumu Düzeyleri İle İlişkisi. Klinik Psikiyatri, 4.
• William Dressler W. (1985). The Socal and Cultural Context of Coping, Action, Gender and Symptoms in a Southern Black Community, Social Science and Medicine, 21(5).
• Williams, K. And McGillicuddy-De Lisi, A. (2000). Coping Strategies in Adolescents, Journal of Applied Developmental Psychology. 20(4).